موسیقیِ اندلسی و موسیقی هندی

سهند صاحب دیوانی
با همکاری علیرضا

زمان ما برای کسانی که به موسیقی فرهنگ‌های مختلف علاقه دارند، دوره خوبی است. قبلاً اگر کسی می‌خواست موسیقی دلخواهش را، نه آن‌هایی که در رادیو و تلویزیون پخش می‌شوند، پیدا کند؛ باید خیلی اینور و آنور می‌گشت. اما حالا اینترنت خیلی کار را راحت کرده است.

در کنار اینترنت، نشریات خیلی باارزشی هم راجع به موسیقی منتشر می‌شود که آدم می‌تواند از آن‌ها کمک بگیرد. این مجله‌ها معمولاً یک سی‌دی هم از آهنگ‌هایی که معرفی کردند، همراهشان دارند تا دوستداران موسیقی فرهنگ‌ها به نمونه‌هایی از آن‌ها گوش بدهند و با علاقه بیشتر دنبال آن‌ها بروند.

در هلند در کنار مجله‌های جور و واجور راک و پاپ و جاز و کلاسیک، از پارسال یک مجله‌ای منتشر می‌شود که کارش معرفی موسیقی فرهنگ‌های مختلف است. اسم این مجله میکسد بیاند است.

ولی مجله‌ای که من همیشه برای دیدن شماره جدیدش بی‌تابی می‌کنم سام‌لایز است که در انگلیس چاپ می‌شود. نشریه‌ای است که سال‌ها است با کیفیت خوب دارد منتشر می‌شود و همیشه پر از خبرهای جدید و دست اول دنیای موسیقی است و همیشه کارهایی را معرفی می‌کند که آدم دیگر دلش نمی‌آید آن‌ها را از دستگاه موسیقی‌اش بیرون بیاورد.

اسم یکی از این آلبوم‌ها سی‌دی خدا و شیطان است که ساندلاینز در شماره این ماه‌اش آن را معرفی کرده است. شنونده‌های برنامه‌های کاروان موسیقی می‌دانند که من چقدر به موسیقی اسپانیایی، مخصوصاً آندلسی علاقه دارم.

برای همین آلبوم خدا و شیطان برای من و همه کسانی که موسیقی اسپانیای قدیم را دوست دارند یک غنیمت است. خواننده‌های این آلبوم سه نفر زن آلمانی، اسپانیایی و عرب هستند که اسم گروه‌شان پروژه الآندولس است. با یک آهنگ از پروژه آلاندولس از مجموعه خدا و شیطان کارمان را شروع می‌کنیم.

اسم مجله ساند‌لاینز خیلی با مسما است. ساندلاینز که به معنی خط‌های آواز است، اشاره‌ای است به یک رسم قدیمی بومی‌های استرالیا که از این آهنگ‌ها، به عنوان راهنمای سفرهای‌شان استفاده می‌کردند.

سواد ماسی که حتماً می‌شناسید. خواننده‌ی الجزیره‌ای که اجراهایش در فرانسه خیلی سر و صدا و توجه همه را به خودش جلب کرده. حالا بعد از سواد ماسی یک خواننده دیگر است به اسم سوها.

این خواننده یکی از کسانی است که در شماره آخر ساندلاینز معرفی شده. سوها، دورگه الجزیره فرانسوی است که موسیقی‌های محلی الجزیره را از مادرش یاد گرفته و از بچگی همراه با خواهر و برادرهایش به سبک‌هایی مثل رگی و خواننده‌هایی مثل ژاک برل گوش می‌کرده و از آن‌ها تاثیر گرفته است.

شجاعت خان، نوازنده هندی برای ما ایرانی‌ها مخصوصاً بعد از همکاری او با کیهان کلهر خیلی آشنا‌ست. شجاعت خان، هم‌نوازی با نوازنده‌های جاهای دیگر را ادامه داده. یکی از آن‌ها کار مشترک او است با چنگ نواز معروف مالی به نام مامادو یات باته و چند نفر دیگر از نوازنده‌های شمال و جنوب هند که کار قشنگی از آب درآمده است.

صحبت شجاعت خان شد، یاد هند افتادم و موسیقی هندی و این داستان تکراری و درعین حال تازه رفتن موسیقی از یک‌جا به یک‌جای دیگر. ولی بهتر است هیچ چیز نگویم و اول گوش کنیم به آهنگی از گروه بلک اید پیس.

تعجب کردید که چرا این آهنگ این‌جا آمده. الان ربطش معلوم می‌شود. برادرهای بالیوود، آنانجی و کالیانجی ویرجیشا، یکی از مهم‌ترین آهنگسازان فیلم‌های هندی دهه ۶۰ و ۷۰ بودند. این دو تا برادر کارهای زیادی دارند که بعضی از آن‌ها عیناً کپی آهنگ‌های غربی است. ولی با گوش دادن به بلک آید پیس می‌بینیم که بعد از سی چهل سال، کار بد شده و گروه‌های غربی دارند از روی کارهای آن‌ها کپی‌برداری می‌کنند. با آهنگی از برادرهای بالیوود با شما خداحافظی می‌کنم.