کپنهاگ: انتظار تا دقایق پایانی

بیژن روحانی

نشست جهانی کپنهاگ برای تغییرات آب و هوایی به روزهای سرنوشت ساز و پایانی خود نزدیک می شود. اکنون زمانی است که سران کشورهای مختلف جهان باید بتوانند به توافقی موثر و همه‌جانبه در مورد چگونگی مقابله با گازهای گلخانه ای دست پیدا کنند.

تصمیمات نهایی این اجلاس در سه روز پایانی آن، یعنی در فاصله چهارشنبه تا جمعه اتخاذ خواهد شد.

اما روز چهارشنبه اختلافات اساسی میان کشورها، باعث وقفه‌ای چند ساعته در روند مذاکرات شد. عمده اختلاف موجود در جریان این نشست، میان کشورهای توسعه یافته از یک سو و کشورهای در حال توسعه و فقیر از سوی دیگر بروز کرد.

کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته معتقدند در پیش نویس متنی که باید مورد مذاکره نهایی قرار بگیرد، نگرانی‌های آنها در نظر گرفته نشده است.

متن پیش نویسی که توسط دانمارک تهیه شده نارضایتی بیشتر کشورهای در حال توسعه را برانگیخته و آنها خواهان اصلاح این پیش نویس هستند.

آنها همچنین می‌خواهند که کشورهای ثروتمند همچنان به پیمان کیوتو وفادار باقی بمانند وآن را تمدید کنند. همچنین میزان کمک‌های مالی که باید در اختیار کشورهای فقیر قرار بگیرد از جمله موارد مورد اختلاف بوده است.

پلیس مانع ورود معترضان به محل برگزاری اجلاس شد

قول ژاپن برای پرداخت مجموعا ۱۵ میلیارد دلار تا سال ۲۰۱۲ امیدهای تازه ای را برانگیخت. با این‌حال کمک مالی ژاپن مشروط به دستیابی اجلاس کپنهاگ به توافقی همه جانبه است.

اتحادیه اروپا نیز هفته گذشته در بروکسل پرداخت سالانه مبلغ سه ونیم میلیارد یور را تصویب کرده بود. گرچه کمک مالی اتحادیه اروپا نیز مشروط به دستیابی به چارچوبی موثر با مشارکت تمام کشورهاست.

روسا و سران کشورهای مختلف از روز چهارشنبه و پس از پایان یافتن دور مقدماتی گفتگوها میان هیئت های مذاکره کننده، به تدریج وارد کپنهاگ پایتخت دانمارک شدند. حضور 119 تن از رهبران جهان در این نشست که معرف هشتاد و نه درصد کشورهای جهان هستند، اجلاس کپنهاگ را به یکی از بزرگترین نشست‌های جهانی تبدیل کرده است.

پلیس دانمارک بیش از دویست نفر از معترضان و فعالان محیط زیست را در آستانه ورود رهبران کشورها بازداشت کرد. به گفته پلیس این معترضان قصد داشتند با عبور از حلقه امنیتی، به محل برگزاری گفتگوها وارد شوند. در جریان برخورد پلیس با معترضان، از گاز اشک آور نیز استفاده شده است.

گوردون براون نخست وزیر بریتانیا، نخستین فرد از میان رهبران کشورهای جهان بود که به کپنهاگ وارد شد. او نیز به محض ورود هشدار داد که امکان دارد این مذاکرات به نتیجه مطلوب نرسد.

او همچنین گفت چنان چه کشورهای جهان نتوانند افزایش دمای کره زمین را مهار کنند، بحران‌های اقتصادی غیرقابل پیش بینی به فجایع جدیدی منجر خواهد شد و همچنین هزینه استاندارد‌های زندگی به طرز سرسام آوری بالاخواهد رفت.

بسیاری از کارشناسان و حتا سران کشورهای جهان به انتظار ورود باراک اوباما رییس جمهور آمریکا و اعلام مواضع او در این خصوص هستند. با این حال یک عضو ارشد هیئت مذاکره کننده آمریکایی هشدار داده است که اگر بسیاری امیدوارند که اوباما فراتر از مواضع اعلام شده آمریکا، چیز جدیدی را اعلام کند، در اشتباه هستند.

آمریکا پیش از این اعلام کرده بوده حاضر است گازهای گلخانه‌ای خود را تا سال 2020 به میزان 17 درصد سقف سال 2005 کاهش داده و کمکی مالی تا میزان 10 میلیارد دلار در اختیار کشورهای در حال توسعه قرار دهد.

پیشتر کشورهای در حال توسعه از آمریکا و اتحادیه اروپا خواسته بودند تا گازهای گلخانه‌ای خود را حداقل تا میزان 34 درصد سقف سال 2005 کاهش دهند.

مرکز بلا، محل برگزاری نشست تغییرات آب و هوایی کپنهاگ

بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد نیز در آستانه دیدار سران کشورها با یکدیگر اعلام کرده بود نتیجه تلاش های سه سال گذشته (برای برگزاری اجلاس) اکنون به این سه روز پایانی وابسته است. دبیرکل سازمان ملل، مذاکرات نهایی این نشست را یکی از پیچیده‌ترین و دشوارترین گفتگوهایی که تاکنون توسط جامعه جهانی انجام شده، لقب داد.

کنی هدگارد، رییس این کنفرانس نیز اعلام کرده است گفتگوها میان موفقیت و شکست در حال نوسان است و همان قدر که موفقیت قابل دسترس است، شکست نیز محتمل خواهد بود. خانم هدگارد، پس از آن، در اقدامی غیرمنتظره از سمت خود استعفا داد و ریاست کنفرانس را به نخست وزیر دانمارک واگذار کرد.

روز چهارشنبه پیشنهادات اوا مورالس رییس جمهور بولیوی شگفتی برخی سران کشورهای جهان را برانگیخت. آقای مورالس درخواست کرد میزان افزایش دما تنها به یک درجه سانتیگراد محدود شود.

او همچنین نسبت به ایجاد «هولوکاست» درآفریقا بر اثر بالارفتن دمای هوا هشدار داد و درخواست کرد دادگاهی بین المللی برای محاکمه کشورها به خاطر «جرایم» مربوط به تغییرات آب و هوایی ایجاد شود.

راه حل هوگو چاوز، رییس جمهور ونزوئلا نیز برای نجات کره زمین از خطر گرم شدن، سوسیالیسم بود. چاوز که بعد از مورالس سخن می‌گفت کاپیتالیسم را مقصر اصلی تغییرات آب و هوایی اعلام کرد.

رییس جمهور ایران نیز صبح روز پنجشنبه به همراه هیئتی مرکب از مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت امورخارجه عازم کپنهاگ شد. در روزهای گذشته، محمدباقر قالیباف، شهردار تهران، با سفر به کپنهاگ در نشستی ويژه شهرداران شهرهای مختلف جهان شرکت کرده بود.

این نشست به بررسی نقش مدیریت شهری در مقابله با تغییرات آب و هوایی اختصاص داشت.