افزایش قربانیان گرمایش زمین

بیژن روحانی

گرچه هنوز ممکن است کسانی مساله گرمایش آب و هوای زمین را چندان جدی تلقی نکنند، اما انتشار گزارش‌های جدید در این زمینه نشان می‌دهد که ابعاد این مساله هر روز گسترده‌تر می‌شود.

مطالعات نشان می‌دهد که گرمایش زمین هر سال در حدود سیصد هزار نفر قربانی می‌گیرد. انتشار نخستین گزارش جامع از تاثیر تغییرات آب و هوایی بر زندگی انسان‌ها نشان می‌دهد که علاوه بر این تعداد، زندگی سیصد میلیون نفر دیگر نیز سالانه تحت تاثیر عوارض نامطلوب این تغییرات قرار می‌گیرد.

این گزارش توسط «مجمع جهانی امور بشر‌دوستانه» که ریاست آن برعهده کوفی عنان، دبیر کل سابق سازمان ملل متحد است تهیه شده. به گزارش روزنامه گاردین، این گزارش که اخیرا در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته است پیش بینی می‌کند که تا سال 2030 میلادی تعداد قربانیان بلایایی مانند سیل، طوفان، آتش سوزی گسترده در جنگل‌ها و موج هوای داغ به پانصد هزار نفر در سال ‌برسد و به این ترتیب جهان با بحرانی بسیار عمیق رو به رو خواهد شد.

هم‌اکنون زیان‌های اقتصادی ناشی از این تغییرات آب و هوایی به رقمی در حدود از 125 میلیارد دلار در سال بالغ می‌شود که بیش از مجموع کل کمک‌های بشردوستانه در حال حاضر است. گزارش پیش‌بینی کرده است که زیان‌های اقتصادی تا سال 2030 به رقمی معادل 600 میلیارد دلار در سال خواهد رسید.

بنابر جزییات این گزارش، هم اکنون چهار میلیارد نفر در سراسر جهان در معرض آسیب‌های گوناگون تغییرات آب و هوایی قرار دارند که از این میان پانصد میلیون نفر در شرایط بحرانی‌ و خطرناک‌تری به‌سر می‌برند.

فجایع و بلایایی که به تغییرات آب و هوایی وابسته‌اند سبب گرسنگی و کمبود مواد غذایی، گسترش بیماری‌های گوناگون، فقر و مرگ و میر گسترده می‌شوند و ازسوی دیگر ثبات سیاسی و اجتماعی در کشورها و جوامع گوناگون را تهدید می‌کنند.

گزارش همچنین تاکید کرده است چنان‌چه روند انتشار گازهای گلخانه‌ای کنترل نشود، ظرف بیست و پنج سال آینده سلامتی سیصد و ده میلیون نفر دیگر به دلیل عوارض ناشی از افزایش دما به خطر می‌افتد، بیست و پنج میلیون دیگر دچار فقر می‌شوند و علاوه بر آن هفتاد پنج میلیون دیگر مجبور به جابه‌جایی و یا مهاجرت ناخواسته خواهند شد.

این گزارش می‌افزاید گرچه پیش بینی این که دقیقا چه کسانی مجبور به جابه‌جایی و مهاجرت ناخواسته می‌شوند سخت است، اما این مشکل بیشتر در آفریقا، بنگلادش، مصر و مناطق ساحلی و جنگلی رخ خواهد داد؛ یعنی مناطقی که بر اثر فجایع طبیعی یا تغییرات آهسته محیطی تحت تاثیر قرار می‌گیرند و زندگی در آنها دشوار یا غیرممکن می‌شود.

اما بیشترین تاثیر گرمایش زمین و تغییرات ناخواسته مربوط به آن بر منابع آبی کره زمین خواهد بود. کمبود آب در آینده نزدیک بر میزان تولید مواد غذایی تاثیر می‌گذارد و از سطح بهداشت و توسعه اقتصادی می‌کاهد و همچنین موجب تخریب محیط زیست می‌شود.

حدود نود و نه درصد از کسانی که به هردلیل قربانی گرمایش زمین و تغییرات آب و هوایی می‌شوند ساکن کشورهای در حال توسعه هستند. خاورمیانه، جنوب صحرای آفریقا و جنوب آسیا مناطقی هستند که ساکنان آنها بیشترین خسارت‌ها را در تغییرات آب و هوایی متحمل می‌شوند.

اما از طرف دیگر کشورهای پیشرفته و صنعتی گرچه سهم بیشتری در تولید گازهای گلخانه‌ای دارند متحمل کمترین خسارت‌ها خواهند شد.

این گزارش در حالی منتشر می‌شود که دیپلمات‌ها و مقامات 192 کشور جهان قرار است در ماه دسامبر آینده در نشستی جهانی در کپنهاگ شرکت کنند.

این نشست به چگونگی کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای اختصاص خواهد داشت و از آن به عنوان فرصتی کم‌نظیر برای جلوگیری از یک فاجعه جهانی یاد می‌شود. کوفی عنان در کنفرانس خبری خود در لندن از تمام کشورها درخواست کرده است تا ضمن شرکت در این نشست بزرگ برای دتسیابی به توافقی جهانی، موثر و الزام آور تلاش کنند.

او گفت ما بیش از این نمی‌توانیم تاثیر تغییرات آب و هوایی بر انسان‌ها را نادیده بگیریم. کوفی عنان همچنین سیاستمدران کشورهای مختلف را به دلیل بن بست فعلی در روند مذاکرات و بی‌تفاوتی نسبت به این مساله حساس مورد انتقاد قرار داد.

باربارا استاکینگ، مدیر آکسفام، یا سازمان بین المللی امداد رسانی، نیز در این نشست مطبوعاتی اعلام کرد کشورهای فقیر در حالی متحمل بیشترین خسارت‌ها می‌شوند که کمترین نقش را در بروز تغییرات آب و هوایی دارند.

این گزارش بر مبنای اطلاعات و داده‌های نهادهای جهانی مانند سازمان ملل متحد، بانک جهانی، سازمان بهداشت جهانی و سایر موسسات معتبر بین المللی تهیه شده است و توسط ده نفر از برجسته‌ترین متخصصان مرتبط مورد بازبینی قرار گرفته است.