Jan 2009

«پریشان»؛ ماشین‌ها خواب دریاچه را آشفته کردند

اخبار اقدامات غیرقانونی اداره راهسازی کازرون مبنی بر تخریب حریم دریاچه «پریشان» در حالی در روزهای گذشته منتشر شد که این دریاچه از بیش از سه‌دهه گذشته در فهرست تالاب‌های تحت حفاظت به ثبت رسیده است. دکتر اسماعیل کهرم کارشناس محیط زیست در گفت‌وگو با زمانه می‌گوید: «این اقدامات نشان‌دهنده ناهماهنگی دستگاه‌های اجرایی کشور با یکدیگر است که در نهایت زیان‌های آن متوجه محیط زیست می‌شود.»

سرقت از پارسه، ساخت و ساز در سلطانیه

در هفته گذشته انتشار دو خبر متفاوت در عرصه میراث فرهنگی توجه بسیاری را مجدداً به شرایط حفاظت از آثار تاریخی در ایران جلب کرد. خبر اول سرقت از یک گور تازه‌ یافته هخامنشی در تخت جمشید و در فاصله فقط صد متری یگان حفاظت از مجموعه بود. خبر دوم نیز اظهارات رییس میراث فرهنگی استان زنجان است که به تازگی اعلام کرده از نظر او احداث ساختمان‌های بلند‌مرتبه در حریم آثار تاریخی مانعی ندارد. این در حالی است که دفتر سازمان یونسکو در تهران هشدار داده چنان‌چه روند ساخت و ساز فعلی در حریم سلطانیه ادامه پیدا کند، این اثر از فهرست جهانی یونسکو خارج و وارد فهرست آثار در خطر می‌شود.

بوم‌شناسی ژرف

آرن نائس، فیلسوف کوهنورد نروژی که به تازگی درگذشت مفهومی را به نام «بوم‌شناسی ژرف» ابداع کرد که در آن کره زمین و طبیعت، موجودی زنده در نظر گرفته می‌شود که به اندازه انسان از حق حیات و زندگی برخوردار است. تفکرات او بر پایه آموزه‌های اسپینوزا، گاندی و بوداییسم استوار بود و به طور گسترده جنبش سبزها را در سراسر دنیا تحت تاثیر قرار داد. با این حال برخی بوم‌شناسان اجتماعی، تفکرات او را به شدت مورد انتقاد قرار داده بودند.

دیدار دوباره بابل

بابل از مهم‌ترین شهرهای دنیای باستان، گرچه شهری حقیقی بوده اما افسانه‌های متفاوتی در طول هزاران سال در اطراف نام آن شکل گرفته است. موزه بریتانیا در لندن در نمایشگاه اخیر خود با کنار هم گذاشتن یافته‌های باستان‌شناسان و همچنین آثار هنرمندانی از سده‌های مختلف، سعی کرده است تا مقایسه‌ای میان چهره واقعی و افسانه‌ای بابل به دست دهد. نمایشگاه نشان می‌دهد چگونه بابل تأثیر خود را تا روزگار معاصر نه تنها در آثار هنری بلکه در برخی از بدیهی‌ترین جنبه‌های زندگی ما نیز بر جای گذاشته است.

خاک خوب، رویایی برای تهران

کارشناسان محیط زیست به تازگی اعلام کردند میزان آلودگی خاک در تهران از آلودگی هوای این شهر نیز بیشتر است. این آلودگی در مناطق جنوبی تهران به علت همجواری با پالایشگاه نفت و همچنین در کهریزک، مکان دفع زباله بیشتر از نقاط دیگر است. خاک تهران را عواملی همچون دفع نامناسب فاضلاب، استفاده از کودها و سموم شیمیایی و همچنین زباله‌های صنعتی آلوده می‌کند. اما به تازگی عامل جدیدی نیز به آن‌ها اضافه شده است: زباله‌ها یا پسماندهای الکترونیکی، عاملی که در ماه‌های اخیر نگرانی‌های تازه‌ای را ایجاد کرده است.

پنج هزار سال تاریخ زیر بمباران

وضعیت بحرانی در نوار غزه و اولویت امدادرسانی برای نجات جان انسان‌ها تاکنون مانع از توجه سازمان‌های جهانی به میراث فرهنگی در خطر این منطقه باستانی شده است. غزه با سابقه‌ی سکونتی بیش از پنج هزار سال، شاهد حضور فرهنگ‌های مختلفی از مصری‌ها و فلسطینی‌ها و یهودیان گرفته تا پارسیان و رومی‌ها و بیزانسی‌ها و سپس مسلمانان بوده و از هرکدام از این دوران یادگارهای بسیار ارزشمندی در سرتاسر آن سرزمین پراکنده است. سال گذشته با تلاش‌های یک شخص علاقه‌مند، نخستین موزه باستان‌شناسی غزه گشایش یافت ولی اکنون سرنوشت این آثار ارزشمند نامشخص است و با خطر نابودی تهدید می‌شود.