هنر

«آرش‌های زیادی داشتیم که زن بودند»

محمد تاج دولتی: در میان اسطوره‌های فرهنگ ایرانی، افسانه‌ی آرش کمانگیر را شاید بتوان مهم‌ترین و تاثیرگذارترین افسانه‌ی ایرانی دانست که تولیدات هنری اقتباس شده از آن همچنان ادامه دارد. نمایش «آرش» نوشته‌ی بهرام بیضایی اثری است که توسط سهیل پارسا، کارگردان صاحب‌نام ایرانی اقتباس شده و بیش از ۱۰ سال است که به زبان‌های مختلف به روی صحنه رفته است. به بهانه‌ی روی صحنه رفتن نمایش «آرش» در تورنتو، با سهیل پارسا گفت‌و‌گو کرده‌ام.

افول سینمای ایران در عرصه جهانی؟

محمد تاج‌دولتی: دکتر بهمن مقصودلو، از معدود فعالان عرصه‌ی سینما در ایران و جهان است که هم در زمینه‌ی نقد سینما و هم مستندسازی نامی شناخته شده دارد. این فیلمساز چند روز پیش، مستند تازه‌ی خود درباره‌ی زندگی و آثار «ایران درودی»، نقاش و نویسنده‌ی معاصر ایران با نام «نقاش لحظات اثیری» را برای نمایش به شهر تورنتو آورده بود. در پایان نمایش این فیلم مستند که با استقبال قابل توجهی روبه‌رو شد، با بهمن مقصودلو گفت‌و‌گو کردم.

«هنر همیشه راه خودش را پیدا کرده است»

محمد تاج‌دولتی: کیهان کلهر موسیقی‌دان و نوازنده‌ی چیره‌دست کمانچه، بی‌شک از چهره‌های بی‌نظیر تاریخ موسیقی سنتی ایران است. او علاوه بر ابداع و ارائه‌ی سبک و شیوه‌ای خاص در نوازندگی کمانچه در چهار‌چوب دستگاه‌های سنتی موسیقی ایران از معدود موسیقی‌دان‌های سنتی ایران نیز هست که با تعدادی از موزیسین‌های بین‌المللی، بخشی از بار حضور بین‌المللی موسیقی سنتی ایران را به عهده دارد.

حسین علیزاده: هنرمند نباید بی‌تفاوت باشد

محمد تاج‌دولتی: از هفته‏ی گذشته، حسین علیزاده موسیقی‏دان و آهنگ‏ساز برجسته‏ی ایران، به همراه کیهان کلهر نوازنده‏ی چیره‏دست کمانچه و چند تن از موزیسین‏های جوان ایرانی، تور بزرگ ۱۲ کنسرت در آمریکای شمالی، شامل دو کنسرت در کانادا و ۱۰ کنسرت در آمریکا را آغاز کرده‏اند. در گفت‏‏وگو با حسین علیزاده، از وی در خصوص این کنسرت‌ها و نیز رویدادهای چند ماه گذشته ایران پرسیدم.

ترانه‌های گیلان، یاور کودکان بی‌سرپرست

محمد تاج دولتی: شیلا نهرور، یکی از مهاجران موفق ایرانی به کانادا است که حرفه و تخصص و منبع گذران زندگی‏اش، آموزش زبان انگلیسی به مهاجران تازه‏وارد است. اما اخیرا یک سی‏دی از ترانه‏های جاودانه‏ی گیلان، با صدای خود، تولید و منتشر کرده و قصد دارد تمام درآمد حاصل از فروش این سی‏دی را به هزینه‏ی زندگی کودکان بی‏سرپرست زادگاهش گیلان، اختصاص بدهد. با شیلا نهرور گفت‏ و گویی داشتم و از او در باره‏ی چگونگی خواننده شدنش پرسیدم.

جوانان ایرانی می‌خواهند مثل بقیه جوانان دنیا زندگی کنند

چند روز پیش گروهی از جوانان موزیسین ایرانی در شهر تورنتو کنسرتی با عنوان «همبستگی با مردم ایران» برگزار کردند. با بهنام جهانبگلو خواننده، آهنگ‌ساز و سرپرست گروه موسیقی «نیمه‌ها» و ارشیا بصیری، نوازنده‌ی جاز گروه گفت و گو کردم. بهنام می‌گوید: «جوان‌های ایرانی دارند امروز می‌زنند و می‌خواهند با فکری راحت، بدون هیچ درگیری و حصار فکری به زندگی‌شان مثل بقیه جوانان دنیا ادامه بدهند و کسی هم نباشد که جلوشان را بگیرد»

اگر نمی‌توانی در قفس‌ات جا بشوی، با قفس‌ات پرواز کن

محمد تاج‌دولتی: در ادامه‌ی برنامه‌های حمایت از جنبش سبز و همبستگی با مردم ایران، بیش از ۵۰ تن از هنرمندان ایرانی و غیر ایرانی آثار خود را در بخش‌های گوناگون هنرهای نمایشی و تجسمی در شهر تورنتو به نمایش گذاشتند. این نمایشگاه «پرواز با قفس» نام گرفته است. پیمان سهیلی، هنرمند جوان ایرانی‌ - کانادایی و از برگزارکنندگان آن، دلیل این نام‌گذاری را این گونه شرح می‌دهد: «پرواز با قفس یک اندیشه‌ی صوفی‌گرانه است که می‌گوید که اگر نمی‌تونی در قفس‌ات جا بشوی و پرواز کنی، با قفس‌ات پرواز کن.»

«می‌خواهم کاری کنم که به ایرانی‌ها نگویند تروریست»

نیک‌آهنگ کوثر:‌ ژیان قمشی شاید معروف‌ترین چهره ایرانی‌ در رسانه‌های کانادا باشد. ژیان، مجری برنامه کیو رادیوی سی‌بی‌اس کانادا است. با این همه بسیاری از فارسی زبانان دنیا از این حضور بی‌خبرند. ژیان تلاش زیادی کرده تا چهره‌ای دیگر فراتر از کلیشه‌های رایج در مورد ایرانیان را به نمایش بگدارد. او می‌گوید «دوست دارم که آن‌ها هویت من را بشناسند که من ایرانی هستم‌. هنوز عده‌ای در آمریکای شمالی هستند که می‌گویند ایرانی‌ها تروریست هستند و من می‌خواهم هر کاری بکنم که آن عبارت را تغییر بدهم.»

نامجو: شان موسیقی از همه چیز بالاتر است

محمد تاج‌دولتی: حضور محسن نامجو، خواننده و آهنگ‌‌ساز بحث‌انگیز سال‌های اخیر در یکی دو هفته‌ی پیش از نوروز در کانادا، برگزاری دو کنسرت در تورنتو و ونکوور و به ویژه جلسه‌ی بحث و گفت و گوی او با حدود دویست تن از هواداران و منتقدان جوان و میانسالش، از رویدادهای بسیار قابل توجه دو سه هفته اخیر در کانادا و تورنتو بود. جلسه‌ی بحث و گفت و گو با محسن نامجو که به دعوت کانون ایرانیان دانشگاه تورنتو انجام شد، بیش از دو ساعت ادامه داشت. حرف‌‌های نامجو در مورد موسیقی سنتی و سبک و روشی که خود او کار می‌کند و نیز پاسخ به پرسش‌هایی که از او شد برای بسیاری تازگی داشت.

«موسیقی ایرانی به دلیل حزنش نسل جوان را جذب نمی‌کند»

محمد تاج‌دولتی: داریوش افراسیابی، آهنگ‌ساز و گیتاریست صاحب‌نام ایرانی سال‌هاست که علاوه بر تدریس این ساز، به تحقیق و نوشتن درباره‌‌ی موسیقی هم می‌پردازد. او در گفت و گو با رادیو زمانه می‌گوید: «موسیقی ایرانی نتوانسته نسل امروز را به دنبال خودش بکشاند؛ به علت این‌که ریتم‌هایش، ملودی‌هایش و حزنش، آن تحرک و پویایی را نداشته است که نسل جوان یا مصرف‌کننده آن را به عنوان یک هنر پویا و پرتحرک بپذیرد.»

«موسیقی سنتی ایران متحول نشده است»

محمد تاج‌دولتی: صحبت از ایستایی یا تحول موسیقی سنتی ایران همیشه از بحث‌هایی بوده که موافقان و مخالفان زیادی داشته است. پری برکشلی موزیسین، پیانیست و استاد سابق این رشته در این باره می‌گوید: «با وجود آن‌که گفته می‌شود از زمان ساسانیان موسیقی ایرانی چنین و چنان بوده است، اما مدارک مکتوبی در این مورد نداریم که ثابت کند موسیقی ایرانی از آن موقع تحول پیدا کرده است».

«زیر و بمِ» جوانان ایرانی عاشق موسیقی در مهاجرت

محمد تاج‌دولتی: هفته گذشته گروه هنری فرهنگی «زیر و بم» که به کوشش امیر شیخوند از جوانان هنرمند ایرانی‌تبار تشکیل شده، پنجمین برنامه «میکروفن آزاد» را در بعدازظهری بسیار گرم و شرجی، در یکی از سالن‌های قدیمی‌ترین ساختمان دانشگاه تورنتو برگزار کرد. در پایان این برنامه هنری سه‌ساعته و بسیار متنوع، با امیر شیخوند بنیان‌گذار و سرپرست گروه «زیر و بم» و احسان اشرفی، خواننده و نوازنده گروه معروف و موفق Soul Nidus گفت و گو کردم.

نمایش حلاج در کانادا اجرا می‌شود

سهیل پارسا، کارگردان، نمایشنامه‌نویس و بازیگر ایرانی – کانادایی است که موفق شده در حیطه هنر تاتر در کانادا و دیگر کشورها، جایگاهی قابل توجه به دست بیاورد. او در دوین بخش از گفت و گو با محمد تاج‌دولتی می‌گوید: «‌حرفی هم که بکت می‌زند، تازه نیست. من با یکی از دوستان آقای جعفر والی صحبت می‌کردم، می‌گفتم که فکر نمی‌کنم واقعاً بکت حرف بسیار متفاوتی از خیام می‌زند. اینها دارند یک حرف را به شکل‌های مختلف می‌زنند.»

همچنان، در انتظار گودو!

این روزها در تورنتو باز هم صحبت از سهیل پارسا است؛ با به روی صحنه بردن نمایشنامه‌ی مشهور در انتظار گودو اثر ساموئل بکت، نمایشنامه‌نویس بزرگ ایرلندی و برنده نوبل ادبیات در سال ۱۹۶۹ و انتشار کتابی از ترجمه آثار نمایشنامه‌نویسان ایرانی، همراه با اثری از خودش. محمد تاج‌دولتی با سهیل پارسا، پس از کلاس آموزشی تاتر هفتگی و داوطلبانه‌اش با نوجوانان ایرانی دبیرستان‌های شمالی تورنتو، گفت و گو کرده است.

در ایران، تاترِ سیاسی نداریم

محمد تاج‌دولتی: جعفر والی، هنرمند پر‌سابقه تاتر و سینمای ایران، چند روز پیش به دعوت کانون ایرانیان دانشگاه تورنتو در یک جلسه گفتگو و نمایش ویدئویی از آخرین اجرای تاتری او، "اتاق شماره ۶" اثر آنتوان چخوف، شرکت کرد. او در بخش دوم گفت و گو با رادیو زمانه می‌گوید: « ما تاتر اجتماعی داریم. خواه ناخواه هیچ هنری از سیاست نمی‌تواند مجزا باشد. ولی تاتر سیاسی نیست. بطور مطلق ما تاتر سیاسی نداریم.»

اکبر رادی، چخوف ایران بود

محمد تاج‌دولتی: جعفر والی، هنرمندی که بیش از نیم قرن سابقه‌ی بازیگری، نویسندگی و کارگردانی در تاتر و سینمای ایران را در کارنامه‌ی خود دارد؛ جمعه گذشته به دعوت کانون ایرانیان دانشگاه تورنتو در یک برنامه نمایش ویدئویی از آخرین نمایشی که در ایران با بازی او به روی صحنه رفته و مورد استقبال قرار گرفته بود و در گفتگو با جمعی از علاقمندانش شرکت کرد.

«خانوم» بهنود با عنوان «پرده» روی صحنه رفت

تئاتر پرده که اقتباس آزادی است به زبان انگلیسی از رمان پرفروش «خانوم» نوشته‌ی مسعود بهنود در پی سه هفته نمایش موفق در شهر «هالیفکس»، در شمال شرقی کانادا، از روز پنجشنبه ٢٩ نوامبر در یکی از سالن‌های تئاتر مرکز شهر تورنتو به روی صحنه رفته است. با شاهین صیادی، نویسنده و کارگردان نمایش «پرده» پیش از نمایش آن و با مسعود بهنود که برای نخستین بار «خانوم» خود را روی صحنه‌ی تئاتر آن‌ هم به زبان انگلیسی می‌دید بلافاصله پس از اجرای نمایش گفتگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.

دشواری های "گالری" داری در مهاجرت!

عرضه و فروش آثار هنری، از نقاشی و موسیقی گرفته تا مجسمه و عکس و دیگر آفرینش‌ها، برای بیشتر هنرمندان ایرانی در جامعه مهاجرت کاری بسیار دشوار است. بویژه که ناخواسته، شرایط زندگی اجتماعی و سیاسی در جامعه مادر هم نقش منفی و گاه تعیین کننده ای در ناموفق بودن تلاش‌ها داشته باشد.

هنرمندان کانادایی با تفکرات ایرانی

نمایشگاه شش هفته هنر ایرانی در تورنتو همچنان ادامه دارد و با هر برنامه تازه‌ای که ارائه می‌کند میدان موفقیت هایش را وسیع‌تر می‌کند و بازدیدکنندگان بیشتری را چه از میان ایرانیان مقیم کانادا و چه غیر ایرانیان جلب می‌کند.

تئاتر انگلیسی، کارگردان ایرانی

وحید رهبانی" ازهنرمندان تئاتر ایران است که حدود دو سال پس از مهاجرت توانسته درگروه‌های تئاتری کانادایی نفوذ کند و به فعالیت های تئاتری اش ادامه دهد. از این هفته درچارچوب فستیوال تئاترهای تابستانی تورنتو نمایشنامه "خاکستر به خاکستر" اثر "هارولد پینتر" نمایشنامه نویس مشهور انگلیسی و برنده جایزه نوبل ادبیات را به زبان به روی صحنه می‌برد. او این نمایشنامه را به" زهرا کاظمی"، روزنامه‌نگار ایرانی – کانادایی تقدیم کرده است.