«در پارلمان لبنان، همان اکثریت سابق حفظ خواهد شد»

ایرج ادیب‌زاده

لبنانی‌ها روز گذشته زیر تدابیر امنیتی شدید با حضور پنجاه هزار سرباز و پلیس رأی دادند. انتخاباتی که صحنه‌ی رویارویی اردوی طرفداران غرب، عربستان، دولت‌های میانه‌روی عرب و حزب‌الله شیعه متحد جمهوری اسلامی است.

برای بررسی این مسایل با دکتر حسن هاشمیان، استاد دانشگاه تهران، تحلیلگر مسایل سیاسی خاورمیانه در تهران گفت و گو کرده‌‌ام.

آقای دکتر هاشمیان گزارشات می‌گویند استقبال رأی دهندگان بسیار خوب بوده، ارزیابی شما چیست؟

رأی دهندگان لبنانی از ساعت هفت صبح به مراکز اخذ رأی مراجعه کردند و از صبح زود انتخابات خیلی پرجمعیت بود، استقبال گسترده‌ای شده است. و نشان می‌دهد که رقابت بین گروه‌های مختلف لبنانی خیلی شدید است و هر کدام از این گروه‌ها توانسته‌اند نیروهای طرفدار خودشان را به پای صندوق بیاورند.

برای هر دو طرف صحبت از سرنوشت‌ساز بودن این انتخابات شد. گروه حزب‌الله و هوادارانش مایل هستند که گروه ۱۴ مارس گروه طرفدار غرب، تشکیل‌دهندگان دولت فعلی یعنی دولت سینیوره را از اکثریت پارلمانی بیاندازند. گروه ۱۴ مارس هم تمام تلاش خود را می‌کنند که یک بار دیگر این اکثریت را زنده کنند.

تا بتوانند این دولت حاکم را دوباره سر کار بیایند و این‌بار بتوانند برنامه‌های گسترده‌ی خودشان را عوض کنند. چون مدعی هستند که در چهار سال گذشته به خاطر بحران‌هایی که اسرائیل و لبنان و سپس اعتصاب گروه اپوزیسیون در مراکز شهری به وجود آمد و سپس حمله‌ی حزب‌الله به مرکز بیروت، نتوانستند آن برنامه‌هایشان را اجرا کنند و دارند وعده می‌دهند که می‌توانند این کار را در حال حاضر انجام بدهند یعنی پیروز شوند.

حزب‌الله بسیار امیدوار است که این گروه اکثریت فعلی را از اکثریت بیاندازد. بیشترین توجه و بیشترین سرمایه‌گذاری حزب‌الله بر گروه میشل عون، هم‌پیمان آن است. میشل عون در سه حوزه‌ی انتخاباتی انتظار می‌رود که تعداد کرسی‌های گروه مخالف را زیاد کند، در منطقه‌ی ذهله، المطن و حوزه‌ی یک بیروت.

دکتر حسن هاشمیان، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسایل خاورمیانه

هر سه حوزه در بخش مسیحی‌نشین هست و در این سه بخش گروه کتاید یا مسیحیان هوادار رییس جمهور سابق لبنان و همچنین نیروهای لبنانی به رهبری سمیر جعجع وجود دارند که این دو گروه از ۱۴ مارس هستند.

گروه رقیب آن‌ها در این سه حوزه متعلق به آقای میشل عون است و احتمال داده می‌شود که این دو گروه مسیحی هوادار ۱۴ مارس نتوانند کرسی‌های سابقشان را به دست بیاورند. به خصوص که حزب جدیدی در این منطقه به شکلی جلو می‌آید و از رأی این دو نیرو کم می‌کند. این حزب شانداق ارمنی‌ها است.

در دیگر حوزه‌ها انتظار این است که همان کرسی‌های سابق است که به شکلی بین سنی‌ها، شیعیان و مسیحیان تقسیم شده است به همان شکل سابق به دست بیاید. تنها تغییری که احتمال آن داده می‌شود در سه حوزه‌ی یاد شده یعنی ذهله، المطن و بیروت یک اتفاق بیافتد. اگر چنین اتفاقی بیافتد تغییرات فقط در حدود پنج الی شش کرسی خواهد بود.

آقای دکتر هاشمیان برخی نظرسنجی‌ها، پیش از رأی‌گیری نشان می‌داد که هیچ یک از دو جناح اصلی که شما از آن‌ها نام بردید اکثریت قاطع را به دست نخواهند آورد و دولت آینده ائتلافی خواهد بود. ارزیابی شما چیست؟

ما در لبنان ۱۲۸ کرسی داریم. از این ۱۲۸ کرسی، ۶۴ کرسی سهم مسیحیان است و ۶۴ کرسی سهم مسلمانان است. در مسلمانان که به چند شاخه تقسیم می‌شوند ۵۴ کرسی بین سنی‌ها و شعییان تقسیم می شود. یعنی ۲۷ کرسی از آن سنی‌ها خواهد بود و ۲۷ کرسی از آن شیعیان خواهد بود. بقیه حدود هشت کرسی میان دروزی‌ها، علوی‌ها و گروه‌های کوچک مسلمان تقسیم می‌شود.

بنابراین تحول چندانی در این ارقام مشاهده نخواهد شد. چون حزب‌الله باید در آن ۲۷ کرسی که متعلق به شیعیان است رقابت کند. در آنجا گروه‌های دیگر شیعه هست که متعلق به آقای علیل امین و بسیاری از گروه‌های دیگر هستند. بنابراین پیش‌بینی می‌شود که حزب‌الله، شش کرسی را که در حال حاضر دارد یا همین کرسی‌ها را به دست بیاورد یا نتواند تحول چندانی ایجاد کند.

در صحنه‌ی سنی‌ها هم وضعیت به همین شکل است. یعنی ممکن است همین کرسی‌هایی را که الان دارند، به دست بیاورند. اما تنها تحولی که ممکن است ایجاد شود در میان کرسی‌های مسیحیان است و به خصوص در آن سه حوزه‌ای که من از آن‌ها یاد کردم. یعنی حوزه‌ی الذهله، المطن و بیروت یک.

در آنجا به این دلیل که حزب شانداق ارمنی خیلی فعال شده و توانسته نیروهایش را بسیج کند، این حزب می‌تواند از تعداد کرسی‌های گروه ۱۴ مارس، یعنی بخش مسیحی ۱۴ مارس، که به حزب کتایب امیر جمیل و نیروهای لبنانی سمیر جعجع مربوط می‌شود کم کند و بر تعداد کرسی‌های آقای میشل عون اضافه کند.

در بقیه‌ی حوزه‌ها مثلاً در شو و جبل کاملاً مشخص است که بدون هیچ‌گونه شک و استثنایی، گروه آقای ولید جنبلاط پیروز میدان خواهد بود. و در جاهای دیگر مانند سیدا، گروه‌های سنی طرفدار سنیوره می‌توانند پیروز شوند.

در طرابلس، گروه‌های سعد حریری با آقای عمر کرامی، نخست وزیر سابق لبنان که طرفدار اپوزیسیون و حزب‌الله است و با سعد حریری رقابت می‌کند، می‌تواند پیروز شود. انتظار می‌رود که همه به همان اندازه که الان در پارلمان کرسی دارند، به همین اندازه کرسی به دست بیاورند. ولی تنها تغییر در آن سه حوزه‌ای است که به آن‌ها اشاره کردم.

آقای دکتر هاشمیان، برخی ناظران گفته‌اند که این انتخابات در ضمن صحنه‌ی کشمکش بین جمهوری اسلامی ایران و سوریه از یک سو با عربستان و دولت‌های میانه‌رو‌ی عرب و آمریکا و فرانسه از یک سوی دیگر است. صحنه‌ای که الان ترسیم شده است، مورد تایید شما هم هست؟

بله، لبنان یکی از محورهای مهم جناح‌بندی بین ایران، سوریه و طرفداران آن‌ها و عربستان، مصر و طرفداران آن است که هیچ‌کس نمی‌تواند انکار کند که لبنان به دور از این جناح‌بندی است. اما این‌که این محورها بتوانند صحنه‌ی سیاسی لبنان را تغییر بدهند، بعید می‌دانم.

البته حزب‌الله و کسانی که از حزب‌الله حمایت می‌کنند انتظار دارند تعداد اندکی از کرسی‌ها را تغییر بدهند. این تغییر در حدود پنج، شش کرسی بیشتر نخواهد بود. بنابراین نمی‌توانند گروه ۱۴ مارس را به شکل کامل از اکثریت بیاندازند. در ضمن وقتی این پنج، شش کرسی تغییر پیدا کند، با توجه به این‌که در حال حاضر گروه ۱۴ مارس در پارلمان حدود ۶۸ کرسی در اختیار دارد، طبیعتاً حالت متوازنی بین دو ایجاد خواهد شد.

ولی باز هم آن گروه اکثریت خودش را حفظ خواهد کرد. بنابراین چندان تفاوتی ایجاد نخواهد کرد‌. اما در نهایت تصمیم‌گیری به خصوص در مسایل مهم در مورد سلاح حزب‌الله در مورد قطعنامه‌ی ۱۷۰۱، در مورد روابط با اسرائیل، در مورد فرایند صلح خاورمیانه، یک تصمیم‌گیری جمعی خواهد بود و نه تصمیم‌گیری بر اساس یک حزب یا گروه.

آقای دکتر هاشمیان، لطفاً به کوتاهی توضیح دهید که این انتخابات و به وجود آمدن جناح‌های تازه می‌تواند روی انتخابات ریاست جمهوری در ایران هم اثر بگذارد؟

یکی از برنامه‌هایی که آقای احمدی‌نژاد در سیاست‌های خارجی خودش مطرح کرده و بخشی که آقای احمدی‌نژاد به آن افتخار می‌کرد این بود که به زودی لبنان به محور ایران می‌پیوندد و در جبهه‌ی ایران قرار می‌گیرد.

این سخنرانی است که ایشان انجام داد و بسیاری از گروه‌های ۱۴ مارس به این سخنرانی اعتراض کردند. طبیعتاً اگر حزب‌الله پیروز شود احمدی‌نژاد این را جزو افتخارات و پیروزی خودش خواهد دانست و بنابراین موردی خواهد شد برای انتخابات ایران و از آن استفاده‌ی تبلیغاتی خواهد شد.