«انفجار هواپیمای مسافربری ایرفرانس‌، تروریستی نیست»

ایرج ادیب‌زاده

سرانجام گمانه‌زنی‌ها، شک و تردیدها در مورد ناپدید شدن اسرار‌آمیز هواپیمای مسافربری ایرباس فرانس به پایان رسید. وزیر دفاع برزیل به طور رسمی اعلام کرد که قطعات و اشیای یافته شده در اقیانوس اطلس به هواپییمای آ ۳۳۰ ایرفرانس تعلق دارد. بنابراین هواپیما در آب‌های اقیانوس سقوط کرده است.

حادثه آیا تروریستی بوده، شرایط جوی و رعد و برق باعث آن شده است؟ یا اشکالات فنی ناگهانی در خود هواپیما. درباره همه این مسایل با آقای حسین شفیعی، کارشناس مسایل هواپیمایی و موتورهای هواپیما در پاریس گفت و گو کرده‌ام.

آقای شفیعی، شما به دلیل حرفه‌ای که دارید با این هواپیمای ایرباس آ ۳۳۰ آشنایی کامل دارید. دلیل قانع کننده‌ای در مورد سقوط این هواپیمای مسافربری گفته نشده است. ارزیابی شما چیست؟

متأسفانه این بدترین سانحه هوایی شرکت ایرفرانس بوده است. به خصوص این‌که هواپیما آ ۳۳۰ از هواپیماهای پیشرفته و مطمئن صنعت هواپیمایی است. از ویژگی‌های بسیار بالایی برخوردار است.

این اولین تصادفی است که برای این هواپیما پیش آمده است. هواپیمای برشمرده برای پروازهای طولانی دو موتوره است. یعنی بین ده هزار تا دوازده هزار و پانصد کیلومتر از نظر سوخت‌گیری و گنجایش مسافری متوسطی تا ۲۵۰ نفر دارد.

بیشتر از ۱۰۰ فروند از ایرباس ۳۳۰ تا کنون به فروش رفته است که تا به حال ۶۰۰ فروند آن‌ها تحویل داده شده است و برای شرکت‌های مختلف هواپیمایی در سراسر جهان، آمریکا، اروپا و یا خاور دور استرالیا و غیره در حال پرواز است.

محض اطلاع شما بگویم که این هواپیما برای اولین بار در نوامبر سال ۱۹۹۲ به بازار آمد و هواپیمای جدیدی است. در سال ۱۹۹۴، اولین پرواز مسافرتی‌اش را داشت. هواپیمایی هم که سقوط کرد از آوریل ۲۰۰۵ آغاز کرده بود و و زیر نوزده هزار ساعت پرواز داشت. بنابراین نمی‌توان گفت که از نظر تکنیکی این هواپیما مسأله‌ای داشته است یا مسأله‌آمیز بوده است.

عکس : AFP

آقای شفیعی فکر می‌کنید که ممکن است یک مسأله تروریستی در کار بوده باشد؟

هیچ چیزی غیر ممکن نیست و تا روزی که جعبه سیاه این هواپیما پیدا بشود ـ اگر پیدا بشود ـ باید منتظر ماند. همان‌طور که فرمودید این هواپیما در اقیانوس اطلس افتاده است و البته می‌توان جعبه سیاه آن را تا عمق‌ بسیار زیاد و ۶۰۰ متر زیر دریا هم پیدا کرد‌. یعنی می‌ماند و از بین نمی‌رود. ولی این‌که بتوانند آن را با وجود زیردریایی‌هایی که دارند پیدایش بکنند، بحث دیگری است.

آقای شفیعی، جعبه سیاه تا چه زمانی می‌تواند گزارش بدهد و مسایل را روشن بکند؟

این جعبه سیاه علامت‌های الکترونیکی، در حقیقت سیگنال می‌دهد‌. برای سه ماه این کار را خواهد کرد. ولی بیشتر از آن اگر بگذرد این علامت‌ها و سیگنال‌ها قطع می‌شود و دیگر نمی‌توان آن را پیدا کرد.

به هر حال تا روزی که این جعبه سیاه پیدا نشود کسی نمی‌تواند بگوید چه شده است‌. عده‌ای می‌گویند مسأله تروریستی نیست. چون اگر تروریستی بود تا به حال حتماً ادعا کرده بودند که ما این کار را انجام داده‌ایم‌. به این دلیل است که می‌گویم تروریستی نیستند. ولی دلایل دیگر هم مشخص نیست.

شرایط جوی و رعد و برق چطور؟

البته راجع به صاعقه هم بسیار صحبت کرده‌اند. ولی اصولاً هواپیما‌ها و همه‌ی هواپیماها ساخته شده‌اند که صاعقه به آن‌ها صدمه‌ای نزند. احتمالی که هست این است که شاید این صاعقه آن‌قدر قوی بوده است که بخشی از کنترل‌های هواپیما را از کار انداخته و منجر به این سقوط شده است.

این‌ها همه فرضیات است و دقیقاً نمی‌توان گفت چه شده است تا روزی که بررسی‌ها مشخص شود. البته امیدواریم که این اتفاق بیافتد. چیزی که مهم است این هواپیما از آخرین تکنولوزی‌های اوبیونیک یعنی پرواز الکتروینیکی استفاده کرده است.

به معنی این است که تمام کنترل‌های هواپیماها توسط الکترونیک و کامپیوترهای متعدد و مستقل انجام می‌شود. منظورم از متعدد این است که هر کدام از این سیتم‌ها پشتیبانی‌های دوباره یا سه باره دارند. که اگر یکی از آن‌ها از کار بیفتد سیستم دومی جای آن را بگیرند و یا حتی اگر دومی از کار بیفتد سومی جای آن را بگیرد.

همه چیز این هواپیما مرتب بوده است. چه اتفاقی افتاده است؟ کسی نمی‌داند. ولی امکان این‌که آن صاعقه یک سری از کنترل‌ها را از کار انداخته است و منجر به سقوط هواپیما شده‌، وجود دارد.

آقای شفیعی، شوک ناگهانی از سقوط این هواپیما و کشته شدن ۲۲۸ مسافر و خلبان و خدمه به نظرتان، روی مسایل مسافرتی پروازها اثر می‌گذارد؟

هنوز که هنوز است هواپیمای ۳۳۰، بسیار مطمئن و ایمن است. اضافه کنم که آقای سارکوزی، رییس جمهور فرانسه، مانند رییس جمهور آمریکا هواپیمای خودش را دارد که به ایرفورس معروف است و ایشان هم تصمیم گرفت که ریاست جمهوری فرانسه نیز باید هواپیمای خودش را داشته باشد‌.

ایاشن ایرباس ۳۳۰ را انتخاب کرد. یعنی در این‌که این هواپیما هواپیمای امنی است هیچ بحثی نیست و این را هم باید گفت که البته وقتی هواپیما سقوط می‌کند یک تراژدی است ولی باید این را هم فراموش نکرد که باز هم مسایل نسبی است.

یعنی اگر شما مقایسه بکنید می‌بینید که تعداد کشته شدگان مسافرت‌های هواپیمایی هنوز خیلی کمتر از مسافرت‌های دیگر است. این را باید با خیال راحت برای هموطنانمان و آن‌هایی که می‌خواهند پرواز کنند مطرح کرد که نباید نگران باشند و باید بدانند پرواز هنوز یکی از کم‌خطرترین وسایل مسافرت است.