تاریخ انتشار: ۳ اردیبهشت ۱۳۸۸ • چاپ کنید    
گفت‌وگو با دکتر اسماعیل کهرم درباره‌ی «روز زمین»

دکتر کهرم: دغدغه‌ام در ایران، جنگل‌ها و آب است

ایرج ادیب‌زاده
adibzadeh@radiozamaneh.com

بیست و دوم آوریل، هم‏زمان با دوم اردیبهشت ماه، «روز زمین» است. روزی برای آگاهی دادن به انسان‏ها و ستایش از محیط زیست کره‏ی زمین.

«روز زمین» دو بار در سال برپا می‏شود؛ یک بار در طول فصل بهار در نیم‏کره‏ی شمالی و یک بار هم در طول فصل پاییز در نیم‏کره‏ی جنوبی.

سازمان ملل متحد هر سال در روز بیستم مارس، روز آغاز بهار، هم‏زمان با نوروز ایرانی‏ها و ایرانی‏تباران، روز زمین را جشن می‏گیرد. این رسمی بوده که جان مک کانل، فعال صلح، در سال ۱۹۶۹ بنیان گذاشته است.
دومین روز زمین، توسط گیلور نلسون، سناتور آمریکایی در سال ۱۹۷۰ برای اندیشیدن بیشتر و آموزش در محیط زیست، پیشنهاد شد.

هم‏اکنون «روز زمین» در بسیاری از کشورهای جهان، از جمله در ایران، جشن گرفته می‏شود. در ایران، هم‏زمان با دیگر کشورهای جهان، «هفته‏ی زمین پاک» از روز دوم اردیبهشت به مدت یک هفته، برپا می‏شود و نخستین روز آن (دوم اردیبهشت)، به نام «روز زمین پاک» نام‏گذاری شده است.

میلیون‏ها نفر امروز در سراسر جهان، در مراسمی شرکت می‏کنند که هدف آن افزایش آگاهی و علاقه‏ی انسان‏ها، به ویژه کودکان، به حفظ محیط زیست است.

به همین مناسبت، سایت گوگل، امروز لوگوی خود را به روز زمین اختصاص داده و هم‏چنین ناسا، سازمان ملی هوانوردی امریکا، با پخش تصاویری با کیفیت بالا از سیاره‏ی زمین که از ایستگاه بین‏المللی فضایی فرستاده می‏شود، این روز را گرامی داشته و دارد.

برای بررسی بیشتر در مورد روز زمین و اهمیت آن، با آقای دکتر اسماعیل کهرم، استاد دانشگاه در حیات وحش و محیط زیست، در تهران، گفت‌و‏گو کرده‏ام.

Download it Here!

آقای دکتر کهرم، هدف روز جهانی زمین چیست؟

برگزاری چنین روز و اساساً نامیدن چنین روزی، می‏تواند دو هدف را در بر داشته باشد؛ یکی این‌که ما برای قدردانی از پدر، مادر، معلم و کسانی که در زندگی به ما خدمت کرده‏اند، روزی را داریم. همه‏ی ملت‏ها الان، روز مادر، روز پدر، روز معلم و… دارند.

بنابراین در درجه‏ی اول، برای قدردانی از این کره‏ای است که تا آن‏جایی که می‏دانیم، تنها کره‏ی مسکونی در تمام جهان پهناور است و هم‏تایی برای آن پیدا نشده است. یک سیاره‏ی بسیار کوچک که دارای ذخیره و گنجینه‏ی بسیار مهم و باارزشی به نام حیات است که دیگران ندارند.

پس بنابراین، ما در این روز به خودمان یاد‏آوری می‏کنیم که این زمین قیمت دارد، ارزش دارد، حیات دارد و تمام حیات ما و نسل‏های گذشته و آینده به او مربوط است.

هدف دوم این است که، برای بسیاری از کشورها، شاید تمام کشورهای روی زمین، یک اخطار و گوش‏زد باشد به این‌که همان‏طور که یک گل می‏تواند پژمرده شود، از بین برود و بمیرد، حیات هم در روی زمین، اگر بی‏مبالاتی کنیم‏، اگر قدر آن را ندانیم و اگر سرگشته و بی‏محابا، به طرف توسعه‏ی ناپایدار برویم، ممکن است از دست ما برود.
بنابراین، یک جشن و یا نام‏گذاری دو منظوره است؛ اول برای قدردانی و دوم برای نگاه‏داری آن‏چه که آن را زمین می‏نامیم.


دکتر اسماعیل کهرم، استاد دانشگاه در حیات وحش و محیط زیست

شما خود از عاشقان طبیعت ایران هستید. نگرانی شما بیشتر در مورد از میان رفتن چه مکان‏هایی از طبیعت سرزمین ایران است؟

نگرانی من در مورد ایران، الان بیشتر در زمینه‏ی از بین رفتن جنگل‏های ما است. تا سی و دو سه سال پیش، ما حدود سی میلیون هکتار جنگل در سرزمین‏مان داشتیم و الان بین یازده و نیم تا دوازده میلیون هکتار بیشتر نیست. اگر به همین منوال ادامه پیدا کند، با کمال تاسف، شاید حتا من در عمر خودم ببینم که این جنگل‏ها دارد از بین می‏رود.

یعنی ما هر درختی را که قطع می‏کنیم، تیشه به ریشه‏ی جنگل‏های «هیرکانی» ایران می‏زنیم. این جنگل‏ها از اجداد جنگل‏های اروپا هستند. جنگل‏شناسانی که می‏خواهند اجداد جنگل‏های خود در اروپا را بررسی کنند، به ایران می‏آیند و جنگل‏های شمال ایران را بررسی می‏کنند. این اولین دغدغه‏ی من است.

دومین دغدغه‏ام، مربوط به آب است. در ایران دویست و پنجاه و دو تالاب داریم. برخی فصلی هستند، برخی دائمی، برخی شور و برخی آب شیرین. این تالاب‏ها را هم در اثر خشک‏سالی و زه‏کش کردن زمین، داریم از دست می‏دهیم.

این دو مساله‏، دغدغه‏ها و نگرانی‏ اصلی من در زمینه‏ی کشور پهناور ایران است.

چه پیشنهادهایی، شما و دیگر دوست‏داران طبیعت و کارشناسان امور محیط زیست برای حفظ محیط زیست ایران، به دولت ایران ارائه می‏دهید؟ یا اصلا، در سیاست امروز دولت جمهوری اسلامی، محیط زیست جایی دارد؟

اتفاقا، دیروز جلسه‏ای با حضور عده‏ای از علاقه‏مندان و مطلعین محیط زیست برگزار شد و قرار بر این بود که در این جلسه، ما توصیه‏هایی را به رییس جمهور آینده (هرکس که باشد، خانم یا آقا) به عنوان گروهی از دل سوختگان طبیعت و کارشناسان، تسلیم کنیم.

در این جلسه‏ی سه چهار ساعته، در تمام سخنرانی‏ها و اظهارنظرها تنها چیزی که خواسته شد، عمل به اصل پنجاهم قانون اساسی است.

اصل پنجاهم در قانون اساسی ما به قدری مترقی و خوب تنظیم شده که هرگونه عملیات مخل به حال محیط زیست را قدغن کرده است. اصل عمل به این قانون یکی از خواسته‏ها است.

دومین پیشنهاد کسانی که جمع شده بودند، در زمینه‏ی آموزش بود و این که آموزش محیط زیست اولا، به کسانی که در مملکت تصمیم‏گیر هستند (رییس جمهور، وزیر و وکیل و…) داده شود و دوم به مردم عادی. سوم، آن‏چه که من روی آن تاکید دارم، خود کوچولوهای ما هستند که نسل آینده را خواهند ساخت.

آخرین و مهم‏ترین توصیه که فکر می‏کنم باید جهانی شود، مساله‏ی افزایش جمعیت است. ما در طول سی سال گذشته، جمعیت‏مان را بیش از دو برابر کرده‏ایم. در حالی که منابع طبیعی ظرفیت محدودی دارند و نمی‏توانند پاسخ‏گوی تمام این تقاضاها بشوند. در نتیجه‏، فشار روی طبیعت می‏آید و به ما منعکس می‏شود.

این سه اصل مهم از میان نه اصلی است که ما تقدیم رییس جمهور آینده، هر کس که باشد، حتا کاندیداهای ریاست جمهوری کردیم.

علاوه بر استادی دانشگاه، به گفته‏ی خودتان، شغلی اصلی‏تان شکاربانی است. آیا این هم از سر علاقه به طبیعت و پرنده‏ها است؟

کاملاً. روز اولی که من کارم را شروع کردم، در زیر سایه و سر سفره‏ی شکاربان‏های قدیمی ایران بودم که آن‏ها با وجود این که سواد آکادمیک چندانی نداشتند، ولی طبیعیت را خوب می‏شناختند و من آن روزها آرزو می‏کردم به اندازه‏ی آن‏ها از طبیعت ایران آگاهی داشته باشم. من این صفت را از این نظر برای خودم انتخاب کردم و به آن می‏بالم.

فکر می‏کنم، شما هم مثل خیلی از دوست‏داران حفظ محیط زیست، علاقه دارید بیشتر بچه‏ها با این مسایل آشنا شوند و این که هر روز را روز زمین بدانیم، نه فقط این هفته را. سیاره‏ی خودمان، زمین را فراموش نکنیم. نظر شما هم همین است؟

حتماً همین‏طور است. فردا (سوم اردیبهشت) در جنوب شهر تهران، میدان بهمن، در جمع هزار و دویست دانش‏آموز، قرار است مراسمی برپا شود.

من هم افتخار حضور خواهم داشت و در زمینه‏ی محیط زیست، حفاظت از طبیعت، در زمینه‏ی این که وظیفه‏ی ما به نام نسل فعلی چیست و وظیفه‏ی نسل بعدی که همین دانش‏آموزان هستند، چه خواهد بود، صحبت خواهد شد.

بنابراین، اگر ما الان داریم روی زمین زندگی می‏کنیم، پس‏فردا باید آن را به نسل آینده تحویل بدهیم. به قول شاتوبریان: «ما زمین را از پدران‏مان به ارث نبردیم، بلکه از فرزندان‏مان به عاریت گرفتیم». گفته‏ی بزرگی است.

Share/Save/Bookmark
نظرات بیان شده در این نوشته الزاماً نظرات سایت زمانه نیست.

نظرهای خوانندگان

ممنون از این گفتگوی خوب در روز زمین. امیدوارم که زحمات آقای کهرم و سایر دوست داران محیط زیست به ثمر برسد.

-- محمد ا ، Apr 23, 2009

khoob ast be soragh moaven ahmadinejad dar mohit zist,khanom Vaezi,ham miraftid!ishan bar khalaf masoome ebtekar,moaven Khatami,be nazar miresad,kar chandani nakarde;vaze mohit ziast dar in Chahar sal badtar shod.kam abi o aloodegiyr hava o khak,aloodegiye roodkhaneha-masalan Sepid rood ke Gilan ra ab midahad,az aloodetarin roodkhanehaye iran ast- va ellate on estefadeye ziad az kood va alaf kosh ast.be nazare man har candiadat dar riasat jomhoori bayad yek barnameye moshakhkhas dar mohit zist dashte bashad va alave bar moavenat,moshavere vijeh dar omoor ziast mohiti dashte bashad;albate hich hokoomati dar donya,az jomle dar iran,nemitavanad in moshkelat ra be tanhayi hal konad;dolat bayad az jameeye madani yari jooyad.moshkelat be sheddat jeddi va hatta hayati hastand.keshvar dar khatar ast.

-- بدون نام ، Apr 23, 2009

آتش سوزی در تالاب پریشان 2 اردیبهشت
نیزارهای ضلع غربی پریشان سوخت/ احتمال عمدی بودن آتش سوزی

-- raha ، Apr 24, 2009

بنظر میرسد روستاییان منطقه فامور و پریشان و شهرنجان کمر همت به نابودی دریاچه پریشان بسته اند.

-- raha ، Apr 24, 2009

پروفسور ابراهیم میرزایی:

«مردم گرائي -(دموکراسی)- حل قطعي خصومت بين انسان و طبيعت و بين انسان و انسان است»
بشر بدون هيچ ميزان و تِزى زمين را آلوده مى‌نمايد و رَمَق آنرا مى‌مكد و بجاى بهره بردن از انرژى هستى و كمال را، در مالكِ پنهانْ يادآور شدن، به نابودى و ويرانى مى‌پردازد و بجاى آنكه در امانتِ وحدت انسان‌دارى خود را كمترين بدانند، صفحات تاريخ را از حسرتها و خود خواهيهاى خود پُر ميسازند. پس بشر را در طبقاتِ مختلف براى تجربه نمودنِ زواياى خلقت در آزمون نهاده‌ايم و دانستيم كه اگر به بشر اختيار كامل داده شود چه فاجعه‌اى پيش خواهد آمد

-- پارسا ، Apr 24, 2009

پروفسور ابراهیم میرزایی:

مردم گرائي - (دموکراسی)- حل قطعي خصومت بين انسان و طبيعت و بين انسان و انسان است.

بشر بدون هيچ ميزان و تِزى زمين را آلوده مى‌نمايد و رَمَق آنرا مى‌مكد و بجاى بهره بردن از انرژى هستى و كمال را، در مالكِ پنهانْ يادآور شدن، به نابودى و ويرانى مى‌پردازد و بجاى آنكه در امانتِ وحدت انسان‌دارى خود را كمترين بدانند، صفحات تاريخ را از حسرتها و خود خواهيهاى خود پُر ميسازند. پس بشر را در طبقاتِ مختلف براى تجربه نمودنِ زواياى خلقت در آزمون نهاده‌ايم و دانستيم كه اگر به بشر اختيار كامل داده شود چه فاجعه‌اى پيش خواهد آمد

-- بدون نام ، Apr 27, 2009

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)