«کشتارهای دهه ۶۰، هولوکاستی کوچک»

ایرج ادیب‌زاده

اعتراض خانواده‌های قربانیان کشتارهای جمعی زندانیان سیاسی سال ۶۷ در زندان‌های ایران به تخریب خاوران، گورستانی که قبرهای دسته‌جمعی این جان‌باختگان در‌آنجا قرار دارد همچنان ادامه دارد.

برای بررسی بیشتر با خانم خاطره معینی از اعضای خانواده‌های جان‌باختگان کشتار زندانیان در اسلو گفت و گو کرده‌ام.

خانم معینی، تحصن اعتراضی خانواده‌های عضو کمیته حمایت از خاوران با ‌چه هدفی انجام گرفت؟

اینجا یک کمیته حمایت از خاوران تشکیل دادیم. چون توسط خانواده‌های خودمان مطلع شدیم که جمهوری اسلامی اقدام به تخریب و به‌ گفته خودشان بازسازی خاوران کرده‌ است.

ما یعنی خانواده‌های ما بارها و بارها اعلام کردند که آن‌ها خودشان می‌خواهند اداره آنجا را بر عهده گیرند و در این رابطه نیازی به اقدام دولت ندارند. این را بازسازی نمی‌دانیم و تخریب خاوران و از بین بردن این سند تاریخی و جنایت جمهوری اسلامی به حساب می‌آوریم‌.

خانواده‌های ما در طول این ۲۰ سال و ما قبل آن یعنی از سال ۶۰ آنجا را حفظ کرده‌اند. ما عزیزانی داریم که از سال ۶۰ به‌ بعد آنجا دفن شده‌اند و در طول این سالیان به ‌شدت زیر فشار بودند، به شدت با آن‌ها برخورد بد می‌شد، دایم از زیر فشار به ‌آنجا رفتند و به ‌معنای واقعی با چنگ‌ و ‌دندان این را حفظ کردند.

ما وظیفه خودمان می‌دانیم که به عنوان اعضای این خانواده‌ها از آن‌ها حمایت کنیم و این مسأله را به مقامات بالا در نروژ انتقال بدهیم‌. قصد داریم در اتحادیه اروپا هم این قضیه را مطرح کنیم‌.

تحصن خانواده‌های جان‌باختگان برابر پالمان نروژ

با این هدف کمیته‌ای متشکل از خانواده‌های جان‌باختگان کشتار ۶۷ ساکن نروژ و همچنین گروه‌ها و احزاب سیاسی، تشکلات حقوق‌ بشری و افراد مستقل تشکیل داده‌ایم.

اقدامات و فعالیت‌های واقعاً گسترده‌ای انجام گرفت که از جمله این اقدامات تهیه یک جزوه یا بروشور اطلاعاتی بود که حاوی اطلاعاتی درباره تاریخچه قتل‌ عام زندانیان سیاسی در سال ۶۷ و ترجمه‌ی بیانیه سازمان بین‌الملل در لندن به زبان نروژی، نامه‌ای به زبان نروژی خطاب به دولت نروژ، احزاب، اتحادیه‌های سراسری کارگران و کارمندان نروژ و سازمان‌های مدافع حقوق‌ بشر در نروژ نوشته شد.

ترجمه اولین نامه خانواده‌های قربانیان کشتار ۶۷ به وزیر دادگستری در همان سال و سال‌های بعد، ترجمه‌ی نامه خانواده‌های جان‌باختگان ۶۷ به محمد خاتمی در زمانی که رییس ‌جمهور ایران بودند و بعد اعتراض و سکوت آن در رابطه با بی‌پاسخ گذاشتن و سکوت در رابطه با این نامه بود.

یک صفحه به انتشار نشانی‌های مقامات رژیم، آدرس، فکس، سفارت جمهوری ‌اسلامی در اسلو اختصاص داده شد و از خوانندگان خودمان خواستیم که این نامه اعتراضی را پر کنند و بفرستند.

خانم معینی، تحصن اعتراضی شما مقابل پارلمان نروژ چه مدت طول کشید و تا چه اندازه اعضای پارلمان گروه‌ها و احزاب سیاسی نروژ به خواسته‌های شما واکنش نشان دادند؟

دیروز تظاهرات ما از ساعت یک تا شش برگزار بود. واقعاً با حمایت کامل احزاب و گروه‌های سیاسی نروژ مواجه شدیم‌. هفته پیش یک ملاقات با حزب کارگران نروژ داشتیم که بیشتر کرسی‌های پارلمان نروژ را در اختیار دارد.

صحبت کردیم و حمایت آن‌ها را گرفتیم و چند حزب دیگر که اینجا کرسی‌های پارلمان را در دست دارند هم حمایت خودشان را اعلام کردند و دیروز در تظاهرات ما شرکت کردند.

سخنرانان اصلی در این حرکت ‌اعتراضی، دبیر کل سازمان عفو بین‌الملل نروژ بود. یک نماینده از حزب سوسیالیست‌های چپ نروژ که در دولت ائتلافی نروژ است، و کرسی‌های زیادی در دولت دارند، در مراسم ما شرکت کردند، سخنرانی و حمایت کردند.

یک نفر از آن‌ها جمله‌ی جالبی گفت، گفت در ایران یک هولوکاست کوچک رخ داده است. قرار شد از ما کاملاً حمایت کنند و این قضیه را به پارلمان نروژ و اتحادیه اروپا بکشانند و در این راستا خواستند که دولت جمهوری ‌اسلامی ادامه تخریب این گلزار را متوقف کند‌.

خانواده‌ها را اذیت ‌و ‌آزار نکند و از همه مهم‌تر یک هیأت تحقیق ‌و ‌تجسس از طرف سازمان ملل به خاوران اعزام شود تا چگونگی این قضیه را بررسی کند با خانواده‌ها صحبت کند و بدانند چطور می‌توانند این قضیه را پیش ببرند.

این برای ما خیلی مهم بود، در واقع من یک موفقیت بزرگ برای خانواده‌ها می‌دانم. امیدوارم این عمل انجام شود که به ما قول دادند که این را انجام خواهند داد.

خانم معینی، آیا این حرکت‌های که اعتراضی‌، تحصن‌‌ها و تظاهرات اعتراضی همچنان ادامه خواهد داشت؟

بله، ادامه خواهد داشت ما به ‌آن عهد و پیمانی که با عزیزان خودمان، عزیزان خفته در خاوران داریم‌، تا آنجایی که جان در بدن داریم این راه را ادامه خواهیم داد و نمی‌گذاریم آن سند جنایت از ‌بین برود.

جان‌های شیفته‌ای آنجا خفته‌اند که به چیزی جز آزادی، دموکراسی و عدالت اجتماعی فکر نمی‌کردند. آن‌ها عزیزان ما هستند و تا زمانی که آمرین و عامدین این جنایت در یک دادگاه بین‌المللی محاکمه نشوند و تا زمانی که ما ندانیم چگونه، به‌ چه شکل و در کجا دفن شده‌اند، اعتراضمان ادامه خواهد یافت.

خاوران یکی از شناخته‌ترین گورستان‌های جمعی است، ولی تنها گور جمعی نیست. ما در کردستان در اطراف همان زندان‌ها، گور‌های جمعی دیگری داریم که ناشناخته مانده است.

همه‌ی این‌ها باید مشخص شوند و دولت جمهوری اسلامی باید به‌ خانواده‌های ما به‌ جای تخریب خاوران پاسخ دهد که چه بر سر عزیزان ما آورده است. در واقع از جمهوری اسلامی سوال کردیم که چرا و به چه دلیل عزیزان ما را کشتید؟ در چه زمانی کشتید و در کجا دفن کردید.

اما آن‌ها اقدام به تخریب خاوران، آزار و اذیت خانواده‌های ما کردند که الان چند مادر در بیمارستان بستری هستند. چه‌کسی واقعاً پاسخ‌گوی این بی‌عدالتی‌ها و این ظلمی است که بر خانواده‌های ما در آنجا می‌رود.

خانم خاطره معینی، همه این مسایل جایی ثبت شده است، برای ارایه به دادگاه چیزی در دست دارید؟

بله، مدارک، عکس‌ها و شواهد زنده‌ای داریم‌. افرادی که آنجا شاهد این قضیه بودند از جمله خود من، روزی که ما به خاوران رفتیم (دیدم این افراد به شکلی) دفن شده بودند که ما با کندن اندکی خاک می‌توانستیم آن‌ ‌اجساد را ببینیم‌.

شاهد‌های زیادی داریم، عکس‌و مدرک داریم، ‌اسامی این افراد را داریم ما نزدیک به چهار هزار و هشتصد و هشتاد و پنج اسم داریم که از خانواده‌ها تهیه شده است‌.

تمام مدارک را داریم، در این راه هم اقدام خواهیم کرد. تلاش‌ها و اقداماتی داریم که در حال پیگیری است تا بتوانیم به خواسته‌های خانواده‌های خودمان رسیدگی کنیم.