کارناوال نوروزی در خیابان‌های جهان

ایرج ادیب‌زاده

میلیون‌ها نفر ایرانی پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران را ترک کردند و راهی مهاجرت شده و در چهار گوشه‌ی جهان پراکنده شدند.

به همین مناسبت با خانم ناهید احکامی و همسرشان، شاهرخ احکامی که مدیر و سردبیر ماهنامه‌ی میراث ایران در نیویورک است، گفت و گو کرده‌ام.

ابتدا از خانم احکامی درباره‌ی آغاز تدراک رژه یا کارناوال نوروزی در خیابان‌های نیویورک در روز نخست نوروز می‌پرسم.

شش سال پیش، چهار خانواده‌ی ایرانی که طبیب هستند تصمیم گرفتند این فرهنگ را که تا آن‌ روز داخل خود ما بوده است بیرون بیاورند تا به مردم دنیا نشان داده بشود و سنت و فرهنگ ما را در خیابان نشان بدهند.

نیویورک‌ بهترین جاست چون مرکزی است که تمام ملیت‌ها سنت‌شان را در خیابان جشن می‌گیرند. اگر اشتباه نکنم در حدود دویست قومیت است و تنها کسی که این مراسم را نداشت ما ایرانی‌ها بودیم.

چهار خانواده از جیب خودشان پول دادند و واقعاً مردم کمک کردند. هر سال این کار در خیابان انجام می‌شود و سال به سال بهتر شده است و بیشتر مردم می‌شناسند و آشنایی دارند.

رژه‌ی نوروزی در نیویورک

صرفاً به خاطر اشاعه‌ی فرهنگ و نشان دادن سنت ایرانی‌ها در خارج از ایران است. چیزی که ما توجه کردیم این بود که از آن حالت بازاری بودنش در بیاوریم. بیشتر توجه ما روی چیزهای فرهنگی و تاریخی و سنت‌های ما است.

مثلاً این ارابه‌ها که راه می‌افتد، هر کدامش منظوری را می‌رساند. یکی از آن‌ها تاریخ زمان ساسانیان است که آن زمان چه چیزهایی، چه نوع رقص و چه نوع موسیقی رسم بوده است.

لباس‌های تاریخ هخامنشیان چه شکلی بوده است، عید نوروز هفت‌سین چگونه باید برگزار شود که هر سال شکلش تغییر پیدا می‌کند و بهتر می‌شود.

دیگری، موسیقی است که خیلی مهم است. لباس‌ها و رقص‌های محلی، رقص‌های فلکور ایرانی است این رقاص‌ها اکثراً حرفه‌ای هستند و چیز خیلی زیبایی را در خیابان راه می‌اندازند.

دانشجویان می‌آیند و این کار را انجام می‌دهند. حرفه‌ای‌های مختلف هستند که صنف ایرانی‌ها را نشان می‌دهند که چه کسانی هستند گروه طبیب‌‌ها‌، دانشجویان‌، مهندسان و... هستند.

رژه‌ی نوروزی در نیویورک

جمعیت خیلی زیاد است، البته بسته به هواست و همیشه از طرف شهرداری نیویورک یک قدردانی می‌آورند و تحویل می‌دهد. ولی هنوز به خاطر سیاست ایران، نتوانسته‌ایم سیاستمداران معروف و سناتور‌ها را دعوت کنیم در رژه مثل همه‌ی رژه‌های دیگر راه بروند.

البته این رژه جوان است، رژه‌های دیگر حدود صد و چند سال است که این کار انجام می‌دهند ولی ما فقط شش سال است که این کار را انجام می‌دهیم.

فکر می‌کنم از نظر رنگ، هنر، تاریخ، شاد بودن و انرژی دادن به مردم، مراسم ایرانی‌ها، بی‌نهایت جلو افتاده است و این خود مستلزم خیلی کار است یعنی یک سال ‌کار برای پول جمع کردن، تبلیغ، مردم را آماده کردن و یا از آن‌ها استفاده کردن، است.

برگزاری این برنامه خیلی سنگین است که هر کسی که یک هنری دارد که آن هنرش می‌تواند به این برنامه کمک کند، بیاید کمک کند. تعداد هم خیلی زیاد نیست.

مردم کار می‌کنند و ما سعی می‌کنیم آن‌هایی را که از اول آوردیم و هنرمندانی که از اول بوده‌اند مثلاً آن کسی که هفت‌سین را درست می‌کند و یا آن کسی که گروه رقص‌ها را آماده می‌کند و یا آن کسی که موسیقی را کنترل می‌کند و مقداری تجربه پیدا کرده‌اند، همیشه نگه داریم تا در طول سال کمک کنند.

رژه‌ی نوروزی در نیویورک

آقای احکامی، نظر شما در مورد نوروز که قرار است در تقویم بین‌المللی سازمان ملل متحد به عنوان یک روز جهانی قرار بگیرد، چیست؟

به نظرم یکی از لازم‌ترین اقدامات است. خوشبختانه ایرانی‌ها به فکرش افتاده‌اند و باید این کار انجام بگیرد و همان‌طور که فرمودید من هم تعقیب می‌کنم و حدود صد و پنجاه هزار امضا تا هفته‌ی پیش داشتیم. امیدوارم بالای دویست یا حتی سیصد هزار نفر باشد.

می‌دانید که خانواده‌ی اینترنتی در همه‌جای دنیا به هم دسترسی دارند، چه عیبی دارد که حتی ایرانی‌ها از ایران با اینترنت که سر وکار دارند، ایمیل بفرستند و امضا بدهند. سازمان ملل متعلق به تمام دنیا است و امیدوارم که این کار انجام بگیرد و در تقویم سازمان ملل روز نوروز، روز رسمی شناخته شود.

رژه‌ی نوروزی در نیویورک

به نظر شما این چه خاصیتی دارد؟

رسیمت شناختن تمام سنت‌ها و آن چیزی که از ایرانی‌ها به تمام دنیا به ارث رسیده است. اگر شما در نیویورک تشریف داشته باشید، می‌بینید حتی ثانیه‌ی حلول نوروز ما را که رسیدن بهار باشد اعلام می‌کنند و می‌گویند در فلان ساعت در فلان دقیقه و فلان ثانیه بهار می‌رسد.

چه اشکالی دارد یک روز برسد که بگویند این رسیدن بهار سنتی است که سال نوی ایرانی‌ها بوده و است‌. امیدوارم این به رسیمت شناخته بشود.

در همین پاریس تعدادی از انجمن‌های فرهنگی دور هم جمع شدند و پیشنهاد کردند نوروز به عنوان یک روز رسمی در تقویم شهرداری پاریس قرار داده بشود. فکر می‌کنید این کار در کشورهای دیگر هم باید انجام بشود؟

خوشبختانه این جنبش در اتحادیه‌ی اروپا یا کشورهای اتحادیه‌ی اروپا توسط ایرانیان عزیز اتفاق می‌افتد. یکی از کارهایی که اتفاقاً روز سه‌شنبه ۲۰ ژانویه، داریم این است که در مدرسه‌ی طب پاریس یک سخنرانی راجع ‌به همین رژه داشته باشیم.

از خیلی کشورهای اروپایی آمده‌اند تا بدانند به چه شکلی می‌شود این رژه را اول از پاریس شروع کنند و بعد به کشورهای دیگر اروپایی ببرند.

ما ایرانی‌ها اقلاً در آمریکا از نظر میزان تحصیلات و میزان درآمد شاید اولین گروه قومی و بومی باشیم که در سطح اول هستیم. چه اشکالی دارد که سنت‌های ما هم شناخته بشود.

رژه‌ی نوروزی در نیویورک

خانم احکامی اقبال آمریکایی‌ها از این رژه‌ی نوروز چطور بوده است؟

بی‌نهایت زیاد است. مثلاً در همین رژه‌ی چند سال گذشته‌، بارها کنار خیابان شنیده‌ام که آمریکایی‌ها که می‌آیند و می‌ایستند یکی از یکی می‌پرسید این رژه مال کجاست؟ چه خبره؟

دیگری به او می‌گفت: مگر نمی‌دونی این رژه‌ی ایرانی‌هاست. یکی آمد و گفت چقدر زیباست و چه رنگی و چه رقص‌هایی، من تا به حال ندیده بودم. خیلی از ایرلندی‌ها بهتر است، ایرلندی‌ها فقط راه می‌روند ولی این یک رقص است. گل‌ها را ببین چیزهای تاریخی‌شان را ببین. کنار خیابان که راه می‌روم از این نظرها بسیار می‌شنوم.

حتی پلیس‌هایی که خیابان را کنترل می‌کنند به حالت رقص و شعف می‌افتند. شما نمی‌دانید این‌ها چه می‌کنند، دیدنی است. وقتی هیجان مردم غیر از ایرانی را می‌بینید، خیلی موثر است.

رژه‌ی نوروزی در نیویورک در سال ۲۰۰۸

آقای احکامی در این باره معتقد است:

اولاً چیزی را به گفته‌های خانم ناهید احکامی اضافه بکنم، این‌که یکی از خصوصیات دیگر آن روز رژه این است که ایرانی‌ها صرف نظر از عقاید مذهبی، عقاید سیاسی و قومی به خاطر زنده کردن سنت‌های ایرانی و نشان دادن به میزبانانشان که ما ایرانی‌ها مردم بسیار صلح‌جو و هنردوستی هستیم و هنرهای زیبایی داریم، کنار یکدیگر هستند. آن روز یک روز واقعاً دیدنی و به یاد ماندنی است.

از حدود سال ۱۹۶۹ در آمریکا هستیم و آن سال‌های اولیه که مشکل داشتیم حتا نشان بدهیم ایران کجای نقشه‌ی دنیا است. حالا خیلی از مردم با سنت‌های ما و شخصیت‌‌های مثبت ما آشنایی دارند.

با این جو سیاسی که در دنیا علیه ایران و ایرانی‌ها است این همتی که این چهار خانواده و بعد خود مردم به خرج می‌دهند، برای درست کردن تصویر واقعی ما در انظار و افکار عمومی خیلی مثبت است.