«سارکوزی خواسته پیامی را به ایران برساند»

ایرج ادیب‌زاده

جنگ لفظی و بحران در مناسبات سیاسی ایران و فرانسه در پی سخنان نیکلاس سارکوزی، رییس جمهور فرانسه، بالا گرفته است.

در مورد بحران اخیر بین ایران و فرانسه با آقای دکتر جلال ایجادی، استاد دانشگاه در پاریس و عضو حزب سبزهای فرانسه گفت‌وگویی انجام داده‌ام.

آقای دکتر جلال ایجادی، نظرتان در باره‏ی این جنگ لفظی و بحرانی که به وجود آمده، چیست؟ به نظر شما، آیا سخنان آقای سارکوزی از نظر دیپلماتیک قابل اعتراض است؟

اظهارات آقای سارکوزی از نظر دیپلماتیک، قابل اعتراض نیست. چرا که صحبت از مساله‏ی حقوق بشر و عدم داشتن مناسبات دیپلماتیک یا محدود بودن این مناسبات با یک کشور، پیوسته در صحنه‏ی بین‏المللی و در مناسبات بین کشورها اتفاق افتاده و می‏افتد.

این‏گونه مسایل به موارد رعایت حقوق بشر در سطح بین‏المللی و خواست سازمان‏های حقوق بشر و حتی سازمان ملل درباره این که کشورها مسایل مربوط به حقوق بشر را رعایت کنند، برمی‏گردد.

به علاوه حتی در مناسبات بین‏المللی بین کشورها، از آن‏جایی که مجموع این کشورها عضو سازمان ملل هستند، لازم است که مناسبات متقابل منزه و روشنی بین هم داشته باشند.

بنابراین، آن‏چه که آقای سارکوزی می‏گوید، الزاما برخلاف قواعد بین‏المللی نیست. ولی در ضمن، بیان نوعی بحران در مناسبات بین فرانسه و ایران است. به خصوص واکنش آقای احمدی‏نژاد که سارکوزی را به فرعون تشبیه کرده، خارج از این مناسبات قرار می‏گیرد و به عنوان نوعی توهین به مقام ریاست جمهوری کشور دیگری تلقی می‏شود.

دکتر جلال ایجادی، استاد دانشگاه در پاریس و عضو حزب سبزهای فرانسه

از بحران بین فرانسه و ایران صحبت کردید. سابقه‏ی جنگ تبلیغاتی بین ایران و فرانسه به خصوص در سال‏های اخیر، چه بوده است؟

یک نگاه خیلی سریع به مناسبات ایران و فرانسه نشان می‏دهد، این مناسبات ۵۰۰ سال است که ادامه دارد. در دوره‏هایی، مناسبات کاملا رشد یافته و شکوفایی وجود داشته است؛ از جمله، می‏توان به مناسبات زمان ناصرالدین شاه با فرانسه که تا زمان پهلوی‏ها ادامه داشت، اشاره کرد و اینکه علی‏رغم این که همیشه رشد و توسعه‏ی گسترده‏ای نداشت، ولی مناسبات آرام و دیپلماتیک قابل توجهی بین دو کشور وجود داشت.

اوج این روابط به سال‏های ۱۹۷۵ به بعد و شرکت ایران در سرمایه‏گذاری «اورودیف» و مذاکرات ایران و فرانسه در زمینه‏ی خرید نیروگاه‏های اتمی برمی‏گردد. این نقطه را می‏توان به دورانی که آیت‏الله خمینی به فرانسه می‏رود و با حمایت دولت فرانسه در آن‏جا مستقر می‏شود، رساند.

ولی از مرحله‏ی بعد که ورود آقای بنی‏صدر و مجاهدین به فرانسه و کشتن شاپور بختیار اتفاق افتاد، روابط دو کشور دچار آشفتگی و بحران شد. ماجرای پرونده‏ی هسته‏ای ایران هم این مناسبات را کاملا تیره کرد.

سیاست آقای میتران هم سیاستی بود که خواهان رفع این بحران نبود. این ماجرا به نحوی ادامه پیدا کرد تا می‏رسیم به دوران آقای سارکوزی. در این دوران به دلایل گوناگون، هم به لحاظ تاریخی و هم به خاطر نقطه‏نظرات مختلف و هم‏سویی دولت سارکوزی با سیاست امریکا و… این مناسبات پیچیده‏تر و بحرانی‏تر شد.

حدود یک سال پیش هم آقای برنار کوشنر، موضع سختی در ارتباط با ایران گرفت و ‏آن‏چه که امروز دولت ایران در ارتباط با دولت فرانسه مطرح می‏کند، ادامه‏ی همین بحران است.

بنابراین دو کشور وارد مرحله‏ای شده‏اند که معلوم نیست به چه سمتی خواهد رفت، مگر این که مناسبات سیاسی و تناسب قوا در ایران تغییر کند.

اما جنگ لفظی که اکنون به راه افتاده، ظاهرا بیشتر از سوی هیات حاکمه ایران بوده. یعنی علاوه بر خود آقای احمدی‏نژاد، منوچهر متکی و قشقاوی هم به سارکوزی پاسخ دادند. این اعتراض‏ها نشان‏دهنده‏ی یک نوع همبستگی این مقام‏ها، آن‏هم در فاصله‏ی کمی به انتخابات ریاست جمهوری در ایران نیست؟

یکی از جنبه‏های مهم جنگ تبلیغاتی که به‏وجود آمده، مساله‏ی انتخابات ریاست جمهوری در ایران است.

درهمین صحبت‏هایی هم که آقای سارکوزی مطرح کرده، ضمن این که خواسته حساب ملت ایران را از دولت ایران جدا کند، بیان کرده، آن‏چه که آقای احمدی‏نژاد نمایندگی می‏کند، مجموعه‏ی کل هیأت حاکمه‏ی ایران و جناح‏های گوناگون سهیم در قدرت نیستند.

او خواسته این پیام را بدهد که در حال حاضر احمدی‏نژاد و جناح او بیش از پیش می‏تواند در شرایط سختی قرار ‏بگیرد تا به این ترتیب جناح‏های مختلف بتوانند یک نوع حمایت بین‏المللی را به ملت ایران نشان دهند و این پیام را به ملت بدهند که حتی از نظر بین‏المللی تمایل بر این است که آقای احمدی‏نژاد کنار گذاشته شود و جناح‏های دیگری بر سر کار بیایند.

واکنش احمدی‏نژاد، در ضمن واکنشی است در مقابل دوستان احتمالی جناح‏هایی که در مقابل او در انتخابات ایران قرار می‏گیرند.

در نیویورک برای نخستین بار نمایندگان پنج کشور عضو دایم شورای امنیت به همراه آلمان (۵+۱) با دیپلمات‏های کشورهای عربی خلیج فارس، بر سر برنامه‏ی هسته‏ای ایران نشستی داشتند که در آن از سیاست‏های اتمی ایران ابراز نگرانی شد. نظرتان در باره‏‏ی این نشست چیست؟

سیاست جمهوری اسلامی در داخل، سرکوب و در خارج از مرزها، جنگ تبلیغاتی و به‏وجود آوردن نوعی آشفتگی در مناسبات بین کشورها است.

با توجه به این که امروز یک فضای بین‏المللی عمومی علیه دولت ایران وجود دارد، کشورهای ریز و درشت منطقه، به ناگزیر از این موقعیت استفاده می‏کنند که بگویند آن‏ها خواهان یک منطقه‏ی بحران‏زده نیستند و از آن‏جایی که قدرت‏های بزرگ بین‏المللی مخالفت خود را با ایران ابراز می‏کنند، آن‏ها هم به نحوی نگرانی خودشان را نسبت به دولت ایران نشان می‏دهند.

متاسفانه، این وضعیت به نفع مردم ایران و به نفع مملکت ایران نیست. ایران می‏توانست نقش بسیار برجسته و زیبایی در این منطقه بازی کند. منتهی به خاطر سیاست‏های غلط و تحریک‏آمیز دولت ایران، این وضعیت از موقعیت صلح‏‏آمیز دور می‏شود و منجر به این می‏شود که کشورهایی که چه بسا بتوانند روابط مسالمت‏آمیز و دوستانه‏ای با ایران داشته باشند، به نحوی در مقابل ایران قرار بگیرند و این امری کاملا منفی است.