آمادگی آمریکا برای پذیرش فهرست آرزوهای ایران

ایرج ادیب‌زاده

وزیر امور خارجه آمریکا در گفت و گو با شبکه جهانی بی‌بی‌سی گفته است آمریکا در هر زمان آماده است بر سر برنامه هسته‌ای ایران با این کشور مذاکره کند.

در مورد این گفته‌های کاندولیزا رایس، با هوشنگ امیراحمدی استاد دانشگاه در آمریکا و رییس شورای ایرانیان - آمریکاییان که در حال حاضر به عنوان استاد مدعو دانشگاه آکسفورد، در انگلیس اقامت دارد، گفت و گو کردم.

دکتر هوشنگ امیراحمدی

آقای امیراحمدی، به نظر شما آیا جنبه‌های تازه‌ای در این گفته‌های وزیر امور خارجه آمریکا وجود دارد؟

آمریکا علاقه‌مند است که با ایران درباره مسأله غنی‌سازی گفت و ‌گو کند و این اواخر تمام تلاشش این بوده که از طریق مشوق‌های هر چه بیشتر، دولت جمهوری اسلامی را به موضع مذاکره بر سر غنی‌سازی بکشاند که تا الان هم موفق نشده است.

ایران هم علاقه‌مند است که با آمریکا مذاکراتی داشته باشد؛ اما این مذاکرات حول مسائل دیگری همیشه می‌چرخد.

در مورد مسأله غنی‌سازی، جمهوری اسلامی یک موضع مذاکره نگرفته و این دولت آمریکا را مأیوس و نگران کرده است.

تلاش خانم رایس هم این است که تا جایی که می‌تواند ایران را به مذاکره بر سر مسأله غنی‌سازی بیاورد.

شما برای گشایش دفتر شورای آمریکاییان و ایرانیان مدتی در تهران بودید. آیا موفق به این کار شدید؟

ما چند هفته پیش مجوزی را از دولت آمریکا گرفتیم که بسیار تاریخی بود و برای اولین بار بعد از ۳۰ سال، دولت آمریکا به یک نهاد آمریکایی اجازه داده است که در ایران یک دفتر داشته باشد.

برابر قانون ایران، ما این مجوز را به دولت ایران داده‌ایم و بعد در وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران حضور پیدا کردیم و یک فرم درخواست و یادداشت گذاشتیم. اساسنامه خودمان را تحویل آن‌جا دادیم و یک پرونده درست کردیم.

در واقع قرار است که این درخواست مورد بررسی قرار بگیرد و من فکر می‌کنم که چند وزارت‌خانه زیربط باید در مورد آن نظر بدهند و سپس شورایی در وزارت کشور نظرش را اعلام می‌کند.

فکر می‌کنم این موضوع بین دو تا سه ماه طول بکشد؛ شاید هم کمتر.

روزنامه‌ها در تهران از قول شما نوشته‌اند که حامل پیامی از مقامات آمریکایی برای مسئولان جمهوری اسلامی ایران بوده‌اید و این‌که در قبال یک‌هفته قطع غنی‌سازی، آمریکا هم تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران را معلق کند. آیا همین طور بوده است؟

البته بحث یک هفته نبود؛ بحث شش هفته است. قرار هم نیست غنی‌سازی متوقف شود. بلکه قرار است منجمد کند؛ یعنی بر تعداد سانتریفیوژها اضافه نکند و با همین تعداد کار کند و در آن شش هفته تغییری در تعداد آن‌ها ندهد.

اگر جمهوری اسلامی بپذیرد که این کار را انجام دهد، آمریکا هم قبول کرده بود که تحریم‌ها روی نفت و گاز ایران را معلق کند.

آمریکا پیشنهاد دیگری هم داشت مبنی بر این که اگر ایران در مورد غنی‌سازی موضع مذاکره داشته باشد، آمریکا حاضر است از جمهوری اسلامی یک «لیست آرزوها» بپذیرد.

یعنی جمهوری اسلامی می‌تواند لیستی به آمریکا بدهد که بگوید در مقابل این خواسته‌ها، حاضرم این کار را انجام بدهم.

این پیامی بود که من بردم و هنوز من به کسی نگفته‌ام که دولت جمهوری اسلامی آن را پذیرفته یا خیر.

به هر حال پیامی رد و بدل شده و من مطمئنم که دارند بر روی آن کار می‌کنند.

چند نماینده مجلس هستم شورای اسلامی چندی پیش سفری به آمریکا داشتند و با یک نماینده کنگره آمریکا دیدار کردند که این نماینده کنگره، تقاضای ۶۰ نماینده دیگر کنگره را برای مذاکره با ایران مطرح کرده است. آیا شما در جریان این سفر بوده‌اید؟

بله این چیز جدیدی نیست و من هم در جریانش بوده‌ام.

ماه‌ها پیش، بیش از ۶۰ نفر از نمایندگان آمریکا نامه‌ای به حداد عادل که در آن زمان رییس مجلس بود، نوشتند.

آقای حداد عادل هم جواب داد. جوابی که دوپهلو بود؛ هم مثبت و هم انتقادی.

قرار بود بعدها هم چند سناتور آمریکایی به ایران بیایند که تا همین امروز این اتفاق نیفتاده است.

این جریانی است که از مدت‌ها پیش ادامه داشته است و من اعتقاد دارم که این اتفاق در آینده‌ای نزدیک خواهد افتاد و می‌توان گفت که به طور حتمی در سطح بالا در ایران بر روی آن توافق دارند.

در آمریکا هم این علاقه‌مندی هست که این ارتباط برقرار شود و من فکر می‌کنم که برقرار می‌شود و کار خوبی هم خواهد بود.

شما مدتی است که بین تهران و واشنگتن سفر می‌کنید و در جریان مذاکرات هستید. چشم‌انداز شما نسبت به روابط آینده آمریکا و ایران چیست؟ فکر می‌کنید در آینده نزدیک رابطه دیپلماتیک بین دو کشور برقرار شود؟

ببینید؛ رابطه ایران و آمریکا جریان خیلی مفصلی دارد و من اعتقاد دارم که در حال حاضر ایران و آمریکا در مسیر درستی حرکت می‌کنند و بیشتر صحبت‌ها در جهت مثبت و تنش‌زدایی و ایجاد یک گفت و گو است. این نکته مثبتی است.

اعتقاد من این است اگر بر روی همین خط پیش بروند و در انتخابات هم آقای اوباما برنده شود - که احتمال آن خیلی خیلی افزایش پیدا کرده است - آن وقت، چشم‌‌انداز این رابطه می‌تواند مثبت باشد.

البته این می‌طلبد که جمهوری اسلامی نسبت به آمریکا، مسائل آمریکا و سیاست‌های این کشور واقع‌بین باشد و نباید به اصطلاح خودمان زیاده‌خواهی کند.

آمریکا هم باید بداند که ایران هم یک کشور بزرگ، مستقل، تاریخی، فرهنگی و قدرتی در منطقه است و باید ایران را در آن چهارچوب ببیند.

اگر این واقع‌گرایی در دو طرف شکل بگیرد، مسائل بین دو کشور قابل مذاکره است و هیچ مشکلی بین ایران و آمریکا وجود نخواهد داشت که قابل مذاکره نباشد.

متأسفانه توجه به واقعیات در دو طرف کم بوده و اکثراً هر دو طرف دچار خیالات می‌شوند.