سفر پاپ در بی‌رونقی کلیسا

ایرج ادیب‌زاده

پاریس و فرانسه به مدت چهار روز در تب و تاب سفر پاپ، رهبر کاتولیک‌های جهان و گفت و گوهای مخالف و موافق بر سر این سفر به سر برد.

سفری چهار روزه که روز شنبه با مراسمی مذهبی اما باشکوه و کمی نمایشی در منطقه‌ی لورد در جنوب غربی فرانسه به پایان رسید.

مراسمی به مناسبت صد و پنجاهمین سالگرد ظاهر شدن مریم مقدس مادر عیسی مسیح به یک دختر جوان به نام برنادت، آنچه کلیسای کاتولیک به آن اعتقاد دارد.

زیارتگاه باکره‌ی مقدس در لور‌د پس از رم، دومین مکان مورد بازدید کاتولیک‌های جهان است. سال پیش شش میلیون نفر از این مکان بازدید کردند.

این نخستین سفر پاپ بندیکت شانزدهم از زمان انتخاب‌اش به جانشینی پاپ ژان پل دوم بود‌. هدف سفر رهبر روحانی کلیسای کاتولیک، ایجاد جهش و شور مذهبی‌، به‌ویژه بین جوانان فرانسوی در زمانی که کلیسا نفوذ و رونق خود را به‌شدت از دست داده است، بود.

عکس:boston

بر‌اساس آمار از ۵۱ درصد مسیحی کاتولیک در فرانسه، تنها پنج درصد روزهای یک‌شنبه به کلیساها می‌روند و مراسم مذهبی به جای می‌آورند. این تعداد در میان جوانان بسیار کمتر است.

از هر ۱۰ جوان فرانسوی که مورد همه‌پرسی قرار گرفته‌اند، تنها دو نفر گفته‌اند به کلیسا می‌روند، یا باید به مذهب احترام گذاشت.

شاید از همین رو بود که در سفر چهار روزه‌ی پاپ که طی آن ۱۱ موعظه و خطابه‌ی مذهبی داشت، جوانان در بیشتر آن‌ها را مورد خطاب قرار داد.

برای این سفر بیش از ۲۰۰ هزار جوان ۱۴ تا ۲۰ ساله از سراسر جهان به پاریس دعوت شده بودند. روز شنبه آیین نیایشی در میدان تاریخی انوالید، در پاریس بود.

پاپ در حضور بیش از ۲۵۰ هزار نفر که به استقبال او آمده بودند، خطاب به جوانانی که دیگر تمایلی به مذهب ندارند، گفت‌: «نترسید از این‌که زندگی خود را وقف مسیح کنید. هیچ چیز جای حرفه‌ی کشیشی درون کلیسا را نخواهد گرفت.»

بخش بزرگی از حاضران مراسم در انولید را جوانان تشکیل می‌دادند که بسیاری از آنان شب را در همین مکان به صبح رسانده بودند.

پاپ سپس در حضور گروهی از روشنفکران سرشناس فرانسه در پاریس گفت: «به دنبال خدا بودن و گوش دادن به پیام‌های او پایه و اساس هر فرهنگ اصیل است‌.»

عکس:bbc

در فرانسه از سال ۱۹۰۵، لائیسیته (قانون جدایی کلیسا از دولت) حاکم شده است و روسای جمهور‌ی این کشور ضمن حمایت و پشتیبانی از آزادی‌های مذهبی و به رسمیت شناختن همه‌ی ادیان در کشور، هیچ دین و آیینی را به‌عنوان مذهب دولتی به رسمیت نشناخته‌اند.

اما این‌بار با ورود پاپ بندیکت شانزدهم، برای نخستین بار در تاریخ جمهوری فرانسه بر‌خلاف پروتکل امضا شده، وی از سوی نیکلای سارکوزی در پای پلکان هواپیما مورد استقبال قرار گرفت.

پاپ به کاخ الیزه دعوت شد و نیکلای سارکوزی در مراسم مذهبی داخل کلیسای نتر‌دام نیز آیین مذهبی به جای آورد، که امری بی‌سابقه بود‌.

در مراسم آیین مذهبی روز شنبه در میدان انوالید هم علاوه بر فرانسوا فیون، نخست‌وزیر، شماری از وزرای دولت از جمله رشیده داتی، وزیر دادگستری مراکشی تبار نیز حاضر بودند.

همه‌ی این رویدادها با انتقادات شدید شخصیت‌ها و احزاب چپ فرانسه در مورد فاصله گرفتن از لائیسیته که جز جدایی‌ناپذیر قانون اساسی فرانسه است، روبه‌رو شده است.

مشاجره بر سر لائیسیته و گفت و گوهای تند مخالفان رییس جمهوری، زمانی دامنه‌ی بیشتری پیدا کرد که وی هم‌زمان با ورود پاپ به فرانسه بار دیگر بر مفهوم لائیسیته‌ی مثبت که کلیسای کاتولیک نیز آن را تایید کرده است، به‌عنوان لائیسیته‌ای که مورد احترام اوست تاکید کرد.

احزاب چپ و برخی چهره‌های هنری و فرهنگی، ضمن ابراز تاسف از سخنان نیکلای سارکوزی گفتند: «لائیسیته یکی است همان که در قانون اساسی فرانسه آمده است، یعنی جمهوری لاییک که نه مثبت است و نه منفی.»

فرانسوا بایرو، رییس حزب راست میانه‌ی فرانسه که خود از مومنان کاتولیک به شمار می‌رود. مفهوم لاییسیته‌ی مثبت مد نظر نیکلای سارکوزی و پاپ بندیکت شانزدهم را مورد انتقاد شدید قرار داد و گفت‌:

«آمیزش دین و سیاست نه برای جمهوری خوب است و نه برای دین. لاییسیته با آمیختن و اختلاط مخالف است. جدایی دین از دولت و سیاست یک امر بنیادی است و هدف از چسباندن صفت به لاییسیته هم تغییر معنای آن است. لاییسیته خود مثبت است زیرا نشانه‌ی رهایی از دخالت مذهب است.»

با وجود علاقه‌، احترام و توجه‌ی بی‌سابقه‌ی رییس‌جمهور فرانسه و دولت این کشور به سفر پاپ، مردم فرانسه، علاقه‌ای به شور و هیجانی که دولت با ورود ژان پل دوم ایجاد کرده بود، نشان ندادند.

از جمله به نوشته‌ی روزنامه‌ی پاریزین، شمع‌ها، تیشرت‌ها و کلاه‌های یادبودی که با تصویر بندیکت شانزدهم عرضه و به فروش می‌رسید، بسیار کمتر از نشانه‌هایی است که در سفر پاپ پیشین به فروش رسید‌ه‌اند.

فرانسه مثل بسیاری از کشورهای سکولار اروپایی، هر سال شاهد کاهش دایمی کلیسا‌روها و کشیش‌ها است. با این همه عبور پاپ با اتومبیل ویژه و ضد‌گلوله‌اش از خیابان‌های پاریس - اتومبیلی که به پاپا‌موبیل معروف است - که شش هزار پلیس و ژاندارم حفاظت از پاپ را برعهده داشتند‌، هیجان زیادی در میان حاضران در خیابان‌های مرکزی پاریس آفرید.

در مراسم شهر لورد، زائران پرشماری از ایتالیا‌، اسپانیا و پرتغال حاضر بودند. در این مراسم، پاپ ضمن موعظه‌ی خود که در آن زندگی مادی انسان امروز را محکوم کرد، دعای شفای بیماران را نیز به جای آورد.

میلیون‌ها نفر از جمله بیمارانی که از برناردت مقدس شفای خود را آرزو دارند، هر سال به زیارت لورد می‌روند. کلیسای کاتولیک تاکنون ۶۰ بیمار شفا یافته‌ی این زیارتگاه را به رسمیت شناخته است.