«نیمه دوم قرن ۲۱، جنگ انرژی خواهد بود»

ایرج ادیب‌زاده

برج ایفل - این نماد توریستی شهر پاریس - در آخرین ساعت‌های دوشنبه‌شب، با نور آبی پرچم اروپا و ستاره‌های طلایی آن مزین شد. نیکولا سارکوزی در برنامه‌ی تلویزیونی‌اش در آن شب از برنامه‌هایش درباره چالش‌هایی که در شش ماه آینده بر سر راه اوست، حرف زد.

در مورد ریاست دوره‌ای شش‌ماهه فرانسه و رویدادهایی که ممکن است در این مدت به وجود آید، با دکتر سیروس آموزگار، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی گفت و گو کردم.

ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا چه قدرت و چه مسئولیت‌هایی برای فرانسه ایجاد می‌کند؟

رییس اتحادیه اروپا شش ماه به شش ماه عوض می‌شود. اگر که ۲۷ کشور را حساب کنیم، هر ۱۳.۵ سال به هر کشور نوبت می‌رسد که ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را به عهده بگیرد.

این ریاست چیز خاصی نیست و بیشتر جنبه تشریفاتی دارد. یعنی این‌که تمام مسائل عمده اروپا بین کشورهای عضو مطرح می‌شود و بایستی در مسائل کلی، حتی یک مخالف هم وجود نداشته باشدن. بنابراین نمی‌شود گفت که یک کشور، وقتی رییس اتحادیه اروپا می‌شود، قدرت اضافی دارد. این البته یک طرف قضیه از نظر حقوقی و از نظر قانونی است.

ولی طبیعی است که آدم‌ها، به صرف این‌که چه قدرتی شخص خودشان دارند، در یک جمعی خودشان را نشان می‌دهند. مثلاً نخست‌وزیر لوکزامبورگ، با این‌که کشور بسیار کوچکی در اروپاست، به علت شخصیت خودش، در دوره‌ای که رییس اتحادیه اروپا بود، کارهای بسیار مهمی انجام داد.

تنها کاری که رییس این انجمن می‌تواند بکند، این است که پرونده‌ای را مطرح بکند یا نکند؛ و این البته مسأله‌ی مهمی است. اگر که رییس دوره‌ای عبارت باشد از فرانسه، می‌تواند پرونده‌ای را که مورد نظرش است، مطرح بکند یا نکند. این تنها قدرتی است که می‌تواند داشته باشد.

به علاوه این‌که سارکوزی بعد از این‌که به ریاست جمهوری فرانسه انتخاب شد و الان به تبع این ماجرا، ریاست اتحادیه اروپا را به عهده دارد، شخصا قادر نیست اکتیو، مبارز، تند، رادیکال، بزند و جلو برود. طبیعتاً در طول این شش ماه سعی خواهد کرد که این طینت و این روش زندگی خودش را وارد اتحادیه اروپا هم بکند.

الان روزنامه‌ها و کارشناسان مختلف سیاسی، چند اولویت در مورد اتحادیه اروپا قائل هستند. یکی مسأله محیط زیست است؛ یکی مسأله انرژی است و یکی هم مهاجرت است. در مورد انرژی، الان بالا رفتن قیمت نفت و گسترش گرانی و تورم یکی از مشکلات اتحادیه اروپا است. در این مورد فکر می‌کنید فرانسه بتواند نقشی بازی بکند؟

فرانسه به تنهایی کار خاصی نمی‌تواند انجام بدهد. برای این‌که اصلاْ آغاز مسأله و مادر مسأله فرانسه نیست و کشورهای اروپایی نیستند. حتی این کشورهای صادرکننده‌ی نفت هم نیستند که این کار را می‌کنند. این یک نوع سفته‌بازی است که در کل جهان دارد اتفاق می‌افتد و چون مسأله مسکن در آمریکا دچار شکست شد و سرمایه‌هایی که در آن‌جا به کار رفته بود، آزاد شدند، این‌ها بایستی یک جایی مطرح می‌شدند. این به بخش انرژی رفت.

چون همه‌ی مردم دچار این وحشت هستند که در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد، یک مقدار دنبال انبار کردن نفت هستند. حتی کشوری مثل ایران که خودش صادرکننده نفت است، چند کشتی در خلیج فارس کرایه کرد و این‌ها را برای روز مبادا، پر از نفت خام کرده است. چون هیچ کس مطمئن نیست که فردا چه اتفاقی خواهد افتاد.

تقریباً همه این موضوع را می‌دانند که نیمه دوم قرن بیست و یکم، جنگ مطلق انرژی بین تمام کشورها خواهد بود. چون میزان انرژی شناخته‌شده برای مصرف جهان کافی نیست. بنابراین این جنگ خواهد بود و دولت فرانسه هم هیچ کاری نمی‌تواند بکند. اتحادیه اروپا هم نمی‌تواند. مگر این‌که این‌ها بتوانند بانک‌ها و مؤسسات اعتباری را از سرمایه‌گذاری روی سفته‌بازی خرید و فروش روی کاغذ نفت باز بدارند که آن هم به نظر من مشکل خواهد بود.

به نظر من تنها راه حلی که اتحادیه اروپا پیدا خواهد کرد، عبارت از این است که انرژی به عنوان یک قسمت از مبانی تولید بایستی به حساب بیاید و چون قیمت این بالا رفته است، حالا قسمت کار، قسمت مواد اولیه و نظایر این‌ها قیمت‌هایشان تغییر کرده است. آن‌چه که تولید می‌شود گران‌تر تولید خواهد شد و گران‌تر هم خواهد فروخت.

نیکولا سارکوزی به خصوص در سفر به اسراییل هم چند بار تکرار کرد که ایران اتمی قابل قبول نیست. بعد هم به اسراییلی‌ها گفت که ما هم در کنار شما هستیم. به نظر شما با ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا، این موضع‌گیری می‌تواند بار بیشتری داشته باشد؟

فکر نمی‌کنم؛ برای این‌که همان طور که عرض کردم، کشور فرانسه یکی از کشورهای اتحادیه اروپا است و تصمیم‌ها، به خصوص تصمیمی در این حد مهم، تصمیمی است که همه با هم می‌گیرند.

ولی موضعی که فرانسه گرفته است، موضعی است که به فرانسه تحمیل شده است. برای این‌که کشوری مثل جمهوری اسلامی، آن قدر کشورهای دیگر و به کشورهای آن منطقه را آزار داد که تمام آسایش را از آن منطقه سلب کرده‌اند و بدون اینکه اصلاً ارتباطی به جمهوری اسلامی داشته باشد، علیه کشور دیگری که عضو سازمان ملل متحد است، تهدیدهای نامعقول انجام می دهد.

البته یک علت دیگر هم که سارکوزی دارد این طور تند راجع به جمهوری اسلامی صحبت می‌کند، عبارت از این است که کشور فرانسه از افتراق سیاسی با آمریکا در چند سال گذشته بسیار ضرر دید. ضرر اقتصادی دید؛ ضرر سیاسی و اجتماعی دید. بنابراین می‌خواهد خودش را ترمیم بکند و متوجه شود یک موج کلی در دنیا وجود دارد که باید از این موج پیروی کرد.

فکر می‌کنید در این دوره شش‌ماهه حمله نظامی علیه ایران صورت بگیرد؟

این دوره شش‌ماهه، دوره بسیار مهمی است. چندین حادثه دارد اتفاق می‌افتد که مهم‌ترین آن هم مسأله انتخابات آمریکا است. به نظر من بله؛ این احتمال وجود دارد. ولی ما چون همه‌مان روحانیان را می‌شناسیم، می‌دانیم که کسانی نیستند که خودشان را به خطر بیندازند. من معتقد هستم که تمام این‌ها تا لحظه‌ای است که موضع جدی بشود و به محض این‌که موضوع جدی بشود، جمهوری اسلامی کوتاه خواهد آمد.