«چنین فرهنگی چه طور می‌تواند زیر آب برود؟»

ایرج ادیب‌زاده

بنیاد میراث پاسارگاد که یک سازمان غیرانتفاعی و غیرسیاسی بین‌المللی در آمریکاست، ضمن ارسال نامه‌ای به دبیر کل یونسکو، از بروز رطوبت ویران‌گر در سنگ‌های آرام‌گاه کوروش کبیر خبر داده و خواستار رسیدگی فوری او شده است.

در پاریس نیز چند انجمن فرهنگی ایرانی ضمن حمایت از اقدامات بنیاد میراث پاسارگاد، نامه‌هایی به دبیر کل یونسکو فرستاده‌اند. ژاله دفتریان، رییس انجمن فرهنگی پارسی‌گویان در پاریس، ضمن حمایت و امضای توماری که بنیاد میراث پاسارگاد تهیه کرده بود، خواستار همبستگی همه ایرانی‌ها در این زمینه شده است. با او در همین زمینه گفت و گو کردم:

پاسارگاد، آرامگاه کوروش

سال گذشته با پشتکار و همکاری گسترده هم‌میهنانی که در آمریکا هستند، یک دادخواست (Petition) گذاشته شد که انجمن ما و خود من، تک‌تک ما آن را امضا کردیم و به همه ایران‌دوستان هم یادآوری کردیم و خواهش کردیم که چنین کاری را بکنند. این دادخواست و این پتیشن، به گونه گسترده‌ای واکنش مردم ایران را نشان بدهد.

شما چه اقدامات دیگری را توصیه می‌کنید؟

در این زمینه، هر دشواری که از این دست دیده شده، رو به هم‌میهنانمان کرده‌ایم. چون می‌دانیم ما ایرانی‌ها، تک‌تکمان وظیفه‌ای برگردن ما است که بازمانده فرهنگمان را پشتیبانی و نگهداری کنیم. همیشه روی سخن انجمن پارسی‌گویان با ایرانیان بوده است. همیشه پیاممان را از طریق رادیوها، روزنامه‌ها، و هفته‌نامه‌ها به گوش هم‌میهنان رسانده و خواهش کرده‌ایم که شما به نام یک ایرانی، در هر کجای دنیا که هستید، می‌توانید واکنش نشان بدهید.

این بار هم روی سخن من با همه هم‌میهنان است و همه ایرانیان و ایران‌دوستان از هر نژاد و رنگ و پوستی که هستند، نامه بفرستید؛ فکس بفرستید؛ به یونسکو ایمیل بزنید؛ به هر زبانی که می‌توانید. این طور نیست که چون یونسکو در پاریس است، شما خودتان را ناچار بدانید فرانسه بنویسید. نه، به فارسی بنویسید، به انگلیسی، به آلمانی و به هر زبانی که می توانید بفرستید. چون هر چه شمار نامه‌هایی که به مرکز یا سازمان برسد، بیشتر باشد، خواهی نخواهی ناچار هستند به آن نگاهی بیندازند و درباره آن کاری انجام بدهند.

و چند کلمه هم درباره ارزش جهانی و تاریخی آرامگاه کوروش کبیر بفرمایید.

ارزش این آرامگاه بر هیچ کس پوشیده نیست. ما ایرانی‌ها باید یادمان باشد که به این سرزمین مغول حمله کرده؛ تاخته؛ تازیده و توپیده است. اسکندر آمده؛ عرب تازی آمده؛ همه این‌ها به ایران تاختند و از بین بردند و آتش زدند و سوزنداند و در درازای ۲۵۰۰ سال، ابر و باد و مه خورشید و فلک هم نتوانستند این آرامگاه بالا و والا و پرارزش را از بین ببرند.

من نمی‌دانم ما ایرانی‌ها چرا خوابیم و نمی‌خواهیم ببینیم که بسیاری از ایران‌شناسان و بسیاری از آن‌هایی که درباره تمدن جهانی پژوهش می‌کنند، ایران را یکی از گاهواره‌های تمدن امروزی می‌دانند. من نمی‌دانم ما ایرانی‌ها چرا خودمان این ارزش بالا و والای فرهنگ خودمان را نمی‌خواهیم بشناسیم.

کوروش بزرگ در ۲۵۰۰ سال پیش منشور آزادی را بیرون داد که هر کسی در هر کجای دنیا، پا به جهان می‌گذارد، در کاربرد زبانش آزاد است؛ کاری را که می‌خواهد، آزاد است که انجام بدهد و جایی را که می‌خواهد در آن‌جا زندگی کند، آزاد است که برگزیند.

این یکی از بزرگ‌ترین سرفرازی‌های ما ایرانی‌ها است که در ایران گذشته، در ایران زمان هخامنشیان، نه برده‌داری بوده و نه کسی را به زور به کار وامی‌داشتند. ما فرهنگی داشتیم که در آن زمان در سنگ‌نوشته‌ها هست که به زنان باردار اجازه می‌دادند که بروند در خانه آسایش داشته باشند؛ ولی دستمزد‌شان پرداخت می‌شد.

چنین فرهنگی چه طور می‌تواند زیر آب برود؟ کوروش بزرگ، فرهنگ بزرگ ایران که آن را یادش است و او سرورش است و او پایه‌گذار آن است، برای من ایرانی مایه سرفرازی است و گمان می‌کنم هر ایرانی باید در هر کجای دنیا هست و هر گونه که می‌تواند از این فرهنگ والا و از این پایه‌گذاران پشتیبانی بکند و در نگهداری‌شان کوشا باشد.