الهه هیکس: پیگیری بین المللی قتلها ممکن است

ایرج ادیب‌زاده

در حالی که بیش از ۵۰ روز از بازداشت دانشجویان چپگرا می‌گذرد و مقامهای قضایی اظهارنظرهای شفافی پیرامون اتهام آنها نمی‌کنند؛ گروهی از وبلاگ‌نویسان ایران روز ۱۰ بهمن‌ماه را با عنوان «زندانی، رویای پرواز»، روز همبستگی با دانشجویان زندانی ایران اعلام کرده‌اند.
در این بیانیه وبلاگ‌نویسان ایران، بویژه از وضعیت نامشخص سعید حبیبی، پیمان پیران و نادر احسنی ابراز نگرانی شده است. همین نگرانی را ما در اعلامیه‌ی نهادهای بین‌المللی حقوق بشری می‌بینیم که با تهیه گزارش و اعلامیه‌های خود نگرانی خود را از مرگهای در زندان جمهوری اسلامی ابراز داشته‌اند. خانم الهه هیکس، مدیر گروه حقوق بشر و برنامه‌ریزی در نیویورک چنین می‌گوید:

متاسفانه این دومین مرگ یک زندانی در زندانهای ایران هست. در ماههای گذشته مقامات زندان با تعجیل و شتاب علت مرگ را خودکشی اعلام کرده‌اند، بی‌آنکه به پزشک قانونی و افرادی که خانواده‌ی این قربانی اعلام می‌کنند اجازه دهند تا نتیجه‌ی علت اساسی و حقیقی این مرگها را اعلام کنند. این باور باعث نگرانی است و باعث می‌شود انگشت اتهام به سوی مقامات زندان گرفته شود، که به چه علت تعجیل می‌کنند و با این شتاب علت مرگ را اعلام می‌کنند.

این مساله‌ای است که متاسفانه موجب وحشت حتا کسانی شده است که مساله‌ی حقوق بشر را در ایران دنبال می‌کنند. نگرانی خانواده‌ها که دیگر جای خود را دارد، کسانی که بچه‌هایشان در زندانهای ایران هستند. همانطور که شما اشاره کردید، سازمانها و نهادهای بین‌المللی با تهیه گزارشها و اعلامیه‌ها، نگرانی‌شان را اعلام کردند.

ولی تنها نهادی که باید پاسخگو باشد قوه قضاییه ایران است که باید علت واقعی این مرگ‌ها را مشخص کند که متاسفانه با سکوت خودش به ابهاماتی که در رابطه با این مرگها وجو دارد، دامن زده است. ما می‌دانیم از زمان روی کار آمدن آقای احمدی‌نژاد این وزارت اطلاعات است که در دستگیری، زندانی و بازداشت دانشجویان نقش اصلی را بازی می‌کند. همینطور در رابطه با مرگِ مشکوکِ خانم دکتر بنی‌عامری در یکی از زندانها، در همه‌ی موارد نهاد نیروهای امنیتی است که نقش دارد. قوه قضاییه متاسفانه سکوت کرده است.

سازمانها و نهادهای بین‌المللی علناً مسایلی را که افشا کرده‌اند و از مقامات ایران درباره‌ی این ابهامات توضیح خواسته‌اند. گزارشگران ویژه، به خصوص گزارشگر ویژ‌ه‌ی شکنجه در سازمان ملل، به‌ویژه‌ی اعدامهای فراقانونی را اطلاع داده‌اند. چون به هرحال اینها در زندان هستند و به طریق مشکوکی کشته می‌شوند، در دسته‌ی اعدام فراقانونی قرار می‌گیرند.

کسانی که در خارج از ایران هستند مستقیماً این وظیفه را دارند و می‌توانند سوال بکنند و دولت ایران و مقامات جمهوری اسلامی ایران موظف هستند که به آنها رسماً پاسخ بدهند. نهادهای گزارشگران ویژه در سازمان ملل متحد اطلاع پیدا کرده‌اند و ما مطمئن هستیم که از مقامات ایران سوال کرده‌اند. ولی این سوال و جواب به صورت محرمانه است و هیچوقت برای افکار عمومی علنی نخواهد شد.

این نگرانی چه برای کسانی که خارج از کشور هستند و چه کسانی که در داخل هستند وجود دارد. متاسفانه خانواده‌هایی که عزیزانشان در زندان هست، واقعاً نگران هستند. متاسفانه داریم برمی‌گردیم به اوایل دوران سیاه انقلاب اسلامی که مقامات به صورت علنی و صریح قوانین را حتا قوانین داخل مملکت را نقض می‌کردند و به هیچ کس هم پاسخگو نبودند.

از نظر نهادهای بین‌المللی و سازمانهای حقوق بشری، چه فعالیت‌های دیگری باید در داخل ایران و خارج از آن صورت گیرد تا مقامهای قوه قضاییه و دیگر نهادهای جمهوری اسلامی وادار به پاسخگویی در مورد این مرگ در زندانها شوند؟

آنچه در حال حاضر خوشبختانه از سوی وکیل مدافع آقای لطف‌اللهی انجام شده، بسیار بسیار قابل تقدیر است. ایشان تقاضای نبش قبر کرده‌اند، تقاضای معاینه جسد را کرده‌اند و این واقعاً به توجه به خطری که همه‌‌شان و حتا خود ایشان را تهدید می‌کند قابل تقدیر است. صحبت‌هایی که برادر آقای ابراهیم لطف اللهی با رسانه‌های بین‌المللی کرده است و همینطور ارتباط خانواده‌ ایشان، بسیار بسیار مهم است. امیدوار هستیم که با ادامه‌ی این نوع فشارها از سوی خانواده و همینطور نهادها، امکان انعکاس بیشتر مساله فراهم شود.

با توجه به مرگ خانم بنی‌عامری، با توجه به قتل زهرا کاظمی در زندان اوین در چند سال پیش، شما ببینید فقط یک دولت یعنی دولت کانادا مستقیماً محاکمه عاملان این قتل را خواستار شد، اما جز اینکه به طور مکرر در چندسال گذشته قطعنامه‌ای برای مجمع عمومی تهیه کرد، نتوانست کار دیکری بکند. به همین دلیل کانادا یکی از کشورهایی بوده که مبتکر تهیه قطعنامه بوده و باعث شده است ایران بطور مستقیم در مجامع بین‌المللی و مجمع عمومی سازمان ملل محکوم شود. مقامات جمهوری اسلامی ایران در این قتلها دست دارند.
ما امیدوار هستیم. چون بعد از اینکه راهکارهای ممکن در داخل کشور از قبیل شکایت و تقاضای فرجام با مشکل مواجه شود، به راحتی ‌می‌شود این شکایت‌ها را در دادگاه عالی جنایی دنبال کرد. ولی قدم اول این است که در داخل کشور پیگیری شود، همانطور که آقای نیکبخت تقاضا کرده‌اند. بعد شکایت از مقامات مربوطه‌ی زندان سنندج و ... تا اینکه تمام مراحل قانونی در داخل کشور پیموده شود و اگر جوابی شنیده نشد، به مراجع بین‌المللی مراجعه خواهد شد. چون طبق قانون، برای دادخواهی باید اول در داخل کشور و بعد به مراجع بین‌المللی شکایت کرد.