اراده جامعه جهانی برای حل مسأله فلسطین

گفتگو با جمشید اسدی را از این‌جا بشنوید.

‌

«آخرین امید برای نجات از ورشکستگی فلسطینی‌ها» «یک کپسول اکسیژن» «رکورد کمک‌های جهانی» این‌ها، تیترهای مختلف روزنامه‌های سراسری دیروز فرانسه درباره‌ی کنفرانس یک‌روزه‌ی پاریس است که با شرکت ۸۰ کشور و سازمان برای کمک به ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی برگزار شده بود.

برنارد کوشنر وزیر امور خارجه فرانسه میزان کمک‌ها را بیش از هفت میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار توصیف کرد؛ در حالی که محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی خواستار دریافت پنج میلیارد دلار طی سه سال شده بود. دکتر جمشید اسدی استاد اقتصاد در دانشگاه‌های پاریس میزان کمک‌ها و تعداد بالای کشورهای شرکت‌کننده در کنفرانس پایتخت فرانسه را دلیل مهمی برای خواست جامعه جهانی در مورد حل مسأله‌ی فلسطین می‌داند.

اهمیت این کنفرانس یک‌روزه به علت اهداف سیاسی خودش بود و با این اشاره‌ی مستقیم وزیر امور خارجه فرانسه که هدف اصلی کنفرانس یک‌روزه‌ی پاریس، پشتیبانی و ایجاد دولت فلسطین است و این را به عنوان یک اراده‌ی سیاسی از سوی دولت فرانسه با همکاری اروپایی‌ها (دانست که) در امتداد ابتکاری که آمریکایی‌ها در کنفرانس آناپولیس برگزار کرده بودند، انجام شده است.

پیروزی اول این کنفرانس این بود که توانسته بودند حدود ۸۰ کشور را به این کنفرانس دعوت بکنند که با استقبال این‌ها مواجه شده بود. پیروزی دوم این بود که سلام فیاض نخست‌وزیر حکومت فلسطین در بهترین حالت انتظار پنج میلیارد دلار داشت که امروز برآورد کشورهای شرکت‌کننده هفت میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار است که به نظر من رقمی بسیار بالاتر از بهترین خوش‌بینی‌های فلسطینی‌هاست.

البته می‌توان اندکی نگران بود که این تعهدها همیشه عملی نشود؛ اما در صحبتی که باز هم وزیر امور خارجه فرانسه داشت، این نگرانی را به حداقل رساند و گفت تعهدات بالاتر از این حدود است. نکته‌ی دیگری که او اشاره کرد و به نظر من قابل تامل است، این است که بسیاری از کشورهایی که فقیر و بسیار فقیر هستند و وقتی مثلاً در فهرست درآمد ناخالص ملی نگاه می‌کنیم، جزو رده‌های پایین فهرست هستند، آن‌ها هم به نوبه‌ی خود سعی کردند به کنفرانس کمک مالی بکنند و امکان مالی حکومت فلسطین بیشتر بشود.

ممکن است بفرمایید که این کمک‌های کوچک خب خیلی کوچک‌اند و شاید مشکلی از فلسطینی‌ها حل نکنند؛ اما مسأله‌ی اصلی این است که این کمک‌های کوچک، در حقیقت پشتیبانی و اعلام همبستگی سیاسی کشورهاست. ببینید، این مشکلی است که گریبان‌گیر دنیا است و واقعاً با یک اراده‌ی خاصی دنیا می‌کوشد که این مشکل را حل بکند و باز مسأله‌ی دیگری هست، که در این‌جا نو است، این است که این بعد جهانی پیدا کرده است.

می‌دانید (وقتی) ۸۰ کشور در کنفرانس یک‌روزه‌ی پاریس برای حل مشکل فلسطین شرکت کنند، یعنی این را تبدیل به یک مسأله‌ی جهانی کرده‌اند. ما که ۸۰ کشور در منطقه نداریم؛ یعنی حتی از منطقه هم فراتر رفته است و این امیدی بر دل می‌افکند.

اما این گردهمایی بزرگ کشورهای جهان برای کمک به فلسطین در موضع‌گیری اسراییل برای صلح تأثیری خواهد داشت؟

صد درصد این طور است. اسراییل خواهان صلح است؛ منتها صحبت اسراییل این بوده که برای این‌که خودم نیز در هر جور راه حل صلح‌آمیز برای منطقه شرکت کنم، اول باید امنیتم تأمین شود.

فلسطینی‌ها انتقادهای بجایی نسبت به اسراییلی‌ها دارند. مثلاً این‌که شما الان حدود ۵۰۰ توفقگاه دارید و در آن مناطقی دهکده‌های جدید ایجاد می‌کنید که باید به فلسطینی‌ها برگردد. این گله‌ها را دارند. ولی باز صحبت بسیار خوبی‌ که اسراییلی‌ها به طور تلویحی در این منطقه کردند (این بود که) که همه‌ی این‌ها می‌تواند برچیده بشود، اگر ما امنیت خودمان را در منطقه تأمین‌شده بدانیم و حتی به این مسأله هم اسراییلی‌ها اشاره کردند که آن چیزی که اصلاً ما نمی‌خواهیم، این است که تصویر اسراییل در دل و جان فلسطینی‌ها تصویر یک سرباز مسلح تفنگ‌ به دست باشد.

در این میان گروه حماس رقیب آقای محمود عباس این کمک‌های جهانی را رد کرده است و تشکیل کنفرانس پاریس را اعلام جنگ علیه خود توصیف کرده است.

این موضعی بوده است که بخشی از حماس می‌گرفته. خوشبختانه جناح‌های دیگری از حماس هستند که نوع دیگری صحبت می‌کنند. اما متأسفانه باید گفت که بخش غالب رهبری حماس اصولاً اسراییل را به رسمیت نمی‌شناسد؛ و وقتی اسراییل را به رسمیت نشناسد، یعنی به طور بالقوه امنیت اسراییل از سوی حماس در خطر است.

یک جناح حماس گفته بود که ما می‌توانیم یک آتش‌بس نامحدود با اسراییل پیشنهاد بکنیم. پاسخ اسراییلی‌ها این بود که چنین چیزی امنیت ما را تأمین نخواهد کرد؛ برای این‌که یک جناحی می‌گوید آتش‌بس، آتش‌بس بی‌نهایت. اما این چون رسماً امضا نشده است، یک جناح دیگر ممکن است بیاید بگوید که آقا این آتش‌بس امروز تمام شد.

خب متأسفانه این اشکال با حماس وجود دارد و متأسفانه حماس این کنفرانس یک‌روزه را شنیده‌ام محکوم کرده و آن را دخالت در امور فلسطینی‌ها دانسته است و اعلام جنگ با حماس. بی‌جهت نیست که یکی از مهم‌ترین بخش‌های کمکی که به بودجه‌ی سال ۲۰۰۸ حکومت خودگردان فلسطین خواهد شد، مسأله‌ی بالا بردن توان انتظامی حکومت آقای محمود عباس است.

اما موضع‌گیری جمهوری اسلامی که معمولاً مهم‌ترین شعارهایش حمایت از فلسطین بوده، در مورد کنفرانس پاریس جالب بود. نه کمک کرد؛ نه واکنشی نشان داد!

متأسفانه دولت آقای احمدی‌نژاد به طور مشخص در این ۳۰ ماهی که بر سر قدرت هستند، از جناح حماس شدیدا دفاع کرده و حتی اطلاع دارید که خواهان برچیدن اسراییل از صفحه‌ی جغرافیایی دنیا شده‌اند. یعنی در حقیقت نمی‌توانستند موضعی مشخص در این مورد داشته باشند.

اما اگر بخواهیم مسأله را خوشبینانه نگاه بکنیم، باید بگوییم عدم موضع‌گیری آقای احمدی‌نژاد در این دوره را باید دست‌کم به فال نیک گرفت؛ هم‌چون مواضع دیگری که ایشان داشت و امروز در اثر واقعیت‌ها، در اثر فشارهایی که به ایران وارد شده است، فشارهایی که به دولت خودشان وارد شده، انتقادهایی که حتی از سوی دوستانشان به خودشان شده است، یک مقداری بازنگری (کرده‌اند) یا حداقل زیر این فشار عقب نشسته‌اند. این می‌تواند خودش یک امر نیک باشد؛ به شرطی که تداوم داشته باشد.