بزرگداشت می ۶۸ در فستيوال کن

شصت ‌و یکمین دوره‌ی فستیوال فیلم کن، روز شنبه، سومین روز خود را پشت سر گذاشت. طی روزهای قبل، فیلم‌های «کوری» ساخته‌ی فرناندو میرلس از برزیل، «رقص والس با بشیر» ساخته‌ی آری فولمن از اسراییل، «لئونورا» ساخته‌ی پابلو تراپرو از آرژانتین، انیمیشن «کونگ‌فو پاندا» ساخته‌ی مارک آزبرن و جان استیونسن، «گرسنگی» ساخته‌ی استیو مک‌کویین، «سه میمون» ساخته‌ی نوری بيگله جيلان از ترکیه، «Soi Cowboy» ساخته‌ی توماس کلی از انگلستان، «تعقیب‌گر» ساخته‌ی «ناهونگ جین» از کره جنوبی و «ويکی کریستینا بارسلونا» از وودی آلن به نمایش درآمدند.

کاخ فستیوال کن در شب (عکس: پرویز جاهد، زمانه)

زرق و برق فستیوال فیلم کن واقعاً چشم‌گیر و باشکوه است و قابل ملاحظه‌ با هیچ فستیوال فیلم دیگری نیست. بیش از چهار هزار خبرنگار و نمایندگان رسانه‌های گروهی از سراسر جهان در فستیوال امسال شرکت دارند. همه جا برق فلاش‌ها می‌درخشد و عکاسان با لنزهای بلندشان، ستارگان سینما را محاصره کرده‌اند.

بسیاری از چهره‌های مشهور سینما را در میان میهمانان فستیوال می‌توان دید. کاترین دونوو، ژان کلود ون‌دم، شون پن، جولین مور، کیت بلانشت، ناتالی پورتمن، جین بالیبار و ژان پل بلموندو از روی فرش قرمز عبور کرده و از پله‌های کاخ فستیوال بالا می‌روند.

مرجان ساتراپی تنها فیلم‌ساز ایرانی است که امسال بر روی فرش قرمز ظاهر شده و در برابر دوربین‌‌های عکاسان و خبرنگاران قرار می‌گیرد.

عباس کیارستمی که هرساله میهمان کن بود، امسال نیامده است. فیلمش را متأسفانه مسئولین کن رد کرده‌اند. سیف‌الله صمدیان سردبیر مجله‌ی «تصویر» که در فستیوال امسال شرکت دارد، می‌گوید: کیارستمی سرگرم آماده کردن اپرایی است که به زودی در فرانسه و انگلستان به روی صحنه می‌رود و از این رو، وقت نداشته است به کن بیاید.

پوستر فستیوال فیلم کن سال ۱۹۶۸

۴۰ سال قبل در چنین روزهایی، در ماه می ۱۹۶۸ موج جنبش کارگری و دانشجویی که از پاریس شروع شد به کن رسید و بساط فستیوال کن را در هم ریخت. دانشجویان شورشی و فیلم‌سازان معترض فستیوال را تسخیر کرده و از داوران خواستند که استعفا دهند.

روز ۱۸ می ۱۹۶۸ قبل از نمایش فیلم «Peppermint Frappé» ساخته‌ی کارلوس سائورا، فیلم‌ساز اسپانیایی تعدادی از فیلم‌سازان فرانسوی به رهبری ژان لوک گدار و فرانسوا تروفو، خود را از پرده‌ی سینما آویزان کردند و خواهان توقف فیلم‌ها شدند.

در همین روزها بود که گودار خطاب به یک منتقد فیلم گفت: «من دارم راجع به همبستگی با تو حرف می‌زنم؛ اما تو داری درباره‌ی نمای تراولينگ صحبت می‌کنی. تو یک حرام‌زاده‌ای.»

نمایی از «Peppermint Frappé» ساخته‌ی کارلوس سائورا که گودار و تروفو جلوی نمایش آن را در سال ۱۹۶۸ گرفتند

حرکت اعتراضی گودار و هم‌فکران او مؤثر بود و باعث تعطیلی فستیوال کن ۱۹۶۸ شد. به همین خاطر، فستیوال کن امسال در برنامه‌ی ویژه‌ای به مناسبت چهلمین سالگرد این رویداد تاریخی، تعدادی از فیلم‌های شرکت‌کننده در می ۶۸ را که در آن زمان نمایش آن‌ها کنسل شد، نشان می‌دهد که از میان آن‌ها می‌توان به فیلم‌های «چه بر سر بی‌بی جین آمد» ساخته‌ی رابرت آلدريچ، «بانی و کلاید» ساخته‌ی آرتور پن، «آنا کارنينا» ساخته‌ی الکساندر زارخی، «تو باید این را به خاطر داشته باشی» ساخته‌ی ریچارد شیکل، «۱۳ روز در فرانسه» ساخته‌ی کلود للوش، « چشم وحشی» ساخته‌ی بن مدو، سیدنی میرز و جورج استریت اشاره کرد.

فیلم «کوری» ساخته‌ی فرناندو میرلس سازنده‌ی فیلم زیبای «شهر خدا» را که بر اساس رمان «کوری» نوشته‌ی خوزه ساراماگو نویسنده‌ی پرتغالی ساخته شده است، هنوز ندیده‌ام. اما فیلم آن چنان که انتظار می‌رفت، توقع منتقدان فیلم در کن را برآورده نکرد و نقدهای منفی زیادی درباره‌ی آن نوشته شده است.

جولین مور و مارک روفالو در «کوری» ساخته‌ی فرناندو میرلس

منتقدان مجله‌ی «ورايتی» و «فيلم فرانسه» به آن یک یا دو ستاره دادند و آن را اقتباسی ناموفق از رمان درخشان ساراماگو ارزیابی کردند. منتقدان بر این باورند که این فیلم، انتخاب خوبی برای افتتاحیه کن نبوده است.

اما فیلم انیمیش «والس با بشیر» ساخته‌ی فیلم‌ساز اسراییلی، آری فولمن تا کنون موفق‌ترین فیلم به نمایش درآمده در بخش مسابقه بوده است. به نظر می‌رسد سینمای انیمیشن بعد از موفقیت فیلم «پرسپولیس» ساخته‌ی مرجان ساتراپی دارد به رقیب بزرگی برای فیلم‌های داستانی در بخش مسابقه‌ی کن تبدیل می‌شود.

ویژگی بارز «والس با بشیر» و تفاوت آن با فیلم‌های دیگر انیمیشن، در این است که این فیلم، یک فیلم مستند است و شاید یکی از معدود فیلم‌های مستندی است که به صورت انیمیشن ساخته شده است.

این فیلم بر اساس تجربه‌ها و خاطرات شخصی فیلم‌ساز که در زمان جنگ اول لبنان و اسراییل در سال ۱۹۸۲ سرباز بوده و شاهد قتل عام «صبرا و شتیلا» بوده، ساخته شده است.

آری فولمن در گفت‌وگوی مطبوعاتی خود در کن گفت: «این یک فیلم سیاسی نیست و من امیدوارم هر بچه‌ی ۱۶ ساله با دیدن این فیلم خود را از جنگ کنار بکشد.» با این حال، لحن فولمن در گفت‌وگوی مطبوعاتی، هیچ نشانه‌ای از انتقاد از سیاست‌های اسراییل در قبال لبنان و فلسطین نداشت.

نمایی از «لئونورا» ساخته‌ی پابلو تراپرو، فیلم‌ساز آرژانتینی

روز گذشته آخرین ساخته‌ی وودی آلن به نام «ویکی کریستینا بارسلونا» با بازی هنرپیشه‌های سرشناسی چون اسکارلت يوهانسون، خاویر باردم و پنه‌لوپه کروز در بخش خارج از مسابقه به نمایش درآمد. منتقدان واکنش بسیار خوبی نسبت به فیلم نشان دادند.

فیلمی گرم، جذاب و پرانرژی به سبک كارهای اخیر وودی آلن در مایه‌ی ملودرام با محوریت تم‌های همیشگی آثار او، یعنی وفاداری و خیانت در زندگی زناشویی و بحران‌های ناشی از آن. داستان دو دختر توريست آمریکایی که برای تعطیلات تابستانی به بارسلونای اسپانیا می‌روند و با رویدادهای غیرمنتظره مواجه می‌شوند.

دیالوگ های وودی آلن مثل همیشه جذاب، هوشمندانه و غافلگیرکننده است. آدم‌ها بر خلاف میل باطنی و احساسات درونی‌شان حرف می‌زنند و سعی دارند خیانتی را که مرتکب شده‌اند، پنهان کنند. و این تضاد بین تمایلات درونی آن‌ها با آن چه به آن تظاهر می‌کنند، لحظه‌های دراماتیک جذابی را به وجود آورده است که خلق آن تنها از عهده‌ی وودی آلن برمی‌آید.

وودی آلن، فیلم‌ساز مشهور و مستقل آمریکایی

بازی‌ها، خصوصاً بازی خاویار باردم و پنه‌لوپه کروز عالی است و اگر فیلم در بخش مسابقه بود، قطعاً آن‌ها یکی از نامزدهای دریافت جایزه‌ی بهترین بازیگری زن و مرد امسال بودند.

روز شنبه وودی آلن به فستیوال کن آمد و در یک کنفرانس مطبوعاتی، رودرروی منتقدان فیلم و رسانه‌های گروهی قرار می‌گیرد. به علاوه فیلم‌های «سرويس» ساخته‌ی بریلانت مندوزا از فیلیپین، «مجوز عبور» ساخته‌ی والتر سالس و دانیلا توماس از برزیل و «سونات توکیو» ساخته‌ی کوروساوا کیوشی به نمایش درآمدند.

هم‌چنین فی داناوی، گیل گارسیا برنال، داستین هوفمن، جان هارت، آنجلینا جولی، جود لا، اورنلا موتی، مارک رافالو و سوزانا یورک وارد فستیوال خواهند شد. اما تماشاگران فستیوال، بی‌صبرانه ورود کلینت ایستوود، رابرت دنيرو، وودی آلن، هریسون فورد و استیون اسپیلبرگ را انتظار می‌کشند. رابرت دنيرو قرار است در روز اختتامیه، جوایز فستیوال را اهدا کند.

روزهای آینده باز هم شما را در جریان رویدادهای دیگر کن قرار خواهم داد.