Jun 2010

استعاره نقش‌ها در معماری

در معبد پارتنون در آتن و کاخ آپادانا در پارسه، فرم نقش برجسته‌ها در خدمت تشدید و تاکید بر فرم معماری است و ارتباط و همبستگی آنها را با فضای معماری نمی‌شود نادیده گرفت. مارگارت روت، استاد هنر و باستان‌شناسی، معتقد است نقوش آپادانا که در آن پادشاه، اشراف و درباریان و هدیه آورندگان ترسیم شده‌اند، منطبق با الگوهای کهن‌تری در میانرودان و به‌خصوص مصر است که خداوندگاری قدرتمندتر در میان خدایان کوچک‌تر و پرستندگانش تصویر می‌شد.

از پارسه تا آتن: داستان دیوارها

معبد پارتنون و کاخ آپادانا، هرکدام نمایانگر تغییرات مهمی در حوزه تمدنی خود هستند. شکل گیری پارتنون به لحظه‌ای مربوط می‌شود که آرام آرام سخن از امپراتوری آتنی به میان می‌آید. در شکل گیری این امپراتوری جدید، نگاه به رقیب دیرینه خود در شرق، یعنی امپراتوری پارسیان، اجتناب ناپذیر بوده است. نقش برجسته‌های این دو اثر معماری سعی می‌کند بازتابی از آرمان وحدت و انسجام در این دو حوزه تمدنی باشد؛ یکی تصویر وحدت سیاسی و دیگری وحدت آیینی و شهروندی.

مرمرهای پارتنون و نقش‌های آپادانا

در میان آثار مختلف تمدن ایرانی و یونانی، نقش برجسته‌های معبد پارتنون در آتن و نقش‌برجسته‌های پلکان کاخ آپادانا در پارسه، بارها با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفته‌اند. برخی عقیده دارند نقش برجسته‌های این دو اثر معماری اشاراتی به تضاد فرهنگی میان ایران باستان و یونان دارند و این دو نقش برجسته نمادی از ساختارهای متفاوت در این دو پهنه تمدنی بزرگ است. اما در برابر، برخی دیگر به تاثیرپذیری‌های نقش برجسته‌های پارتنون از آپادانا نیز اشاره می‌کنند.

تلاش‌ برای نجات الواح هخامنشی در دانشگاه شیکاگو

تلاش‌هایی حقوقی و دانشگاهی در آمریکا در جریان است تا مانع از مصادره هزاران لوح هخامنشی موجود در دانشگاه شیکاگو شود. بخشی از این تلاش‌ها مربوط به افزودن اصلاحیه‌ای است که مطابق آن اموال فرهنگی یک کشور دیگر که در موزه‌ها و کتابخانه‌ها نگهداری می‌شوند در برابر مصادره و توقیف مصونیت می‌یابند. انجمن باستان شناسی آمریکا نیز پیش از این با توقیف این آثار مخالفت کرده بود. همچنین شورای ملی ایرانیان آمریکا نیز با مقامات آمریکایی در حال مذاکره است.