May 2010

گل‌گشتی در گل‌ها

محمود خوشنام: در یکی از این نشست‌ها که با حضور نام‌آورانی مثل علی دشتی، بدیع‌الزمان فروزان‌فر، لطفعلی صورتگر، حسن شهباز، رهی معیری و ابوالحسن صبا برگزار می‌شد، داوود پیرنیا ساخت و پرداخت یک برنامه‌ی رادیویی را برای جلوگیری از به ابتذال کشیده شدن شعر و موسیقی ایران پیشنهاد کرد؛ برنامه‌ای که «گل‌های جاویدان» نام گرفت و به معرفی و دکلاماسیون سروده‌های شاعران نام‌آور ایران و اجرای موسیقی فاخر سنتی ایران می‌پرداخت.

لنا، بهترین خواننده‌ی اروپا

میترا داودی: «لنا»، خواننده‌ی جوان آلمانی، یویرو ویژن امسال را از آن خود کرد. این خواننده‌ی نوزده ساله که برای اولین بار در مسابقه‌ی یویرو ویژن شرکت می‌کرد، دیشب با ترانه‌ی «ساتلیت» از رقبای اروپایی‌اش جلو افتاد. در نهایت آلمان با ۲۴۶ امتیاز از ترکیه با ۱۷۰ امتیاز و رومانی با ۱۶۲ امتیاز جلو زد و مقام نخست را از آن خود کرد. به این ترتیب مسابقه‌ی یویرو ویژن سال ۲۰۱۱ در آلمان برگزار خواهد شد.

«ممد نبودی ببینی» و کافران بی‌نام

نادر افراسیابی: چندی است که به مناسبت سوم خرداد، سالروز آزادی خرمشهر روایت تازه‌ای از موسیقی «ممد نبودی ببینی» کار گروه «کافران بی‌نام» در اینترنت منتشر شده و در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌گردد. گروه «کافران بی‌نام» بر اساس مرثیه‌ی «ممد نبودی ببینی» خطاب به این بسیجی گزارشی از وضع ناهنجار اجتماعی و اقتصادی مردم، بیکاری و اعتیاد جوانان و نبود عدالت اجتماعی و فاصله‌ی روزافزون طبقاتی به دست می‌دهند.

شور و هیجان موسیقی شوپن

محمود خوشنام: برنامه‌ی تازه‌ی «جنگ موسیقی»، می‌خواهد هرهفته، گزیده‌ی موسیقی خوب یا آن‌چه به نظر تهیه‌کننده‌اش خوب می‌رسد عرضه کند. از بلاد فرنگ گرفته تا چین و ماچین و موسیقی مناطق متعلق به ایران بزرگ پیشین در آن‌سوی ارس، اروند‌رود و ماورا‌لنهر. جنگ موسیقی می‌خواهد واقعاً جنگی از موسیقی خوب باشد. با شوپن شروع می‌کنیم. چرا که امسال دویستمین سال‌روز تولد اوست و از سوی محافل موسیقایی، سال شوپن نامیده شده است.

«شعر نو، موسیقی نو می‌خواهد»

محمود خوشنام: بعد از نیما به شعر اخوان می‌رسیم که او نیز خیلی مورد تقاضای آهنگسازان بوده است. شعر اخوان اگرچه ساختاری نو دارد ولی مصالح آن سنتی است. از این‌رو آهنگ‌های سنتی و نیمه سنتی بهتر روی آن می‌نشینند. کار حسین علیزاده روی «زمستان» به‌خوبی کار پرویز مشکاتیان روی «قاصدک» در نیامده است، زیرا تکیه‌ی اولی به آواز سنتی بیش‌تر از دومی است. روی همین «زمستان» پیش از علیزاده، همایون خرم کار کرده و نتیجه بهتر درآمده است.

موسیقی در بلوچستان

محمدعلی احمدیان: بلوچ تعلق خاطر شدیدی به موسیقی دارد. با موسیقی متولد می‌شود و به هنگام مرگ نیز از آن جدایی ندارد. زیباترین احساس و عمیق‌ترین دردها و شورانگیزترین داستان‌های عشقی و حماسی را، نیمی به زبان گفتاری و نیمی به زبان موسیقی بیان می‌كند. آنجا كه احساس به ژرفای دریا و غمی به عظمت صحرا در قالب جسمش به حركت می‌آید. آنجا كه زبان گفتاری‌اش از بیان فرو می‌ماند، با زبان موسیقی به فغان می‌آید.

پدر موسیقی متال درگذشت

میترا داودی: رونی جیمز، معروف به «دی‌یو» (کلمه‌ی ایتایایی در معنای خداوند) که در واقع رولند جیمز پاداونا نام داشت در اثر پیامدهای بیماری سرطان معده درگذشت. رونی جیمز، این خواننده‌ی افسانه‌ای موسیقی متال که از او به عنوال «پدر هوی متال» یاد می‌کنند، با وجود آن که در اثر این بیماری مهلک ناتوان و رنجور شده بود، تا آخرین لحظه صحنه را ترک نکرد. با این حال یکشنبه‌ی گذشته سرطان بالاخره پیروز شد و این هنرمند بزرگ را با خود برد.

ما به ناز تو جوانی داده‌ایم

محمود خوشنام: پیش از آن‌که ترانه‌سرایی به‌صورت حرفه‌ای و مستقل درآید، آهنگسازان یا خود روی آهنگ‌های‌شان شعر می‌گذاشتند یا از ادبیات کلاسیک برای این‌کار بهره می‌گرفتند. این رسم پس از رونق بازار ترانه‌سرایی و سربرآوردن ترانه‌سرایان برجسته نیز از میان نرفت و ادبیات کلاسیک هم‌چنان منبع پرباری برای تعذیه‌ی آهنگ‌سازان باقی ماند.

«ایکان»؛ خواننده‌ی سبک هیپ هاپ

فرزانه ثابتی: ایکان خواننده، آهنگساز و تهیه‌کننده هیپ هاپ و «R&B» سنگالی-آمریکایی است. ایکان در سال ۲۰۰۴ با آهنگ «Locked Up» از اولین آلبوم خود Trouble به شهرت رسید. ایکان در بیش از ۱۳۰ ترانه به عنوان مهمان ظاهر شد و ۱۸ ترانه به اعتبار او در فهرست بیلبورد هات ۱۰۰ قرار گرفت. ایکان تنها هنرمندی است که در یک زمان ترانه‌هایش را با هم در مکان اول و دوم جدول بیلبورد هات ۱۰۰ قرار داده ‌است. در این برنامه از ایکان بیشتر بشنوید.

ترانه‌هایی به رنگ زنانگی

محمود خوشنام: ما چند هفته‌ی پیش از برجسته‌ترین زنان ترانه‌سرا یاد کردیم ولی از یکی دو چهره غافل ماندیم. یکی از آنان زویا زاکاریان است که کار ترانه سرایی را از سال‌های پیش از انقلاب آغاز کرده و در سال‌های مهاجرت نیز تا امروز این کار را ادامه داده است. زویا زاکاریان در سال ۱۳۲۹ در خانواده‌ای ارمنی و اهل هنر در تهران زاده شده است. مادرش خواننده‌ی گروه آواز جمعی بود و پدر و برادرش نیز با موسیقی آشنا بودند. زویا در سال ۱۳۶۳ ایران را ترک گفت.

«موسیقی بدون مجوز، موسیقی زیر زمینی نیست»

رضا جمالی: در ایران، به‌خاطر ممنوعیت‌ها و ملاحظات حکومتی، بیشتر موسیقی های که اجازه تولید و پخش نگیرند بدون دارا بودن ویژگی‏های واقعی موسیقی زیرزمینی، به این ‌نام خوانده می‏شوند. در حالیکه بنا بر تعریف شناخته شده این شکل از موسیقی، نوعی از موسیقی است که در تعارض با جریان و بازار آزاد موسیقی مردم‏پسند قرار دارد. نگاه محتاط حکومت به موضوع موسیقی زمینه را برای تشخیص و جدا سازی موسیقی زیرزمینی از موسیقی بدون مجوز را مشکل ساخته است.

آهنگ‌سازی در پس ترانه‌هایش

محمود خوشنام: از سال‌های چهل بودند آهنگسازانی که می‌خواستند در عرصه‌ی شعر نیز هنر خود را بیآزمایند، ولی توفیقی به دست نیاوردند. در این میان استثنایی پدید آمد. آهنگ‌سازی پای در میدان نهاد که متن‌های ساده‌ی مردم‌پسندی را به آهنگ‌های خود پیوند می‌زد و این کار را در سال‌های پس از مهاجرت به آمریکا نیز ادامه داد. مردم‌پسند بودن ترانه‌های پازوکی خوانندگان معروف زمان را به هم‌کاری با او ترغیب کرده است.