تاریخ انتشار: ۴ خرداد ۱۳۸۹ • چاپ کنید    

«ممد نبودی ببینی» و کافران بی‌نام

نادر افراسیابی

چندی است که به مناسبت سوم خرداد، سالروز آزادی خرمشهر روایت تازه‌ای از موسیقی «ممد نبودی ببینی» کار گروه «کافران بی‌نام» در اینترنت منتشر شده و در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌گردد.

«ممد نبودی ببینی» از سروده‌های سال‌های دهه‌ی شصت است که پس از آزادی خرمشهر به شکل نوحه‌خوانی سروده شد و تا مدت‌ها در جبهه‌های جنگ، به هر مناسبتی پخش می‌شد. این سرود همراه با سرودهای دیگر که تلفیقی از نوحه‌خوانی و بن‌مایه‌های حماسی است تحت عنوان «سرودهای دفاع مقدس» در وب‌سایت‌های دولتی فهرست شده است.

ترجیع‌بندی نوحه‌خوانی «ممد نبودی ببینی» این بیت است:

ممد نبودی ببینی شهر آزاد گشته
خون یارانت پرثمر گشته

این نوحه در واقع مرثیه‌ای است برای محمد جهان آرا فرمانده سپاه در خرمشهر که قبل از آزادی این شهر در سقوط هلی کوپتر کشته شد. آزادسازی خرمشهر زمینه‌ساز نبردهای بعدی بود که در نهایت هشت سال به طول انجامید.

امروز هم پس از بیست و دو سال که از پایان جنگ ایران و عراق می‌گذرد، موسیقی و اصولاً هنر و ادبیات دولتی به شدت تحت تأثیر وقایع جنگ و فرهنگ شهیدپروری در این دوره است.

انتشارات کیهان و حوزه‌ی هنرهای اسلامی هر سال ده‌ها و بلکه صدها عنوان کتاب و سی دی با درونمایه‌ی دفاع مقدس و ستایش فرهنگ شهادت تولید و در جامعه با قیمت‌های بسیار ارزان عرضه می‌کنند. یکی از مهم‌ترین این آثار که ظاهراً به چاپ صدم هم رسیده کتابی است به نام «کتاب دا» نوشته‌ی سیده زهرا حسینی. نویسنده که زنی خرمشهری است، در این کتاب خاطراتش را روایت می‌کند. او در گورستان خرمشهر به شستن مرده‌ها و کفن و دفن اشخاصی که در میدان جنگ به خاک و خون غلتیده بودند مشغول بوده است.


گروه «کافران بی‌نام» که در آلمان سکونت دارند، بر اساس مرثیه‌ی «ممد نبودی ببینی» خطاب به این بسیجی که در آن سال‌ها به شهادت رسیده گزارشی از وضع ناهنجار اجتماعی و اقتصادی مردم، بیکاری و اعتیاد جوانان و نبود عدالت اجتماعی و فاصله‌ی روزافزون طبقاتی به دست می‌دهند.

ممد نبودی ببینی اینجا آبادیه و
مثل ما بچشی طعم آزادی و
از زندگی نباشی تو ناراضی و
ممد رفتی بهشت ولی جات خالیه
نیستی ببینی شکم سیر چه حالیه
شام گوشت تازه و غذا مرغ و پلو
صبحونه شیر و کره عسلی هست جلو

و به همین ترتیب یک دنیای خیالی را ترسیم می‌کنند که در واقع کنایه‌ای طنزآمیز از آرمان‌های سال‌های نخست انقلاب ضدسلطنتی و آزادیخواهانه‌ی مردم ایران است که به تدریج رنگ و بویی اسلامی و تمامیت‌خواه به خود گرفت.

در ویدیوکلیپ نوحه‌خوانی «ممد نبودی ببینی» در دشت‌های بی‌آب و علف سربازان ایرانی را می‌بینیم که در حالی که از زمین و آسمان آتش می‌بارد، از کنار نخل‌های سوخته دوان دوان به سوی دشمن هجوم می‌آورند.

ویدیوکلیپ «کافران بی‌نام» هم با صحنه‌ی نبرد آغاز می‌شود. در پشت جبهه عده‌ی زیادی از داوطلبان اعزام به جبهه‌های جنگ، پیر و جوان صف کشیده‌اند تا نوبت آنها هم برسد. احتمالاً گروه زیادی ازین اشخاص اکنون دیگر در میان ما نیستند و برای همان آرمان‌ها که امروز رنگ باخته و کمترین نشان و اثری از آن در جامعه به چشم نمی‌خورد جان باخته‌اند. سپس در صحنه‌ی بعد یک قورباغه‌ی سبزرنگ را می‌بینیم که با شیطنت ممد را در بهشت خطاب قرار می‌دهد و به او می‌گوید: نیستی که ببینی جوونا همه سالم و تندرستن، نه تو خط مواد و نه اهل قرصن.

از آن پس صحنه‌هایی از اعتراض مردم به نتیجه‌ی انتخابات در 22 خرداد سال گذشته، صحنه‌هایی از اعدام‌ها و شلاق زدن‌ها و برخوردهای خشونت‌آمیز تحت عنوان طرح ارتقاء امنیت اجتماعی مشاهده می‌شود و در همان حال قورباغه همچنان می‌خواند:

همه متفکر و کسی معترض نیست
قانون برقراره و منحرف نیست
همه چی استاندارد و تعریف شده
مردم بیمه و زیر و بر تعریف شده

«ممد نبودی ببینی»، پیش از این، با روایت دیگری تحت عنوان «گوز کغ» منتشر شده بود. «گوز کغ» در گویش عامیانه‌ی خراسانی‌ها کنایه‌ای از اشخاص گنده‌گوست.

از «کافران بی‌نام» پیش از این ترانه‌ها و ویدیو کلیپ‌هایی در دفاع از حقوق دگرباشان و حقوق مدنی مردم ایران و اعتراض به نتیجه‌ای انتخابات ریاست جمهوری در 22 خرداد ماه سال گذشته و انتقاد از نابسامانی‌های اجتماعی و اعدام‌ها و حجاب اجباری زنان منتشر شده بود.

آرمان و آزاد اصلانی که در آلمان زندگی می‌کنند بنیان‌گذار گروه «کافران بی نام» هستند. این دو برادر هنرمند ایرانی ابتدا گروهی به نام «گذر» تشکیل داده بودند و وقتی که ترانه‌های سیاسی و اجتماعی آنان با استقبال رسانه‌های فارسی‌زبان و مردم مواجه شد، گروه کافران بی‌نام را بنیان نهادند. آنها تاکنون دوازده اثر تولید کرده‌اند. «ما رو ببخش»، کار دیگری از برادران اصلانی نخستین اثر موسیقی رپ به زبان فارسی در حمایت از حقوق دگرباشان است.

Share/Save/Bookmark

نظرهای خوانندگان

. . . . . . سپس در صحنه‌ی بعد یک قورباغه‌ی سبزرنگ را می‌بینیم که با شیطنت ممد را در بهشت خطاب قرار می‌دهد و به او می‌گوید: نیستی که ببینی جوونا همه سالم و تندرستن، نه تو خط مواد و نه اهل قرصن. . . . . . هدف انتقاد نیست ولی میخواستم به آقای نادر افراسیابی یاد آور شوم که این لاک پشته و نه قورباغه. کنجکاو، شایدهم فضول

-- کنجکاو ، May 25, 2010

منم راستش فکر کردم قورباغه س. ولی چه فرقی داره؟ قورباغه یا لاک پشت.هر دو الان عملی شدن احتمالن

-- بدون نام ، May 25, 2010

معرکه بود. مرسی

-- بدون نام ، May 25, 2010

اولا این لاکپشته نه قورباغه ... شاید منظورش هم کندی جنبش ِ سبزه !!!

دوم، این آقا " ممد " بسیجی نبوده، بلکه محمد جهان آرا از فرماندهان سپاه بوده که قبل از فتح خرمشهر در سانحه سقوط هواپیمای مسافربری نظامی کشته میشود.

-- رضا ، May 25, 2010

هزارتا آدم بیان و برن ده هزارتا از این آهنگا خونده بشه همه هم درک بکنن ایران همیشه همین که بوده میمونه چون فرهنگ این ملت ایجاب میکنه که یکی همیشه بر این ملت حکومت کنه .

-- moh ، May 27, 2010

آقا رضا: ... سقوط هواپیمای مسافربری ...

در آن "سقوط" هواپیما فقط محمد جهان آرا نبود که کشته شد، تقریباً بخش عمده ای از فرماندهان ارتش و سپاه و حتی مقامات دولتی و خانواده هایشان در آن حادثه از بین رفتند!

این یک "تسویه حکومتی" بود ...

آن هواپیما از نوع C-130 که تقریباً هیچگاه امکان سقوط ندارد چون امکانات خاصی در آن در نظر گرفته شده (مگر از روی زمین یا هوا آن را با موشک یا سلاح دیگر هدف قرار دهند ...)

اما در ایران و پس از انقلاب، ما تا به حال دست کم دو یا سه بار شاهد سقوط این نوع از هواپیما بوده ایم ...

آخرین بار، اگر اشتباه نکنم، حدود ده سال پیش یا بیشتر بود که یکی از آنها با تعداد زیادی از خبرنگاران جوان رسانه ها در حوالی تهران سقوط کرد ...

اینک کاغذ و مداد برداشته، محاسبات آغاز نموده و پیدا کنید پرتقال فروش را!

-- رضی ، May 28, 2010

من از این دو هنرمند جوان بی‌نهایت تشکر می‌کنم. یه کار هنری بسیار زیباست.. دستتان را هر کجا هستید محکم میفشارم

-- پوریا ، May 29, 2010

هر وقت که این نوحه را می‌شنوم بی‌اختیار به یاد حسن جهان آرا‌، برادر کوچکتر محمد جهان آرا سوژه‌ی اصلی این نوحه می‌افتم که پس از تحمل هفت سال زندان، در تابستان ۶۷اعدام شد . حسن جهان آرا در ارتباط با مجاهدین دستگیر و به ۱۵ سال حبس محکوم شد. خبر اعدام او در ضمیمه‌ی شماره‌ی ۲۶۱ نشریه‌ی مجاهد، سازمان مجاهدین خلق ایران، به تاریخ ۱۵ شهریور ۱۳۶۴ به چاپ رسید که صحیح نبود، وی آن موقع زنده ماند تا در کشتار ۶۷ جاودانه شود.
محمد جهان‌آرا در سقوط مشکوک هواپیمای سی ۱۳۰ حامل فرماندهان ارتش، همراه با موسی نامجو، ولی‌الله فلاحی، جواد فکوری، یوسف کلاهدوز و ... در ۶ مهرماه ۱۳۶۰ کشته شد.

-- ممد ، Jun 21, 2010

به امید آن روزی که شر این میمون های سیاه ریشو از کشور عزیزمان کنده شه . آهنگ زیبایی بود .

-- بدون نام ، Sep 23, 2010

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)