| خانه > آهنگ زمانه > موسیقی ایرانی > ما به ناز تو جوانی داده‌ایم | |||
ما به ناز تو جوانی دادهایممحمود خوشنامپیش از آن‌که ترانه‌سرایی به‌صورت حرفه‌ای و مستقل درآید، آهنگسازان یا خود روی آهنگ‌های‌شان شعر می‌گذاشتند یا از ادبیات کلاسیک برای این‌کار بهره می‌گرفتند. این رسم پس از رونق بازار ترانه‌سرایی و سربرآوردن ترانه‌سرایان برجسته نیز از میان نرفت و ادبیات کلاسیک هم‌چنان منبع پرباری برای تعذیه‌ی آهنگسازان باقی ماند.
اشکال کار در این بود و هست که در این‌گونه ترانه‌ها وزن و قافیه، یعنی موسیقی درونی شعر، مجال عرض‌اندام به موسیقی مضاعف بیرونی نمی‌دهد. در واقع آهنگساز کاری نمی‌کند جز پیروی مجذوبانه از موسیقی شعر. بماند که در قالب این‌گونه پیوند‌ها، شعر و موسیقی از نظر حسی و عاطفی نیز از یک جنس نیستند. یکی از لذت دم می‌گوید و دیگری از غصه و غم. با این همه در میان انبوه این ترانه‌ها که می‌توان آن‌ها را ترانه‌های غزلی نامید، نمونه‌های خوب پیوند شعر و موسیقی نیز یافت شدنی است. یکی دو تا از این نمونه‌ها از آن علی‌نقی وزیری و متعلق به نخستین سال‌های قرن جاری خورشیدی است. به‌ویژه می‌توان از ترانه‌ی «خریدار تو» یاد کرد که روی غزلی از سعدی شکل گرفته و با صدای بنان جوان ضبط شده است. روح‌الله خالقی نیز ترانه‌های غزلی بی‌عیب و نقصی از خود به‌یادگار گذاشته است. مثل «جام جهان‌بین»، روی غزلی از حافظ، «بوی جوی مولیان» روی شعری از رودکی و «حالا چرا» روی غزل معروف محمد حسین شهریار. خالقی در این پیوند‌ها توانسته است موسیقی خود را روی توانمند‌ترین شعرهای کهن سرافراز نگاه دارد. تکه‌ای از ترانه‌ی «حالا چرا» را با صدای غلام‌حسین بنان و با اجرای ارکستر بزرگ رادیو ایران می‌‌خوانیم:
عمر ما را مهلت امروز و فردای تو نیست جاذبه‌ی شعر کلاسیک ایران به‌ویژه غزل، آن‌چنان بالا است که نسل جوان‌تر آهنگسازان ما را نیز تحت تاثیر قرار داده است. این آهنگسازان حتی وقتی می‌خواهند شعری از شاعران معاصر را انتخاب کنند، باز بیش‌تر به‌سراغ نوغزل‌سرایان می‌روند که در صدر آن‌ها هوشنگ ابتهاج، ه.الف سایه جای دارد. لطفی بیش‌ترین آهنگ‌ها را روی غزلیات سایه نهاده است که بعضی از آن‌ها موثر و جذاب نیز از کار در‌آمده‌اند: «در کوچه‌سار شب» یکی از آن‌هاست که در سال‌های پیش از انقلاب با صدای محمد‌رضا شجریان ضبط و پخش شده است. جاذبه‌ی غزل در ترانه‌سازی بعد از انقلاب نیز کارساز باقی ماند. مولوی و حافظ، و از معاصرین سایه، مشیری و شفیعی کد‌کنی پربارترین منبع تغزل به شمار آمده‌اند. آهنگساز نه چندان نام‌یافته‌ای به‌نام کامل سایه علی‌پور آهنگی روی یکی از غزلیات سایه نهاده است که اگرچه در نهایت به‌دنبال وزن غزل کشیده شده است ولی در ترسیم خط سیر ملودی‌ها تا حدودی هویت مستقل موسیقی خود را نیز نشان داده است. ترانه‌ی غزلی علی‌پور را که «آیینه در آیینه» نام دارد عارف عارف‌کیا خواننده‌ی قدیمی مقیم آمریکا خوانده است. مژده بده! مژده بده! یار پسندید مرا  |
آخرین مطالب
موضوعات
آرشیو ماهانه
|
||
 |
