نیمی از آسمان

ونداد زمانی

نیکولاس کریستف و شریل وُودان، زن و شوهر روزنامه‌نگار معروف آمریکایی، که نزدیک به ٣٠ سال از زندگی حرفه‌ای خود را صرف تهیه، جمع‌آوری و افشای مشکلات و تراژدی‌های بشری کرده‌اند، در کتاب جدید خود «نیمی از آسمان» گزارش مفصل و دردناکی از زندگی زنان جهان ارائه داده‌اند. آنها در این کتاب اذعان کرده‌اند که قاچاق زنان و دختران، بزرگ‌ترین مشکل اخلاقی انسان معاصر است.

این زوج روزنامه‌نگار پس از دریافت جایزه‌ی پولیتزر به خاطر ارائه‌ی گزارش‌های مستقیم از شورش معروف «میدان تیانِمن» چین در سال 1989، به شهرت بین‌المللی دست یافتند. از آن پس، حضور آنها و داوری‌شان درباره‌ی بزرگ‌ترین حوادث و تراژدی‌های بشری در ٢٥ سال گذشته نظیر جنگ‌های داخلی در جهان سوم، کشتار دارفور، نسل‌کشی روُاندا و حمله و اشغال عراق توسط امریکایی‌ها، به یکی از اصلی‌ترین دیدگاه‌های ارائه‌شده در جهان تبدیل شد.

تهیه‌ی گزارش و زندگی در ١٥٠ کشور و تجربه‌ی ملموس فقر و تعصب موجود در سراسر جهان، دو روزنامه‌نگار زیرک و دنیا‌دیده را بر آن داشت تا در کنارِ رسیدن به نگاهی جهانی به معضلات بشر، شیوه‌ی روایت و موضوع روزنامه‌‌نگاری خود را نیز زیر سئوال ببرند.

نیکولاس کریستف و شریل وُودان در کمال ناباوری به این حقیقت پی بردند که همزمان با تهیه‌ی گزارش از شورش «میدان تیانِمن» که بیشترین توجه جهانی را معطوف خود کرد و برای‌شان جایزه‌ی پولیتزر را به ارمغان آورد، در همان سال ٣٩ هزار دختر بچه‌ی چینی به دلیل دختر بودن‌شان، از بی‌غذایی و یا محرومیت پزشکی جان‌شان را از دست دادند.

تأسف و شوک دو روزنامه‌نگار عمیق‌تر می‌شود وقتی که پی‌ می‌برند با همه‌ی محدودیت‌ها آنها قادر به تهیه‌ی گزارش از مرگ ٨٠٠ معترض چینی در تظاهرات میدان تیانِمن هستند ولی نمی‌توانند از مرگ روزانه‌ی ٨٠٠ دختر بچه‌ی چینی گزارش تهیه‌ کنند.

از دید این دو نویسنده، روزنامه‌نگار بودن و تلاش برای پوشش اخبار داغ روزانه و توجه و تأکید رسانه‌ها بر تدارک مطالب و گزارش‌های مربوط به بحران‌های هر روزه در جهان، به چرخه‌ی بزرگی از اطلاعات گذرا تبدیل‌می‌شود که بیشتر به درد «سفیدپوستان طبقه‌ی متوسط» می‌خورد. به عقیده‌ی آنها تاثیر حیاتی و انرژی مثبتِ ناشی از اطلاعات فوق، فقط منجر به واکنش‌های کوتاه‌مدت می‌شود که توانایی ریشه‌کن‌ کردن و حتی جلوگیری از تکرار مجدد فجایع بشری را نیز ندارد.

نیکولاس کریستف و شریل وُودان بعد از گرفتن دومین جایزه‌ی پولیتزر و با وجود ادامه‌ی همکاری با رسانه‌‌های«روزانه»‌ی جهانی، از طریق نوشتن این کتاب که حاصل ماندگارتری از گزارش‌ها و تحقیقات آنهاست، سعی می‌کنند تجربیات بسیار عمیق خود را به همراه راه‌‌حل‌هایی شخصی مدون سازند.

کتاب نیمی از آسمان

ماجرای کتاب «نیمی از آسمان» به ضرب‌المثلی چینی اشاره دارد که می‌گوید نیمی از آسمان را زنان اداره می‌کنند. زوج نویسنده در کتاب خود از خرید دو دختر روسپی و آزادسازی آنها از بند فاحشه‌خانه‌ایی در کامبوج می‌گویند و از این طریق به گونه‌ای عاطفی خوانندگان خود را وارد دنیای بسیار مخوفی می‌کنند که با شیوه‌ای بسیار مستند ولی صمیمی، صفحه به صفحه در کتاب خود افشا می‌کنند.

یکی از پیام‌های اصلی کتاب «نیمی از آسمان» این است که بی‌تردید به برده کشیدن افریقایی‌ها در قرن‌های ١٧ تا ١٩ میلادی و نسل ‌ُکشی یهودیان در قرن بیستم، لکه‌ی ننگی در تاریخ انسان معاصر بوده است، اما از دید این زوج روزنامه‌نگار، بهره‌برداری و خرید و فروش دختران، رسم تجاوز به زنان در جنگ‌های قومی و ملیتی در نیم‌قرن اخیر و زن‌کُشی‌های ناشی از تعصب و غیرت مردانه، وحشتناک‌ترین و اساسی‌ترین فاجعه‌ی اخلاقی دنیای معاصر است.

خانم شریل وُودان می‌گوید آمار زنان و دختران گمشده‌ در جهان به ٦٠ تا ١٠٠ میلیون نفر می‌رسد که به دلایل مختلف از سرنوشت‌شان اطلاعاتی در دست نیست. در بخشی از اطلاعات گرد‌آوری شده در کتاب «‌نیمی از آسمان»، به این واقعیت وحشتناک اشاره می‌شود که هر روز به تعداد مسافران 5 هواپیمای بزرگ، زمین شاهد مرگ زنانی است که در حین وضع حمل جان‌شان را از دست می‌دهند.

جنایتکارانه‌تر از آن، این است که در هر ١٠ ثانیه یک دختربچه بدون تمایل شخصی به زمین زده می‌شود و با به هوا کردن پاهایش و در اکثر موارد بدون داروی بیهوشی و یا مسکن، به زور ختنه می‌شود. باز هم دهشتناک‌تر آمار خرید و فروش روسپیان نوجوان است که به مرز ٢ میلیون دختر و زن در سراسر جهان رسیده است.
زوج نویسنده دست به تهیه‌ی کتاب نزده‌اند که فقط برای لحظاتی دل خوانندگان‌شان را به رحم بیاورند. آنها ضمن مراجعه به آخرین تحقیقات روانشناسی در مورد فعالیت‌های داوطلبانه و خیرخواهانه، امیدوار هستند بتوانند از طریق شیوه‌ی روایت خود، همکاران و هم‌رزمانی پیدا کنند که به شیوه‌های جدی ولی شخصی، برای کم کردن درد و محرومیت زنان جهان به آنها بپیوندند.

آنها همراه با ارائه‌ی آمارهای دقیق، به زندگی زنان و دخترانی جنگجو و شجاع نیز اشاره می‌کنند تا بتوانند از طریق این نمونه‌های واقعی، زندگی زنان را در معرض قضاوت خوانندگان خود بگذارند. آنها از «مختار مایی» می‌گویند که در روستایی در جنوب پنجاب مورد تجاوز اعضای قبیله‌ایی قرار می‌گیرد که نسبت به خانواده‌ی او قدرت و حرمت بیشتری دارند.

نیکولاس کریستف و شریل وُودان، زن و شوهر روزنامه‌نگار معروف آمریکایی

تجاوز یک گروه، برای دختران منطقه راهی جز خودکشی نمی‌گذارد ولی این زن جوان و جنگجو تسلیم سنت نمی‌شود و شکایت خود را به اداره‌ی پلیس می‌برد و بابت جنایتی که در حقش شده، بیش از ٨ هزار دلار خسارت می‌گیرد و با آن پول در روستایش یک مدرسه می‌سازد.

زوج خبرنگار که مهم‌ترین جوائز روزنامه‌نگاری جهان را به خود اختصاص داده‌اند، توانستند از طریق شهرت و سلامت دید‌گاه‌‌های خود در افشای جنایات گسترده علیه زنان جهان کوشا باشند. کتاب آنها با استقبال وسیع رو به‌رو شده است و جمعیت‌های خودساخته‌ی بسیاری نیز بر اساس دستورالعمل‌های کتاب برای پایه‌گذاری گروه‌های نیکوکار در سراسر جهان شکل گرفته است.

منابع:

١.این‏جا

٦. این‏جا