دنیای مملو از شاعر

دیوید آلپا
برگردان ونداد زمانی

به سختی می توان تخمین زد که چه میزان شعر در آمریکا به چاپ می‌رسد. آقای لن فالتون دبیر انتشاراتی بزرگی که کارش گردآوری انتشارات و مجلات کوچک می‌باشد می‌گوید ٥٠ سال پیش بین ٣٠٠ الی ٤٠٠ شعر در آمریکا به چاپ می رسید ولی امروزه فقط نزدیک به دو هزارفصلنامه شعر وجود دارد که آثار شاعران را به چاپ می‌رسانند.

در اواسط قرن بیستم، تشویق کنندگان و معرفین اشعار نوشته شده معمولا عده معدودی از استادان دانشگاه‌ها بودند که بنا بر ذوق شخصی، اشعار تازه نوشته شده شاعران را مورد بازبینی قرار می‌دادند.

مشوقین شاعران در دوره معاصر، صدها دانشکده ادبی در سراسر آمریکا هستند که مشغول پرورش جمع عظیمی از شاعران کشور می‌باشند. استادان و مدیران دانشکده‌های فوق با هیجان تمام به ده‌ها هزار دانشجوی مقطع فوق لیسانس و دکترا، نوید شهرت و محبوبیتی را می‌دهند که در انتظار آن‌هاست.

ساده‌انگاری و خوشبینی ایده‌آلیست‌ای که حتی به جامعه غیر ادبی نیز نفوذ کرده است هر‌ساله، چند هزار دانشجو را به بهانه گرفتن امتیاز چاپ آثارشان روانه جامعه می‌سازد.

طالبین واقعی اشعاری که با سرعت تمام هر لحظه نوشته می‌شود کسی نخواهد بود جز خود شاعرانی که به امید چاپ آثارشان و حتی دریافت جایزه‌ایی معتبر سر از پا نمی شناسند.

درطی ٦ ماه گذشته هر روز یک فصل‌نامه و سایت جدید ویژه شعر وارد بازار گشته است. به طور تقریبی هر فصلنامه و یا وب سایت مربوط به شعر، ماهانه صد شعر را به چاپ می‌رساند و اگر ما اعداد را محتاطانه برگزینیم، متوجه می‌شویم که در مجموع بیش از صد هزار شعر توسط دو هزار موسسه واقعی و مجازی (اینترنتی) در سال ٢٠١٠ به زیر چاپ خواهد رفت.

در این میان جه برسر بایرون و عذرا پوند آینده خواهد آمد. چه کسی در این فضای اشباع شده فرصت کشف شاعر بزرگ را خواهد داشت؟

انواع واکنش‌های دفاعی برای حل این بحران پا به میدان گذاشته است. گروهی بر این اعتقاد هستند که نباید بهای زیادی به انتشارات و فصلنامه‌های کوچک و مستقل در بازار و در اینترنت داد. در جواب این گروه باید گفت که از کجا تضمین می‌کنند که شاعری چون بلیک و میلتون فقط از دل انتشارات با وقار و کلاسیکی چون «هارپر» و «نیویورکر» قد برافراشته‌اند.

اگر قرار است یک شاعر بزرگ کشف گردد، شکی نیست که بر طبق رسم همیشگی، شاعر فوق موجودی است مستقل و جسور و سرشار از نوآوری که از قضا می بایست کوچکترین تفاهم و اشتراک سلیقه‌ایی با انتشارات تثبیت شده نداشته باشد.

بعضی از خوانندگان جدی‌تر شعر‌ها معتقد هستند که ملاک توجه باید بر روی شاعرانی قرار بگیرد که با همه دشواری‌ها از مرز کیفی خاصی گذشته‌اند و وارد جرگه شاعرانی شده‌اند که کتاب‌هایشان از طریق انتشارات سرشناس اجازه چاپ گرفته است.

عده‌ای نیز بر طبل دریافت جایزه‌های ادبی می‌کوبند و معتقدند که در خیل عظیم شاعران، آنانی که در لیست برندگان رقابت ادبی قرار گرفته‌اند مستحق توجه بیشتری هستند. نکته جالب در وضعیت فعلی این است که بیش از ٣٣٠ جایزه و مدال افتخار هر ساله انگشت نشانه را به سمت شاعران انتخاب شده برده است ولی خبری از کشف شاعر اصلی نیست.

عده‌ای مطرح کردند که شاید چاپ اشعار منتخب سال چاره ساز ماجرا باشد. هیأت دبیریه اشعار منتخب سال، در زمان‌های خیلی پیش‌تر، با دقت تمام در درون دریای عمیق لطافت‌های شاعرانه غوطه می‌خوردند و هر از چند گاهی شاعر پر استعدادی را به مرکز توجهات می‌کشاندند. ولی سرایش صد هزار شعر در یک سال امکان جست‌وجو را مشکل کرده است و از این راه نیز قادر به کشف شاعر بزرگ نمی‌توان شد.

هیأت دبیران اشعار منتخب سال، برای فرار از انبوه اشعار هر لحظه تحریر شونده، چاره کار را در آن یافتند تا با اختصاصی کردن اشعار جمع‌آوری شده، خود را ملزم کنند تا فقط بخش خیلی کوچکی از صد هزار شعر تولید شده در سال را مورد بازبینی قرار دهند.

«شاعرانه‌های روزانه» یکی از بزرگ‌ترین سایت‌های اینترنت‌ای است که میلیون‌ها بازدیدکننده در ماه دارد و هر روز یک شعر چاپ شده را تجدید چاپ می‌کند ولی این سایت پربیننده بیشتر به یک هالیوود شعری شباهت دارد تا یک مکتب و سلیقه کنجکاو و جست‌وجوگر در زمینه شعر و شاعری.

با توجه به تولید گسترده و هجوم روزافزون اشعار جدید در بازار ادبی، شانس بازخوانی، بازبینی و نقد کیفی اشعار تولید شده اصلا وجود ندارد و احتمال بسیار زیاد وجود دارد که هر از گاهی شاعری ظریف و مستعد، شانس رشد و شهرت ملی و جهانی خود را از دست بدهد.