بهروز وثوقی: من هم مستثنی نیستم

بهروز وثوقی نامی آشنا درسینمای معاصر ایران است. در سال‌های اخیر دوستدارن او در شهرهای مختلف جهان، همچنین بازی او را روی صحنۀ تئاتر دیده‌اند. چندی پیش، در برگزاری مراسم بزرگداشت او در کشور کانادا که به همت جمعی از ایرانیان مقیم تورنتو انجام شد، ایدۀ تاسیس بنیادی با هدف حمایت از سینماگران جوان ایرانی را اعلام کرد که مورد استقبال علاقمندان به سینما قرار گرفت.
همکار ما خانم سما شورایی در بارۀ چگونگی تشکیل و فعالیت این بیناد، مصاحبه‌ای با بهروز وثوقی انجام داده که اول بار در «رادیو قاصدک» که به مدیریت و اجرای ایشان در شهر زوریخ در کشور سوئیس تهیه می‌شود پخش شد.
این مصاحبه را در برنامۀ جُنگ صدا امروز بشنوید. متن نوشتاری این گفت‌وگو را هم دردر ادامه خواهید خواند.

سما شورایی: آقای وثوقی، هدف شما از ایجاد چنین انجمنی چیست و این کمک و پشتیبانی به چه نحوی خواهد بود؟
بهروز وثوقی: این فکر و ایده‌ای است که از مدت‌ها پیش داشته‌ام و هدفی هم که دنبالش بوده‌ام تا آن را به انجام برسانم این هست که بتوانم کمکی کنم به جوانان هموطنم در ایران و خارج از ایران. کسانی که استعداد دارند و می‌خواهند آن را شکوفا کنند ولی وسیله‌ای ندارند. یعنی هیچ عاملی نیست که کمک کند تا آنها وضعیتی که می‌خواهند را در کار هنری خود فراهم کنند.
این انجمن یا بنیاد یا هر اسم دیگری که بعدها به‌خود بگیرد، وقتی درست شد، هدفش این است که به این جوان‌ها در هر جای دنیا که باشند در کاری که بلد هستند؛ و آنچه را که می‌خواهند عرضه کنند کمک کند تا در مراحل انجام آن به چشم‌اندازی و هدفی که دارند برسند.
مثلا اگر جوانی در گوشه‌ای از دنیا دلش می‌خواهد سناریست یا بازیگر و یا کارگردان سینما بشود اما وسیلۀ لازم را ندارد؛ و از نظر مادی هم برایش این امکان نیست که به دانشگاه یا به جاهای بخصوصی که برای استفاده در این مورد هست برود، ما در این نهاد یا انجمن ـ وقتی که تشکیل شد ـ کمک می‌کنیم تا این شخص بیاید اینجا، و یا در همان‌جا که هست بتواند کارش را تکمیل و دنبال کند. فرقی هم نمی‌کند این جوان از ایران بیاید یا از هر جای دیگر دنبا. این انجمن در واقع شکلی از یک تشکل غیرانتفاعی و عام‌المنفعه خواهد داشت.
س. ش: آقای وثوقی آیا این حمایت‌ها فقط به‌شکل مالی خواهند بود یا بیشتر در زمینۀ آگاهی‌رسانی و انتقال تجربۀ چندین سالۀ شما در زمینۀ سینما؟
ب. و: شکل این کار که چطور کمک کنیم تا جوان‌هایمان استعدادهای‌شان را به ثبوت برسانند و بتوانند از استعدادهای‌شان استفاده کنند مهم نیست. مهم این است که این کار انجام شود. طبیعی است که در زمینه‌هایی باید کمک مالی و مادی بگیرند؛ و در زمینه‌هایی هم از آنچه که از اهداف این انجمن خواهد بود؛ و امیدوارم که به انجام برسد.

س. ش: ارتباط شما برای رساندن این کمک‌ها و تجارب شخصی خودتان در سینما به چه شکل خواهد بود؟ این جوان‌ها با شما به‌عنوان موسس این انجمن چگونه ارتباط برقرار می‌کنند؟
ب. و: بهرحال طبیعی است که این نهاد، هیات مدیره‌ای خواهد داشت که کار آنها رسیدگی به همین مسائل خواهد بود، و اگر لازم باشد که من در جای خاصی قرار بگیرم و کاری مشخصی را در کمک‌های فکری انجام دهم طبعا به من خبر خواهند داد.
در حال حاضر در مرحلۀ صحبت‌های اولیۀ تشیکل این نهاد هستیم. مهمترین مسئله برای من، انتخاب هیات مدیره‌ای است که هم کارساز باشند، هم وقت و فرصت برای این کار را داشته باشند و هم اینکه بهرحال دور از این مسائل نباشند.

س. ش: آقای وثوقی شما بارها در گفتگوهایتان به این نکته اشاره کرده‌اید که مشخصۀ اصلی و کلیدی یک سینمای خوب، پیام‌رسانی است. شما تاثیر یک سینمای خوب بر جامعه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ب. و: سینما به هیچ وجه از جامعه دور نیست. سینما اصلا چیزی شخصی نیست. در عالم سینما از جمله فیلم‌های خوب یکی هم آنهایی هستند که حامل پیام و به نوعی نشان دهندۀ مسائل اجتماعی هستند و درخیلی موارد به دلیل آگاهی رساندن، از نظر اجتماعی کمک‌های بزرگی برای مردم بوده‌اند. این در همه‌جای دنیا هست و آرزوی من این است که سینمای مملکت ما هم این‌طور باشد.
البته محدودیت‌هایی در کار ساختن فیلم در ایران وجود دارد که ما در کارها می‌بینیم و متوجۀ آن هستیم، اما به نظرمن فیلم‌سازان ما تلاش خود را می‌کنند و سعی دارند تا با همۀ این محدودیت‌ها پیام خودشان را به من و شما برسانند که در بیشترموارد موفق هستند و در بعضی موارد هم نه. علل این مسائل کاملا مشخص است و امیدوارم که کم‌کم این مسائل از بین برود و سینما شکل واقعی خودش را پیدا کند.

س. ش: آقای وثوقی با توجه به اینکه شما مشغول تاسیس انجمن حمایت از سینماگران جوان هستید، پیام و پیشنهادتان برای این سینماگران چیست؟
ب. و: من البته رسالتی برای این کار ندارم که حتما پیام بخصوصی را به سینماگران القاء بکنم. در حال حاضر، هم در ایران، و هم در خارج از ایران آنقدر وسائل و مسائل آگاهی‌دهنده به سینماگران وجود دارد که بتوانند از آنها استفاده کنند و آنچه که از سینما باید وجود داشته باشد را به مردم بدهند. مثلا اینترنت که وسیلۀ مهمی برای آگاهی دادن به مردم است؛ و یا دانشجویانی که در خارج از ایران در رشته‌های کارگردانی، بازیگری، سناریو نویسی و رشته‌های دیگر سینما تحصیل می‌کنند. اینها بالاخره فارغ‌التحصیل خواهند شد و راه خودشان را پیدا خواهند کرد.
من فکر می‌کنم تا ده سال آینده، سینماگران ایرانی وضعیت بسیار خوبی در دنیا و به‌خصوص در هالیود پیدا خواهند کرد. با توچه به دانشجویانی که سال‌هاست در این رشته کار و تحصیل خود را شروع کرده‌اند و دارند وارد بازار کار می‌شوند.

س. ش: خبردار شدیم که آوریل امسال از سوی دوستدارن شما مراسم بزرگذاشتی در تورنتوی کانادا برگزار شد.
ب. و: طبیعی است که آدم وقتی پا به سن می‌گذارد، در هر رشته‌ای، در ضمن از او هم تجلیل هم می‌کنند و یا ارجی بر او قائل می‌شوند که خب بهرحال من هم مستثنی نبودم. آقای عارف محمدی که از سینماگران است و در تورنتو، به من پیشنهاد کرد و من‌ هم قبول کردم.
این مراسم برای من بار احساسی قویی داشت. چون دوستان و هنرمندانی که من هنوز یادشان هستم، یا با شرکت خودشان در این مراسم، و یا با فرستادن پیام ویدیویی و صدای خودشان، خیلی مرا تحت تاثیر قرار دادند. من از ایشان برای ترتیب دادن این مراسم تشکر می‌کنم. این کار باید برای در همۀ رشته و هر ساله انجام بشود. به‌خصوص که مردم شریف ایران که همه‌جا و همیشه پشتیبان هنرمندان، ادبا، نویسندگان و شعرا بوده اند و هستند.
فکر می‌کنم برگزاری مراسمی از ایندست در هر سال برای کسانی که از نظر ما جایی مشخصی در اجتماع دارند، و ارج گذاشتن به زحماتی که او در طول سال‌ها کشیده، کار قشنگی است.
امیدوارم در سال‌های آینده هم از همۀ انسان‌هایی که در مملکت ما زحمت کشیده‌اند و کارهای‌شان چه فرهنگی و چه هنری مشخص بوده، به همین‌ترتیب قدردانی بشود.

س. ش: آقای وثوقی آیندۀ فعالیت‌های هنری خود را در کار سینما وتئاتر چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
ب. و: من همیشه برای کار آماده هستم. تا آخرین لحظات زندگی‌ام می‌توانم روی صحنه و یا جلوی دوربین باشم. منتهی آدم کمی که سنش بالاتر می‌رود، سلیقه و انتخابش هم کمی سخت‌تر می‌شود. و خب من هم مستثنی نیستم. دلم می‌خواهد اگر کاری می‌کنم، کاری باشد که خودم هم دوست داشته باشم.

س. ش: از شرکت‌تان در این مصاحبه تشکر می‌کنم و امیدوارم که در کار پیشبرد انجمن سینماگران جوان که به گفتۀ شما می‌تواند سکوی و پایگاهی باشد برای رشد استعدادهای جوان در زمینۀ سینما موفق باشید.
ب. و: من هم آروزی توفیق دارم و امیدوارم روزی برسد که واقعا همۀ جوان‌های مملکت ما از آزادی‌ فردی و اجتماعی خود برخوردار بشوند و بتوانند همیشه در هر زمینه‌ای که هستند شکوفا باشند.

فایل صوتی مصاحبه را در [اینجا] بشنوید!
برنامۀ پیشین جُنگ صدا را هم در [اینجا]

در بارۀ بهروز وثوقی در«زمانه» بیشتر بخوانید!

بهروز وثوقی در تورنتو
خبر تاسیس انجمن حمایت از سینماگران جوان