«فرهاد گنجینه‌ی ملی‌ست؛ به شما ارتباطی ندارد»!

پژمان اکبرزاده

فایل شنیداری

از فرهاد، خواننده‌ی محبوب ایرانی، تا کنون آلبوم‌های متعددی به بازار آمده و در دسترس دوستدارانش قرار گرفته اما انتشار بخشی از این آثار، چه در ایران و چه در خارج، بدون اجازه‌ی همسر فرهاد یا خارج از روال قانونی‌اش بوده است.

به‌زودی آلبوم دیگری به‌نام «از دورها» با صدای فرهاد به بازار خواهد آمد. آلبومی که کارهای گنجانده شده در آن تاکنون در دسترس مردم نبوده است. انتشار این آلبوم برخلاف بیشتر کارهای قبلی، زیر نظر پوران گلفام، همسر فرهاد صورت گرفته است. به همین بهانه با وی گفت‌وگویی کردم و در آغاز پرسیدم آیا هیچیک از ترانه‌های آلبوم «از دورها» قبلاً منتشر نشده بود یا بخشی از آنها.

فرهاد مهراد در جوانی - عکس از تارنمای رسمی فرهاد

«دقیقاً هیچکدام از آنها منتشر نشده است. در واقع بخش اصلی این کار که من دلم می‌خواست حتماً منتشر شود دو صحبتی ا‌ست که فرهاد یکی‌ را در سال ۱۹۹۶ با رادیوی فارسی‌زبان پاریس انجام داده و یکی هم آخرین حرف‌های فرهاد است در رادیو بی.بی.سی در سال ۲۰۰۲؛ زمانی که ما در پاریس بودیم و فرهاد بسیار مریض بود. هدف اصلی من در واقع این بود که این دو گفت‌وگو را بگذارم مردم بشنوند تا فرهاد را بشناسند ولی به دلیل اینکه نمی‌شد تنها صحبت باشد، چند کار از فرهاد، که فکر می‌کنم در زمان اجرایشان حدوداً ۲۲ساله‌اش بوده هم گنجاندیم. در آن زمان‌ به تقاضای خواهرش که در انگلیس زندگی می‌کرد کاستی ضبط کرده بود از آهنگ‌هایی که آن زمان در «کوچینی» می‌خواند به زبان‌های اسپانیایی، فرانسوی، ایتالیایی و انگلیسی از خوانندگان آن زمان. من چندتا از آنها را انتخاب کردم، آنهایی که می‌شد در اینترنت پیدا کرد که چه کسی شعرش را گفته و آهنگ‌اش را ساخته است. طبیعتاً مجبور بودیم که اشعار را ترجمه‌ کنیم برای اینکه وزارت ارشاد به ما مجوز بدهد. کارها اصلاً به شکل ضبط استودیویی نیست و اصلاً شناخته شده هم نیست. درواقع یک کار خصوصی‌ست از آهنگ‌هایی که خواهر فرهاد خواسته بود و او برایش خوانده و فرستاده بود. بعداً هم خواهرش لطف کرد و این نوار را به من داد تا گوش کنم و من هم چند کار را انتخاب کردم که در این سی.دی میان دو مصاحبه گذاشتم.»

آیا همچنان کار منتشرنشده‌ای از فرهاد مهراد در اختیار دارید؟
بله.

برنامه‌ای برای انتشار آنها دارید؟
اگر فرصتی پیش بیاید، حتماً این کار را می‌کنم. چون خیلی دلم می‌خواهد که همه‌ی واقعیت فرهاد را، چه از نظر خواندن، یعنی کارهای به اصطلاح شما هنری، و هم از نظر شخصیتی،‌ اگر یک آدم هم هست در دنیا که فرهاد را دوست دارد، همه اینها را بشنود و بشناسد.

همه یا دست‌کم دوستداران فرهاد مهراد در جریان هستند که شما برای دفاع از حقوق پخش و نشر آثارش بسیار تلاش کردید. آیا تا به‌حال به موفقیتی هم دست پیدا کرده‌اید، چه در ایران چه در خارج از ایران؟
متاسفانه خیر! البته من در خارج از ایران هیچ سعی نکردم. برای اینکه وقتی من در کشور خودم نمی‌توانم موفق باشم، طبیعتاً خیلی خنده‌دار است که بیایم به خوانندگانی که در لوس‌آنجلس کارهای فرهاد را می‌خوانند، بگویم چرا می‌خوانید! به‌ویژه که بیشتر این کارهایی که در لوس‌آنجلس انجام می‌شود، مشترک است میان آهنگساز و ترانه‌سرا. فرهاد فقط خواننده است؛ یعنی تنها یک‌سوم قضیه است. آن شاعر و آهنگساز باید اجازه بدهند که کار فرهاد و در واقع کار خودشان را خواننده‌ي‌ دیگری بخواند. از نظر اینکه سی.دی‌های فرهاد بدون اجازه در خارج از ایران بازپخش می‌‌شود هم کاری از دست من برنمی‌آید. نهایت‌اش این است که کمپانی‌ها یک پولی به جیب می‌زنند که خب برای من مهم نیست. اما از این بابت که در ایران صدای فرهاد را بدون اجازه‌، اول از همه بدون اجازه‌ی خودش،‌ پخش می‌کنند باید بگویم خودش هرگز نمی‌خواست دولتی باشد و صدایش از رادیو و و به‌ویژه در تلویزیون با این کلیپ‌های بی‌ربط پخش بشود. من برای اینکه از این کار جلوگیری شود تمام تلاشم را کردم و هرگز موفق نشدم. اول چون خیلی از اعتراض‌های من در روزنامه‌های گوناگون چاپ شد و همچنین از رادیو بی.بی.سی و رادیو فردا با من صحبت کردند، قضیه جنبه‌ی بین‌المللی پیدا کرد و از رادیو و تلویزیون خواستند که با من به‌قول خودشان «مذاکراتی» بکنند، ولی بعداً دیگر گفتند: «همین است که است! فرهاد گنجینه‌ی ملی‌ست و به شما هیچ ارتباطی ندارد. اگر بخواهید به شما یک پولی می‌دهیم، ولی ما کار او را هرجا که دلمان بخواهد، روی هر کلیپی که دلمان بخواهد، برای تبلیغ هر گروهی که دلمان بخواهد پخش می‌کنیم و به شما هیچ ارتباطی ندارد.» من وکیل گرفتم، شکایت رسمی کردم، ولی فعلاً به هیچ کجا نرسیده‌ام.

در لوس‌آنجلس شما با بازخوانی کارهای فرهاد مهراد مخالفتی دارید؟ کاری که اخیراً توسط یکی از خوانندگان انجام شد.
پیش از آقای اندی، دو‌ـ سه خواننده که نام‌شان را نمی‌دانم، آهنگ «گنجشک» و فکر می‌کنم «کودکانه» را خوانده‌اند که من یکبار شنیدم، البته نصفه چون نتوانستم بقیه‌اش را بشنوم، ولی آقای اندی بسیار بسیار جوانمردانه سعی کردند من را در ایران پیدا کنند و از من اجازه بگیرند؛ با اینکه هیچ احتیاجی به این کار نداشتند و مانند همه می‌توانستند بخوانند. به‌ویژه که از آهنگساز و شاعر هم اجازه گرفته بودند و ظاهراً مبلغی هم به آنها پرداخت کرده بودند برای این اجازه. آقای اندی به من گفتند من این کار را ضبط کرده‌ام، ولی اگر شما اجازه ندهید آن را پخش‌ نمی‌کنم. من هم به ایشان گفتم و نوشتم که چون شما حرمت گذاشته‌اید به فرهاد و اجازه خواستید، هرچند که سیستم کار فرهاد با شما متفاوت است، ولی من هم به احترام احترامی که شما گذاشته‌اید، این اجازه را با کمال میل به شما می‌دهم.