نوروز در میان ایرانیان مقیم اسراییل

پژمان اکبرزاده

در اسراییل، یک جامعه ایرانی پرجمعیت ساکن است. اختلافات سیاسی میان دولت‌های ایران و اسراییل بر روابط فرهنگی میان میان دو ملت نیز سایه انداخته است و ایرانیان نه‌تها در ایران بلکه در دیگر کشورها نیز عموماً از وضعیت جامعه مهاجر ایرانی در اسراییل ناآگاهند.

در راستای گفتگوهای نوروزی «زمانه» با ایرانیان در سراسر دنیا، با موشه پوررستمیان،‌ مدیر انجمن ایرانیان مقیم اسراییل گفتگویی کردم و از او درباره این موضوع پرسیدم که اساساً «نوروز» در میان ایرانیان مقیم این کشور تا چه حد جدی گرفته می‌شود.

* * *

«ممکن است باور نکنید اگر بخواهم ادعا کنم که مراسم نوروز در اسراییل در میان ایرانیان شاید بهتر از زمانی انجام می‌شود که در ایران بودیم. ما نه تنها در مرکز اسراییل جشن‌های خیلی خوبی برپا می‌کنیم، بلکه در تمام شهرهای اسراییل هم به‌خاطر سازمانی که به نام «سازمان ایرانیان مقیم اسراییل» داریم، مراسم نوروز را می‌گیریم.

امسال برای نوروز چه مراسمی داشتید؟


مراسم نوروزی امسال را از چهارشنبه‌سوری آغاز کردیم. در مراسمی که ما می‌گیریم اولاً بر میز زیبای بزرگی که فراهم کرده‌ایم هفت‌سین بسیار آبرومند و تکمیلی درست می‌کنیم؛ درباره‌ی هفت‌سین اطلاعاتی فراهم می‌کنیم که آنها را چاپ می‌کنیم و در اختیار مردم می‌گذاریم. البته در شب‌های مختلف، به‌ویژه درست در شب عید جشن داریم. سخنرانانی که از نظر علمی و اجتماعی و مخصوصاً به ریشه‌ی اعیاد در ایران وارد هستند در این باره سخنرانی می‌کنند. برنامه‌های موسیقی سنتی بسیار زیبایی داریم که خوشبختانه از هر نظر در اسراییل غنی هستیم و هنرمندان بسیار خوبی داریم. در واقع تمام مراسمی که در ایران مرسوم هست ما اینجا انجام می‌دهیم.

وسایلی که مثلاً برای سفره‌ی هفت‌سین استفاده می‌شود از کجا تهیه می‌کنید؟ در اسراییل فروشگاه ایرانی وجود دارد؟


بله. در اسراییل فروشگاه ایرانی است؛ ولی ما قبلاً هم اگر چیزی کم و کسری داشته باشیم خودمان از راه ترکیه و ایران می‌آوریم. یا خودمان تهیه می‌کنیم و یا به یکی‌ـ دوتا از فروشگاه‌ها می‌گوییم که برایمان بیاورند. ما البته یکی از هدف‌های بزرگ‌مان این است که فرهنگ ایرانی را میان اقوام دیگری که ساکن اسراییل هستند نمایش بدهیم و آگاهشان کنیم که فرهنگ ایرانی چگونه است. امروزه بسیاری از مردم اسراییل سیزده‌بدر ایرانیان، برایشان تماشایی‌ست و می‌آیند می‌بینند. سیزده‌بدر در اینجا سیزده‌بدری است بسیار عالی که در ایران هیچگاه اینگونه برگزار نمی‌کردیم. باغ بسیار بزرگی را می‌گیریم و از همه ایرانیان دعوت می‌کنیم، از رادیوها و تلویزیون‌ها، و همه در آن باغ جمع می‌شوند و حتا از بزرگان اسراییل مانند اعضای هیات دولت دعوت می‌کنیم که بیایند این مراسم را ببینند و تبریک بگویند.

شناخت و اهمیت دادن به نوروز در بین نسل دوم ایرانیانی که در اسراییل به دنیا آمده‌اند در چه حد ا‌ست؟ چقدر از این مراسم آگاه هستند؟


راستش نمی‌خواهم یاوه‌گویی کرده باشم. ولی با همه تلاش‌های بسیار زیادی که می‌کنیم، نسل دوم ما به اندازه‌ی آن نسلی که در ایران به دنیا آمده و با چشم خودش این مراسم را دیده و آرزو دارد این مراسم را هنوز هم ببنید، نسبت‌اش خیلی کمتر است. اما بچه‌های زیادی هستند که از این مراسم خوششان می‌آید، می‌بینند و یاد می‌گیرند.

ما در دانشگاه‌ها و در مدارس از طریق سازمانی که داریم کلاس‌های فارسی اضافه کرده‌ایم. در مراکز گوناگون، برنامه‌های شناساندن زبان و فرهنگ ایران گذاشته‌ایم که بچه‌های نسل دوم فراموش نکنند ایرانی‌اند. خوشبختانه خیلی هم موفق شده‌ایم. ولی می‌شود گفت که کنترل اینها کمی هم بستگی دارد به تربیت خانوادگی و اینکه فرضاً پدر و مادر ایرانی‌الاصلی که ۳۰ سال پیش از ایران آمدند بیرون، چقدر پیگیر فرزندانشان می‌شوند که ایران را قبول داشته باشند.

واکنش رسانه‌های اسراییل نسبت به نوروز چیست؟ آیا در مورد آن صحبت می‌کنند؟ یا اینکه مسایل سیاسی که میان دو کشور وجود دارد روی این مراسم سایه انداخته است؟


بهیچوجه چنین چیزی نیست که مسایل سیاسی باعث شود ایرانی‌ها یا دولت اسراییل آن رابطه‌ی بین ملت ایران و ملت اسراییل را با آن فرهنگ غنی هر دو ملت بتواند فراموش کند. همه روزنامه‌ها و کانال‌های تلویزیونی مصاحبه‌های بسیار زیادی می‌کنند، در جشن‌های ما شرکت می‌کنند، برنامه‌های ما را می‌بینند و فردای آنروز در روزنامه‌هایشان منعکس می‌کنند. ما اخیراً از طریق دانشگاه تل‌آویو ۲۳ نفر از ایران‌دوستان، ایرانشناسان و دانشمندان ایرانی ساکن خارج از کشور را دعوت کردیم و البته سازمان ما اینکار را انجام داد. اینها حدود دو هفته‌ای در اسراییل بودند و در رابطه با فرهنگ ایران و اسراییل سخنرانی‌های بسیار جالبی کردند، هم برای ایرانی‌ها و هم برای اسراییلی‌ها. و یک سمینار بسیار موفقیت‌آمیزی بود.