نگاهی به تارنماهای خبری موسیقی ایران

پژمان اکبرزاده

از اواخر دهه 1370 خورشیدی، دوره ای که برخی آنرا عصر انفجار اینترنت در ایران نامیدند، اهالی موسیقی نیز اندک اندک فعالیت های جدی خود را در شبکه جهانی چه به لحاظ منعکس ساختن فعالیت های خود و چه از بابت اطلاع رسانی و نقد در شاخه های گوناگون این هنر آغازکردند.

«موسیقی هنری ایران» (www.PersianArtMusic.com) و «ایران فلامنکو» (www.IranFlamenco.com) دو تارنما یا وب سایت اصلی و نخستین در این زمینه بوده اند که از سال 1379 تا کنون به فعالیت جدی در زمینه منعکس ساختن رویدادهای موسیقی ایران پرداخته اند. پایه گذاران هر دو سایت پافشاری می کنند که خود، نخستین سایت اطلاع رسانی حرفه ای موسیقی ایران را پدید آورده اند! ولی به هر روی چنین به نظر می رسد که هر دو با اختلافی ناچیز و تقریبا به طور همزمان به این عرصه وارد شده اند.

«موسیقی هنری ایران» به کوشش رضا کلانتری (دانش آموخته دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران و نوازنده تار) شکل گرفته است. افزون بر بخش خبری، بخش های متنوع آن همچون جدول، مسابقه، فروشگاه، عکس، بیوگرافی و ... علاقه مندانی را به خود جذب کرد ولی رویکرد و شیوه کار آن از بابت معیار پوشش دادن رویدادهای موسیقی هنوز کاملاً روشن نیست. همواره هشت خبر بدون دسته بندی در صفحه نخست این سایت دیده می شود که عمدتاً به موسیقی دستگاهی یا محلی ایران مربوطند و هر یک یا دو روز یکبار با اخبار تازه ای از خبرگزاری ها و بعضاً خبرهای اختصاصی جایگزین می شوند. ساختار سایت البته این به روز ساختن را بسیار دشوار می سازد. زمان و مکان کنسرت های هنرمندان مطرح موسیقی، همچنین جشنواره ها و روزشمار که به سالروز تولد یا درگذشت هنرمندان موسیقی در آن روز مربوط است نیز در صفحه نخست این تارنما قرار دارد. در بخش های دیگر، زندگینامه کوتاه شماری از آهنگسازان، نوازندگان و رهبران ارکستر به پارسی و انگلیسی، پیوند به گروه های موسیقی ایران در شبکه جهانی، مقالاتی پراکنده درباره موسیقی محلی، کلاسیک و نمونه هایی از پایان نامه های دانشجویان موسیقی قرار داده شده است.

تارنمای «ايران فلامنكو» (www.IranFlamenco.com) نیر تقریباً به طور همزمان با «موسیقی هنری ایران» و به کوشش فرشاد عابديني (مدرس و نوازنده گيتار فلامنكو) در سال 1379 شکل گرفت. نام این تارنما قدری مشکل ساز بود زیرا با وجود اینکه رویدادهای موسيقي ايران در همه زمينه ها در آن بازتابانده می شد ولی نام سایت این پندار را به وجود می آورد که محتوا تنها به موسیقی فلامنکو اختصاص دارد و به همین خاطر بسیاری حتا زحمت یکبار بازدید از این سایت را هم به خود نمی دادند! ولی «ایران فلامنکو» از حدود یک سال پیش، با تغييرات بنیادین و همچنین تغییر نام به «هنر موسیقی» (www.artmusic.ir) به یک مرجع خبری اينترنتي بی طرف و همه جانبه براي آگاهی دوستداران موسيقي ايران از رویدادهای روزانه این هنر بدل گشته است. نام تازه تارنما البته همچنان قدری مبهم است؛ گهگاه با مجله «هنر موسیقی» اشتباه می شود و ضمناً در این سایت به جز موسیقی، سخن از هنر دیگری نیست و کاربرد عنوان «هنر و موسیقی» که با نام انگلیسی سایت که برگردان آن «موسیقی هنری» است تفاوت دارد نیز قدری ابهام برانگیز است. خبرها در «هنر و موسیقی» به شکلی منظم و در چهار گروه «کلاسیک»، «سنتی و مقامی»، «راک، پاپ، جاز» و «فلامنکو» ارائه می شود ولی ظاهراً این کار با شتاب بسیار زیاد انجام می پذیرد. در برخی مصاحبه ها و مقالات طولانی حتا پاراگراف بندی صورت نمی گیرد؛ تمام جملات متن و حتا پرسش و پاسخ ها بدون هیچ فاصله ای در پی هم می آیند که در بسیاری موارد خواننده را دچار مشکل می سازد و گهگاه اشاره به مأخذ خبر نیز به فراموشی سپرده می شود. در «هنر و موسیقی» علاوه بر اخبار، چنانچه بيننده سايت به هر يك از سبك ها علاقه بيشتري داشته باشد مي تواند با وارد شده به به بخش همان سبك به اطلاعات بيشتري دست پيدا كند. براي نمونه در بخش موسيقي كلاسيك، مقاله ها و اطلاعاتي در زمينه هاي «اجراها»، «موسيقي آوازي»، «بررسي آثار اركستري جهان» و «موسيقي ملل» موجود است و يا در بخش موسيقي سنتي و مقامي، اطلاعات و مقالات در چهار زمينه «موسيقي نواحي ايران»، «رويدادها»، «اجراها» و «معرفي و نقد آثار» وجود دارد. دو بخش هم به طور جداگانه به موسيقي فيلم و موسيقي بانوان اختصاص يافته است. در بالاي صفحات، همچنين دو بخش به نام هاي «تماس با ما» و «درباره ما» وجود دارد كه هنوز هيچيك كارنمي كنند.

«گفتگوی هارمونیک» (www.Harmonytalk.com) آخرین سایت حرفه ای به زبان فارسی در زمینه مسائل عمومی موسیقی است. این سایت به نسبت «موسیقی هنری ایران» و «هنر و موسیقی» از جنبه خبری کمتری برخوردار است ولی روزانه یک مطلب تازه که می تواند گزارشی نسبتاً دقیق و مشروح از یک کنسرت، یک بحث تئوریک موسیقی ایرانی یا غربی، ترجمه، نقد یک اثر موسیقایی و یا یک مصاحبه باشد به صفحه نخست سایت افزوده می شود. «گفتگوی هارمونیک» که به کوشش کامران وطن آبادی و همکاری سجاد پورقناد شکل گرفته مطالب موجود را در بخش های جداگانه ای همچون «موسیقی معاصر»، «موسیقی ملل»، «موسیقی جاز»، «ساز و نوازندگی»، «فیزیک و مهندسی موسیقی» و ... ارائه کرده که علاقه مندان به هر رشته به آسانی می توانند به مقالات مورد نیاز خود دست یابند.

کوشش های گردانندگان هر سه سایت آن هم در فضای فعلی موسیقی ایران، قابل تحسین است. به ویژه که آگهی های ناچیز موجود در هر یک از این سایت ها، قطعاً تامین کننده هزینه پابرجا ماندن آنها نیست. در این بین، وجود یک تارنما به زبان انگلیسی که رویدادهای موسیقی ایران را به طور مرتب در اختیار مخاطبان بین المللی قرار است بسیار خالی است. خبرگزاری هایی چون میراث فرهنگی، مهر، ایسنا و ایرنا خبرها و مطالبی را به طور پراکنده به زبان انگلیسی مخابره می کنند ولی همه اینها به هیچوجه جای خالی یک تارنمای اختصاصی انگلیسی زبان برای بازتاباندن رویدادهای موسیقی ایران در رشته های گوناگون را پر نمی کند.