اخترگویی، قدیمی‌ترین دانش

شهرنوش پارسی‌پور

آسترولوژی یا تنجیم مبحث بسیار گسترده‌ای است. می‌توان باور کرد که اخترگویی، قدیمی‌ترین دانش دنیاست. روشن است که ریشه آن به زمانی بازگشت می‌کند که انسان قدیم هستی را و از جمله آسمان و ستارگان را به صورت موجودات زنده می‌دیده.

آسمان مکان زندگی خدایان، شیاطین و فرشتگان بوده. اما در پس و پشت این توهمات مطالعه دقیقی هم وجود داشته. کشف و اختراع تقویم منجر به شکل‌گیری ساختاری شده که به مدت متجاوز از پنج هزار سال جهان معنایی را اداره کرده است.

من البته در اینجا به صورت خیلی مختصر و با تکیه بر اطلاعاتی که ایوون ژیرار، استاد دانشکده هنرهای زیبا در اختیارم گذاشته، و همچنین اطلاعاتی که از کتابی به نام آسترولوژی، چاپ سال ۱۹۲۲ دانشگاه توبینگن به دست آورده‌ام حرف خواهم زد.

در جریان نوشتن و گفتن نیز منابع دیگر را معرفی خواهم کرد. تذکر بدهم که تنها جنبه‌ای که مطرح خواهم کرد ساختار دیالکتیکی آن است.

فروردین یا بره (قوچ) یک برج نرینه است. قوچ هسته نرینگی بالنسبه مطلق را نمایندگی می‌کند. متولدان این برج دارای روحیه جنگی هستند، و اغلب متوجه کارهای مردانه: آهنگری، مسگری، جنگجوی حرفه‌ای...

زنان این برج نیز در مقایسه با زنان بروج دیگر دارای خصلت‌های برونگرایانه هستند. عنصر این برج آتش است. فروردین وجه سرخ آتش است و حالت رو به عروج دارد...

اردیبهشت یا گاو یک برج مادینه است. گاو هسته مادینگی بالنسبه مطلق را نمایندگی می‌کند. متولدان این برج دارای روحیه مولد هستند. کشاورزی کار مورد علاقه آنان است خصلت گیرندگی در آن‌ها به شدت قوی است. عنصر این برج خاک است. گاو وجه سبزینگی زمین را نمایندگی می‌کند. این برج وجه ثابت خاک را به نمایش می‌گذارد.

خرداد یا دو پیکر محل تلاقی این دو هسته نرینگی و مادینگی است. دوپیکر به این دلیل که جمع ضدین است روحیه بی‌قرار و ناآرامی دارد.

او تقریباً در هیچ کاری آرام و قرار ندارد. یک ضرب المثل انگلیسی می‌گوید: Gemini is jack of all trades, but Master of none. این برج خنثی است. عنصر او هواست و هوای سطح زمین را نمایندگی می‌کند. او دارای حالت تغییر‌پذیر است.

تیر یا خرچنگ برج مادینه است. متولدان این برج حالت یک موجود باردار را دارند. هسته نرینگی و مادینگی که در دو پیکر در حال کنش و واکنش با یکدیگر بودند، در اینجا در هم ادغام شده به صورت یک نطفه بارور درمی‌آیند. عنصر آن آب است و دریا را نمایندگی می‌کند. این برج حالت رو به عروج دارد.

مرداد یا شیر نرینه است. این برج مکان تولد انسانی است که نطفه آن در خرداد بسته شده و در تیر بارور شده. او الانسان الکامل است و علامت پادشاهان و فرمانروایان محسوب می‌شود. منتها باید توجه داشت که وجه مادی حضور انسان را نمایندگی می‌کند. عنصر او آتش است و زرد آتش را نمایندگی می‌کند. شیر برج ثابت است.

تا همین جا متوجه می‌شویم که دیالکتیک مردمان باستانی خاورمیانه دارای پنج مرحله است و از ساده به پیچیده تمایل دارد. یعنی از هسته‌های نرینه ـ مادینه (تز ـ آنتی‌تز) اسفند یا دو ماهی پیرترین برج سال است.

عنصر این برج آب و کنایه از اقیانوس ازلی است. مقام او در بدنه انسان ـ کیهان «کف پا» است. اسفند خاکی و انسان است. این برج دارای حالت تغییرپذیر است. دو ماهی که واژگونه رو در روی یک‌دیگر قرار گرفته‌اند همانند یک «چاه» آسمانی هستند.

سال کهنه وارد چاه می‌شود و سال نو از آن خارج می‌شود. عصر کهنه وارد چاه می‌شود و عصر نو از آن خارج می‌شود. یوسف در چاه می‌افتد و زنده خارج می‌شود.... و الی آخر. البته برج دوماهی عصر مسیحیت را نمایندگی می‌کند.

بالاخره ما پنج برج نرینه داریم و چهار برج مادینه و سه برج خنثی. در اصول کافی آمده است که ما پنج نوع جن داریم و چهار نوع انس...