موسیقی زیرزمینی


گفت‌وگو با پیام رهنما روزنامه‌نگار و هنری‌نویس در تهران
«موسیقی ایرانی، رو به تاریکی می‏رود»

ایرج ادیب‌زاده: محدودیت‏هایی که برای موسیقی در ایران وجود دارد و مشکلات بسیاری که به‏ویژه در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‏‏نژاد به‏وجود آمده، باعث شده تا جوانان به موسیقی زیرزمینی روی آورند. تا آن‏جا که در سال‏های اخیر، شماری از خوانندگان و نوازندگان موسیقی زیرزمینی دستگیر شده‏اند و تعدادی از آنان نیز مجبور به خروج از ایران شده‏اند. در این باره با پیام رهنما روزنامه‌نگار و هنری‌نویس در تهران گفت‌وگو کردم.



«موسیقی بدون مجوز، موسیقی زیر زمینی نیست»

رضا جمالی: در ایران، به‌خاطر ممنوعیت‌ها و ملاحظات حکومتی، بیشتر موسیقی های که اجازه تولید و پخش نگیرند بدون دارا بودن ویژگی‏های واقعی موسیقی زیرزمینی، به این ‌نام خوانده می‏شوند. در حالیکه بنا بر تعریف شناخته شده این شکل از موسیقی، نوعی از موسیقی است که در تعارض با جریان و بازار آزاد موسیقی مردم‏پسند قرار دارد. نگاه محتاط حکومت به موضوع موسیقی زمینه را برای تشخیص و جدا سازی موسیقی زیرزمینی از موسیقی بدون مجوز را مشکل ساخته است.



بخش دوم
قدرت کلمات رپ فارسی

ترجمه‌ی رضا شوقی: اکثریت چشم‌گیری از خوانندگان رپ ایرانی به ویژه «خوانندگان رپ خیابانی»، «خوانندگان رپ متعهد» و «خوانندگان رپ دور از وطن» خود را مسوول می‌دانند که به عنوان سخنگوی تجارب معاصر ایرانیان، چه در داخل و چه در میان اجتماعات ایرانیان خارج از کشور عمل کنند. بنابراین رپ فارسی علی‌رغم الهام گرفتن و تأثیر پذیرفتن از رپ و هیپ‌هاپ آمریکایی، به وضوح نوعی موسیقی و هویت «ایرانی» را پرورش داده است. موضوعات پر طرفدار در رپ فارسی عبارتند از اعتیاد‌، فحشا، ظلم، مسایل اقتصادی و سیاسی، جنگ، روابط عاشقانه و سایر عوامل تشکیل‌دهنده فرهنگ شهری جوانان تهران.



بخش اول
رپ فارسی، صدای جوانان مدرن ایران

ترجمه‌ی رضا شوقی: رپ فارسی در ایران تا حد زیادی یک جنبش زیرزمینی است، که به خاطر «مستهجن‌بودن» و «زبان عامیانه»اش در طبقه‌بندی‌ از مصادیق سکولاریزم غربی، که در حال نفوذ در فرهنگ جوانان ایرانی است و مسئولان کشور آن را «تهاجم فرهنگی» خوانده‌اند، قرار گرفته است. با این همه اینترنت به عنوان شیوه‌ای برای رپ فارسی آنلاین جهت دور زدن موانع دولتی، راهی محبوب و فعال برای ابراز خود از طریق موسیقی است و بسیاری از هنرمندان رپ را قادر ساخته است که خود به عنوان توزیع‌کننده آثارشان عمل کرده و موزیک‌ خود را به صورت قابل دانلود در سایت‌های موسیقی، در اختیار طرفداران‌شان در ایران و خارج از ایران قرار بدهند.



گفت و گو با شهریار خاتم، خواننده و گیتاریست گروه «خاک»
خواننده گروه خاک: می‌خواهیم کل فرش را ببینیم

لیدا حسینی‌نژاد: شهریار خاتم، افشین طهماسبی و خدایار بهمنی، اعضای گروه راک ایرانی «خاک» هستند که بین بچه‌هایی که به موسیقی زیرزمینی علاقه‌ دارند، خیلی طرفدار دارد. با شهریار خاتم، خواننده و گیتاریست این گروه، گفت و گو کردم. او می‌گوید: «من همیشه می‌گویم خیلی‌ها به نقش فرش می‌روند؛ ولی آن را کامل نمی‌بینند. ولی اگر چشم باز کنید و به قول آلمانی‌ها از دید یک پرنده نگاه کنید، تازه می‌توان کل فرش را مشاهده کرد و کل داستان را می‌توانیم درک کنیم.»



مهرک، حسین تهی و خلیج فارس در «رادیو دیوار»

«رادیو دیوار» یک رادیوی اینترنتی است که به موسیقی رپ و هیپ‌هاپ فارسی می‌پردازد و هر جمعه پیش از برنامه‌های زنده، از رادیو زمانه زمانه پخش می‌شود. برنامه این هفته رادیو دیوار شامل خبرهای رپ فارسی، مصاحبه‌ای شنیدنی با «مهرک» (Reveal) معرفی حسین تهی، آهنگ گروه «7th Arena» درباره تغییر نام خلیج فارس به نامی مجعول در «گوگل ارث» و چند بخش دیگر است



رپ فارسی؛ هارمونی اعتراض

رپ فارسی دهن​کجی بزرگی است که بدون اینکه خود را مستقیما رو در روی مذهب قرار دهد، ادبیاتی غیر مذهبی دارد. خدا را به نقد می​کشد. عشق سنتی را به چالش واداشته و سکس را می​ستاید. روابط گستره​ی مبتنی بر پول و فساد را به تمسخر می​گیرد. از گریز می​گوید، از ترس از مخدر. به خود متکی است و آینده روشن را در راستای اعتراض جمعی بچه​های خیابان جستجو می​کند.



«سالومه» دیوارنگار و خواننده‌ی رپ فارسی

سالومه خواننده‌ی رپ، شاعر و هنرمند گرافیتی (دیوارنگاری) ساکن تهران است که بیشتر به خاطر شعرها و آهنگ‌های رپ فارسی‌اش در بین جوانان ایرانی شناخته شده است. اگر چه در جنبش هنر دیوارنگاری در ایران نیز سالومه در رده‌ی هنرمندان پیشتاز این عرصه، جای خاص خودش را دارد. برای آشنایی بیشتر با این هنرمند جوان یک گفتگوی اینترنتی ترتیب داده‌ایم



وقتی که قطار ایستاده بود

در تابستان سال ۱۹۸۰، درست در میانه هیاهو و هیجان المپیک مسکو، ناگهان هزاران تماشاچی
استادیوم‌ها را رها کردند تا در یک مراسم تدفین شرکت کنند. تخمین زده می‌شود که حدود یک میلیون نفر در تدفین «ولادیمیر سمینویچ ویسوتسکی» شاعر، خواننده، نوازنده و بازیگر روس شرکت کرده باشند. شهرت خارق‌العاده او به خاطر نقشش در موسیقی زیرزمینی روسیه بود.



کنسرت ۱۲۷ در بم

گروه راك ایرانی ۱۲۷ نهم اردیبهشت ماه كنسرت خیریه‌ای را در شهر زلزله زده بم برای یونسكو برگزار می‌كند. اجرای عمومی گروه‌های موسیقی راک و جاز در ایران همیشه با مشکلاتی رو‌به‌رو بوده است و معمولا سعی می‌شود کنسرت این گروه‌ها به طور محدود و در سالن‌های کوچک برگزار شود.



هفت سین زیرزمینی‌ها در زمانه

گروه‌های موسیقی «تارانتیس»، «زدبازی»، «هیچ‌کس»، «ریویل» و «زرتشت سلطانی» طراح و گرافیست، چند ساعت پیش از سال تحویل، مهمان زمانه بودند. از اتفاقات سال گذشته و آرزوهای سال آینده گفته‌اند که می‌شنوید.



نقطه مرگ

یک گروه موسیقی زیر زمینی در مشهد کنسرتی با سبک "هوی متال" اجرا کرد البته بنا بر مشکلات این کنسرت در فضایی غیر معمول اجرا شد. اجرای برنامه های موسیقی چندی است که به دلیل عدم صدور مجوز تعطیل شده است. کنسرت گروه "نقطه مرگ" پشت درهای بسته انجام شد.
underground music. Mashad. Heavy Metal. concert



از نوک سوزن تا پشت بام

برنامه از نوک سوزن تا پشت بام با اجرای مانی و شعله به همراه گزیده ای از ترانه های متفاوت...



زیرزمینی‌ها سال آینده هم فستیوال دارند

کمتر از سه هفته پیش بود که به قول بعضی‌ها، هلند رفت زیر زمین. ماجرای برگزاری فستیوال موسیقی اینترگلکتیک در هلند به اندازه ای سرو صدا کرد که آوایش به گوش خیلی از طرفدارها رسید. ۱۲ گروه موسیقی متفاوت از ایران و اروپا تا صبح ساز زدند و خواندند. سال دیگر هم قرار است چنین فستیوالی برگزار شود.



گفت‌وگو با اعضای گروه متال تارانتیست:
در تابوت می‌خوابیم

گروه موسیقی «تارانتیست» مثل خیلی‌ گروه‌های راک ایران٬ به شکل زیرزمینی کار می‌کند. در چند روزی که برای اجرای کنسرت گروه‌های زیرزمینی در هلند بودند٬ گفت‌وگویی داشتند با رادیو زمانه که می‌توانید بشنوید.



انتشار دو آلبوم جديد از موسيقي غيررسمي ايران

«خواب» و «شبهاي تهران» آلبوم‌هایی شامل موسيقي زيرزميني و غيررسمي ايران هستند كه به تازگي در خارج از ايران منتشر شده‌اند. بسیاری از آثار موسیقی زیرزمینی ایران به دلیل ممانعت وزارت ارشاد در خارج از این کشور منتشر می‌شود.



بخش اول
کنسرت گروه‌های زیرزمینی به روایت تصاویر

فستیوال شهر "زندام" هلند، فرصتی شد تا گروه‌های موسیقی زیرزمینی ایران٬ علنی و در کنار هم اجرا داشته باشند. فستیوال موسیقی زیرزمینی احتمالا در تاریخ و سرگذشت این نوع موسیقی ثبت خواهد شد. شبی که ۱۲ گروه برای نخستین‌بار روی زمین با هم نواختند.



بخش دوم
کنسرت موسیقی زیرزمینی به روایت تصاویر

۱۲ گروه مختلف موسیقی زیرزمینی از ایران٬ بریتانیا٬ سوئد، هلند و آلمان برای اجرا در فستیوال موسیقی زیرزمینی به شهر "زندام" هلند آمدند. این نخستین بار است که گروه‌های زیرزمینی ایران فرصتی می‌یابند تا در کنار هم برنامه داشته باشند.



پخش زنده کنسرت زیرزمینی هلند از زمانه

گروه‌های زیرزمینی اوهام، تارانتیس، زدبازی و ...از ایران و کشورهای دیگر، برای اجرای کنسرت فردا (یک‌شنبه) آمده‌اند. قرار است برنامه‌ها به صورت زنده از اول تا آخر کنسرت از رادیو زمانه پخش شود.