| خانه > آهنگ زمانه > موسیقی زیرزمینی > رپ فارسی؛ هارمونی اعتراض | |||
رپ فارسی؛ هارمونی اعتراضمحمدرضا لطفیاینجا تهران است. فصل سرد زمستانی طولانی، اول، عصیان سال کبیسه‌ی اعتراض... . کجخلقی دیگر فایدهای ندارد... چه خوشمان بیاید و چه فریاد وا اسفای ما گوش فلک را هم کر کند، تغییری بزرگ در راه است. اعتراض نسل امروز که بدون اتکا و اعتنا به اسطورههای تاریخش در حال جان گرفتن است و بی توجهی به آن، نادیده گرفتن بازوهای قدرتمندی است که گوشش به حرف هیچ دایهای بدهکار نیست. ادبیات کوچه و تولد اعتراض موسیقی ایرانی، سالهای طولانی است که در دو قطب اصلی موسیقی سنتی و پاپ به بنبست رسیده و بزرگان و نامداران هر دو عرصه نیز تا کنون نتوانسته اند به غیر از نزدیک شدن به گویش‌هایی نه چندان تازه در فرم و بیان، تغییری بنیادی در ساختار موسیقی ایرانی به وجود آورند. تغییری که با فرهنگ کلانشهرنشینی و تلخی و شیرینیهایش همگام و هم صدا بوده و خود را با سرعت سرسامآور مدرنیته سازگار کند. در این حین، فرهنگ کوچه از ادبیات کلاسیک موسیقی سنتی پیشی گرفت و زبانی آنچنان نامانوس متولد شده که برای ترجمانش حتی نمیشود به فرهنگنامهی معین و دهخدا تمسک جست، و ضربآهنگ این زبان به اندازهای بدیع و شگرف است که در قاموسنامه‌ی ملودی نوحه خوانی و یا ریتم ششهشتم موسیقی پاپ هم نمیگنجد. غرض نقد زبان نیست و توجه به این نکته نیز ضروری است که خیلی از سبکها و مکتبهای وارداتی غربی هرگز با فرهنگ ایرانی آنچنان عجین نشد که بتواند به عنوان مکتبی مستقل به حیات خود ادامه داده و جایی برای نوآوری و خلاقیت ایجاد کند. چرا که سبکها و گروههایی مثل راک، متالیکا و سایر مکاتب موسیقیایی و غیر موسیقیایی، بیشتر به عنوان یک کالای مصرفی و یا مد، بخش اندکی از جامعه را با خود همسو کرده و هرگز هویت مستقل خود را پیدا نکردند. اما چه عواملی باعث شده تا رپ فارسی جان بگیرد و با استقبالی گسترده از طرف نسل جدید روبرو شود؟ شاید برای بررسی دقیق گرایش به رپ در ایران باید عناوین چند اتفاق بزرگ در چند دههی اخیر را در کنار هم قرار داد تا به نتیجهای منطقی رسید. نگاهی نزدیک به نسلی که فرزند جنگ است و بیکاری، بیپولی، بیهویتی و باران مواد مخدر همیشه گریبانگیرش بوده، و از تجربهی ساده‌ترین لذایذ دنیوی نیز محروم است. نسلی که سکس برایش تابو شده و در تمام کوچه پسکوچههای فرهنگ و عرفش علامت ورود ممنوع علم شده. دائم در حال اسکنشدن است و همیشه به چشم یک متهم به او نگریسته شده. میراثدار بحرانهای فجیع اقتصادی و اجتماعی است. در آرزوی چیزهای ساده ایست که بجز سرزمین خودش در هیچ کجای جهان جرم نیست. ماهواره و اینترنت دارد و جهان را رصد میکند اما در حریم خانه نیز نامحرم است. پارتی میخواهد. رقص میخواهد و گرفتار تناقض پیچیدهی سیاستی است که از یک سو گسترش فحشا را در پستو ها دامن میزند و ترویج میکند و از سوی دیگر پوشیدن چکمه را در ردیف گناهان کبیره قرار میدهد. نسلی که اجازه نقد هم به او داده نشد و تمام عمر را باید در حال تکریم و ستایش ارزشهایی باشد که از پدران به او دیکته شده. نسلی که پدر برایش قهرمان نیست موسیقی رپ در دهه ی ۱۹۸۰ میلادی و از میان موسیقی سیاهپوستان فقیر متولد شد. رپ موسیقی اعتراض‌آمیز خیابانی است. سبکی است که از پیش‌پاافتادهترین، سهلترین، خیابانیترین و گاه رکیکترین کلمات استفاده میکند و با سادگی و بیپیرایگی خود می‌کوشد معنایی دیگر از زندگی اجتماعی را به ما یادآوری کند که بعدی از هستی مردم داخل کوچه و خیابان است. رپ فارسی، گریزی است از فضا و هنجارهای سفارشیشده جامعه‌ای تکصدا و پر از قوانین سخت و بزرگ به بنبست رسیده. صدای اعتراض نسلی که پدر برایش قهرمان نیست. هیچ رابطهای با بنیادهای فکری سیاستمداران راست و چپ ندارد و مشکل اصلی او، هنجارها و اخلاقیات پوسیده ایست که نه تنها آزادی را به او هبه نکرد بلکه به جای رهایی، افساری تازه بر گرده اش کشید. رپ فارسی بی پرواست آنقدر که برای تولد از کسی اجازه نگرفت. راهش را از میان پستو‌های تاریک زیر زمینی، کورمال کورمال گشود و بدون هیچ فرهنگسازی و هزینههای چند میلیارد ریالی که برای گسترش فرهنگ اسلامی توسط دولت و بنگاههای مذهبی خرج میشود، یک تنه از فرهنگ هزارهی مرثیهخوانی گذشت و عقده‌ی ناگشوده‌ی نابرابریها و اختلاف طبقاتی و ریاکاری و بحرانهای سیاسی و فرهنگی و مذهبی را یکجا گشود. رپ فارسی دهنکجی بزرگی است که بدون اینکه خود را مستقیما رو در روی مذهب قرار دهد، ادبیاتی غیر مذهبی دارد. خدا را به نقد میکشد. عشق سنتی را به چالش واداشته و سکس را میستاید. روابط گسترهی مبتنی بر پول و فساد را به تمسخر میگیرد. از گریز میگوید، از ترس از مخدر. به خود متکی است و آینده روشن را در راستای اعتراض جمعی بچههای خیابان جستجو میکند. بیانیه صادر نمیکند. عکسالعملش مستقیم و بدون ملاحظه است. اهل مصلحت نیست. گاه سیاستهای رئیس جمهوری را هدف میگیرد، گاه پخش یک فیلم خصوصی از یک هنرپیشه، و گاه طرح مبارزه با بدحجابی را به صلابه میکشد. رپ نه ملایمت و محافظهکاری موسیقی کلاسیک را دارد و نه زرق و برق و بشکن و بالا بنداز موسیقی پاپ را. شاید اینگونه به نظر برسد که رپ فارسی عاری از شعر و موسیقی خیالانگیز است و به جهت جوانگرا و بیمعلم و استاد بودن و عدم کشف سلسله مراتبهای انسانشناختی و عرفانی و معرفتی و هنری، ارزش تامل و توجه ندارد. اما چیزی که بدیهی است، رپ فریاد فراگیر رنج و ستم و افسردگی و اعتراض نسلی است که به فتوای هنر هم اعتنایی نمیکند.  |
آخرین مطالب
موضوعات
آرشیو ماهانه
|
||
 |
نظرهای خوانندگان
salam mamnoonam jenabe aghaye lotfi az in matlabi ke erae kardid man fekr mikonam yeki az dalayeli ke in moosighi beine javanha ravaj peida kard oon shekastegie kalamat va be sade harf zadan ba mardom ya be ebarati mohaverei boodan hast va be nazare man agar in moosighi ba khod ebtezale farhangi va ... be vojood nayare khili khoobe va be nazare man chon asase zendegi iraniha az ghadim be ye hojbo hayaee boode nabayad tooye sherhaye rap az alfaze rakik estefade konand . mamnoonam az in maghalei ke shoma dar ekhtiare ma dadid
-- t-peyman ، Jan 5, 2008در کشوری که بلای خانمانسوز « زهد» خانواده ی موسیقی را 30 سال مداوم در ایران داغدار و خانه نشین کرده و معلوم نیست بر سر اساتید و پیشکوتان چه آمده، قطعا باید برای هر نوع فعالیت موسیقیائی نظر مثبت نشان داد. ولی اگر میلیونها کودک در خانه ومدرسه با موزیک آزادانه، انس نگیرند و خودشان به سمت موسیقی مورد علاقه خویش نروند و مثل ایران در بخشی از خانواده ها که امکانش را دارند ، کودکان به فراگیری سازی که والدین آنها دوست دارند می پردازند و یا به آنچه در جامعه مجاز ست سرگرم شوند. در هر صورت چیزی از موسیقی فعلی «سنتی» فرا تر نخواهد رفت . دنیای موسیقی فقط آنچه «سنتی» و « پاپ» و «رپ » در ایران رسمیت دارد نیست . موسیقی یکی کهن بار ترین وابتدائی ترین هنرهای بشر ست هزاران سال ترقی داشته که در فرهنگ ملل جهان با کم وکیف متفاوت تجلی میکند . باید در ایران هم برسمیت شناخته شود و از تمام هنرمندان ایرانی دلجوئی شود و هنرمندان صاحب نام باید در این زمینه رژیم « مقدس ماب » را زیر فشار قرار دهند. باید اجازه داد تا ایران 70 میلیونی با سلیقه ها و فرهنگهای به موسیقی های مورد علاقه خود گوش کنند و مسلما همانطور که در ایران همه جور موسیقی داشتیم باید هر کس ذوق هنری خود را به جامعه ابراز کند نه فقط سنتی و پاپ و رپ
-- مانی ، Jan 5, 2008موسیقی از این ها بیشتر ست .
محمد رضا لطفی
سلام.
ممنونم که محرم دانستی و مطلبی را به من معرفی کردی که مایه آموختن من در باب "موسیقی" از نوع رپ، کلاسیک و پاپ شد.
صادقانه به گویم دانش من در این زمینه بسیار ناچیز و اندک است، بنابراین بزرگوار بر من ببخش که نمی توانم نظر یا عقیده کارشناسی و تحلیلی در این زمینه ارائه دهم.
اما همانطور که گفتی "رپ" اعتراض جوانان ماست که در کوچه پس کوچه ها "خفقان" به فریاد درآمده است. آوار فشار و سکوت آنقدر سنگین است که ورود اخلاق، مذهب و ... به این محدوده "خاکستری" ممنوع است.
می دانم، روی آوردن به "رپ" از هر نوعش پاسخی موقتی به نیاز "نسل سوخته امروز"است، اما صادقانه بگویم هراسم از این است که این راه "به بن بست" خواسته های به حقمان منتهی شود.یا بهتر بگویم مکانیزم صحیح برای بیان "تحمل مخالف" با ابزار ناسزا با واژه های "رکیک" نیست.
دوست مشترکم در کنار همراهت "نسیم"سلامت و موفق باشی.
-- نسرین علیپور ، Jan 6, 2008من رپ ايراني رو دوست دارم چون جوان‌هايي كه اين نوع موسيقي را مي‌خوانند از ته دل مي‌خوانند. به نظرم اين مطلب بي پروا به دغدغه‌هاي پنهان نسل جوان مي‌پردازد، نسلي كه 7- 8 سال از زندگيشون رو گم كرده شايد هم هيچوقت به دليل محدوديت‌ها و مشكلات، چيزي از زندگي واقعي نفهميده‌اند، اين مطلب توانسته خلاصه وار ،درد جوانان امروزي را بيان كند و به نظرم بيشتر به معضلات پرداخته تا موسيقي رپ ايراني، رپ در واقع مستمسكي شده براي پرداختن به مقوله اصلي يعني معضلات گريبانگير نسل جوان.حتي جواناني هم كه موسيقي رپ مي‌خوانند اين وع موسيقي را مستمسكي براي پرداختن به معضلات اجتماع قرار داده‌اند. چرا كه همانطور كه در مطلب هم آمده موسيقي رپ ابزار جديدي است براي پرداختن به معضلات در يك جامعه تك صدايي.
-- كيارش ، Jan 6, 2008با رپ فارسی، موسیقی ایرانی از بن بست در آمده و به چاه افتاده است.
-- مهدیه ، Jan 6, 2008با این پایه و سواد ضعیف، این ابتذال و این همه اعتماد به نفس! دیگر امید در آمدن از این چاه هم نیست.
شايد شما اصلا اهل موسيقي رپ نباشيد. شايد آن را اصلا موسيقي ندانيد. ولي چه بخواهيد، چه نخواهيد موسيقي رپ بين نوجوانان ايراني، طرفداردارد. و فوج نو جوان های ایرانی طرفدار رپ که هر روز به تعدادشان اضافه می شود به زودی تا ثیرات عمیقی بر جامعه و فر زندانشان بر جای خواهند گذاشت . نسلی که با ادبیات موسیقی رپ اسطوره بت های ازلی این دیار را خواهد شکست و حکومت دینداران حتی با سر کوب این نسل نیز نمی تواند از تاثیر آنها بر نسل بعدی و جامعه جلوگیری کند .
-- بهزاد ، Jan 6, 2008با تشکر از مطلب خوب رادیو زمانه
بسیار خوب و کامل بود ...
-- حمیدرضا ، Jan 6, 2008اما باید بگم:
رپ فارسی آخرین تلاشهای نسل نا امیدیه که برای بودن خودش هم باید مجوز داشته باشه...
نسلی که بعد از نسل سوخته به دنیای عجیب و وارونه خودش پا گذاشته...
نسل بی تفاوتی ها که تنها صداش صدای رپه....بماند
بسیار خوب و کامل بود ...
-- حمیدرضا ، Jan 6, 2008اما باید بگم:
رپ فارسی آخرین تلاشهای نسل نا امیدیه که برای بودن خودش هم باید مجوز داشته باشه...
نسلی که بعد از نسل سوخته به دنیای عجیب و وارونه خودش پا گذاشته...
نسل بی تفاوتی ها که تنها صداش صدای رپه....بماند
رپ ایران مراحلی که باید رپ طی کنه رو طی نکرده.شاید بشه گفت که الگوی حال حاضر رپ کن ها رپ امریکایی باشه ولی رپی که الان توی اروپا رایج شده به مراتب با هدف رپ که همون اعتراض هست سازگارتره.نمونه رپ فرانسه میتونه الگوی بهتری برای رپ کن ها باشه تا رپ آمریکا که از اهداف رپ دور افتاده.
-- آریا ، Jan 6, 2008من هم معتقدم موسيقي رپ جاي خودش رو بين نوجوانان ايراني باز كرده.و شايد اين نوع موسيقي با شرايط يك نوجوانان كاملا سازگاري دارد ،و هماني است كه او مي خواهد.پس قاعدتا به سمتش كشيده مي شود.
-- سما ، Jan 8, 2008موسیقی رپ در ابتدا گفتگوهای روز مره به صورت ریتمیک و بدون استفاده از ساز بود و با دست زدن،همخوانی و سوت زدن و ... بود ولی بعد از مدتی که راک و وابسته های این نوع موزیک طرفداران خود را از دست داد ساز وارد رپ شد. اینجا به مطلبی زدی که واقعاَفقط میتونم بگم زدی تو گل...
-- آشنا ، Jan 9, 20081.همانطوریکه میدانیم صفت بارز مردمان شرق و بخوصوص مردم ما این است که ارادهء خارجی طبیعت یا قضا و قدر را به مراتب بالاتر و قوی تر از انسان میداندو راه امید را میبنددو به رضا و توکل دل میبنندد. ولی نسل جدید ما نه در راه به قول بعضی ها شیطانند و نه در راه توسل. در راه حقیقتند و این بی انصفاسیت که رپ ایرانی که خود یک سبک جَزِ منحصر و بی پرده در این اجتماع است و مهمتر اینکه شعر جدیدی نیز متولد کرده که ماندگار خواهد بود.(توجه کنید به موسیقی سنتی و حتی پاپ و بعد اشعار مولانا و شهیار و ...).
2. در رپ ایالات متحده در قارهء آمریکا اولین است،مثلاَ برزیل همش hip hope ، در اروپا هم چند تا کشورند، ولی در آسیاوبه خصوص در خاور میانه بیابید رپرهائی مانند بچه های ما که با کمترین امکانات و اون هم به صورت زیرزمینی اقدام به آفرینش و انتشار آهنگ و کلیپ میکند، این بچه ها حتی مذهب را هم در قالب موزیک خود به زیبائی بیان میکنند.
حالا یک سئوال هم دارم آیا این موزیک چلش دیگر ایجاد نمیکند؟ براوو محدرضا. همون آرزوی توفیق رو هم بزاش در ادامه اش.
آنتوان چخوف میگوید:ازمیان کسانی که برای دعای باران به تپه ها می روند تنها آنان که با خود چتری می برند به کار خود ایمان دارند....
محمد عزیز مطلبت در باب موسیقی رپ و اعتراض آنان بسیار جالب بود بر نکته ای اشاره کردی که شاید کسی به آن توجه نکرده باشد.
محمد عزیز امروزه شما به راحتی می توانید شاهد اجرای این نوع از موسیقی به زبان فارسی آنهم از شبکه های رسمی رادیو و تلویزیون ایران باشید. این موضوع نشان دهنده آن است که مسئولین فرهنگی کشور خواسته یا ناخواسته در حال ترویج رپ هستند .محمد جان دي" خواننده ی ساه پوست ترانه اي تحت عنوان "چگونه ملت سياه را بپا خيزانيم؟" خواند و در آن، خطاب به سرايندگان یک ترانه تجارتي چنين گفت: جشن تو ميتواند بزودي زود خاتمه يابد،
وقتي كه آنها، يكروز بعد از ظهر، بقول خودشان
"سياه برزنگي ها" را بخط كنند
پس در حاليكه تو شب را به صبح ميرساني،
اين مملكت بيشتر و بيشتر دست راستي ميشود
بنابراين يا از الان خودت را آماده كن
يا راه فرار در پيش بگير،
چرا كه در دولت پليسي، هيچ جشني در كار نخواهد بود
و یا اینکه:قسمتي از نخستين ترانه RAP اعتراضي كه از معروفيتي بين المللي برخوردار گشته و "پيام" نام دارد را اینجا می آورماين ترانه از آثار "گرند مستر فلش" و گروه "فوريوس فايو" است. اين ترانه حكايت شرايط نابسامان طبقه هاي فقير نشين جامعه است.
دستم را بروي اسلحه ام ميفشارم،
چرا كه قصد جانم را كرده اند
مرا هل ندهيد، ديگر جان به لبم رسيده
ميكوشم به سيم آخر نزنم
اينجا درست مثل يك جنگل است
و بعضي وقتها تعجب ميكنم
كه چگونه ميتوان جان سالم بدر برد
-- شاندل ، Jan 15, 2008به هر حال ما نیز مانند تو با خود بر روی تپه ها چتری آورده ایم.
به نظر ما ایرانی ها هرچیزی غیر معمول باشهخوبه رپ هم نمونهی ان است
-- بدون نام ، Jun 27, 2008عالی و شگفت انگیز بود
-- آتنا ، Jun 28, 2008به نظر من مطلب خوبی بود من مطالبی درباری تاریخچه رپ در وبلاگم جمع آوری کردم
-- ارشیا ، Jul 1, 2008آدرس:www.zedha.blogfa.com
salam man mahdi hastam 18 salame ye sale ba rap ashna shodam albate rape fars va inke too in moddat ke ba rofagha dar morede rap sohbat mikardam bishtareshoon be rapi alaghe dashtan ke eteraz daresh nahoftas yani manzooram oon rapiye ke hichkas ya jadidan shahin najafi anjam midan albate shahin najafi vaghean alan ba in 4 ahange jadidesh dare tavajohe hamaro nesbat be khodesh jalb mikone vaghean dare rap mikone hala man 2roste inkare nistam amma matlabam in bood ke ey kash hame ye kam bishtar be jameamoon tavajoh mikardan vaghean darim khodemoon ro gool mizanim ke are maha adamaye khoobi hastim kojamoon khoobe?han inke too khiyaboon vaghti rah miri yeki hamchin negat mikone engar doshmaneshi va mosallame ke in negah az chi sarcheshme migire az oghde are vaghean hameye ma irooniya oghdei hastim hamamoon ye noi oghde darim dar akhar mikham begam ke ma javoona age be rap alaghe neshoon midim bare ine ke dare harfe delemoon ro mizane harfi ke shayad salha too dele kheyliya boode vaghean inja ghanoon ghanoone jangale nabayad khodemoon ro gool bezanim amma mitoonim cheshemoon ro rooye hameye moshkelat bebandim va be rahati begim ma irani hastim va eftekhar mikonim che eftekhari?han?vaghean alan irani boodan eftekhar dare?
-- مهدی ، Jul 26, 2008سلام !
-- iهستی ، Dec 25, 2008به نظر من رپ فارس سبک قشنگ و جدیدی هست که جوون ها ازش استقبال کردن و مسیولین به جای مخالفت باید از اهنگای با سبک رپ که از نظر محتوا و ... مشکل نداره مجوز بدن .
اصلا رپ واسه آدماي بي كاري مثل خودمه...
-- الغبئئذتنتنظطنتاتزرلاط ، Jan 7, 2009تو ایران اصلا فرهنگ رپ وجود نداره تمام رپرها با دیس کردن هم دیگه میان بالا در صورتی که ما باید دست به دست هم بدیم تا بتونیم رپ رو ارتقا بدیم و به ملت ایران بفهمونیم ما یه زمانی باید دستخوش ایندگان بشیم و اسم ما رپرهای قدیمی جاودان بمون ما این نوع موسیقی رو از غرب دزدیدیم ولی حالا زدیم رو دست اونها اما باید هماهنگ باشیم همیشه پشت هم باشیم تا کسی نتونه رپ رو از ما بگیره خدا وکیلی تا حالا چند بار به خاطر رپ به دادگاه رفتید چه قدر بدبختی کشیدید پس بیایم با هم دیگه رپ رو پایدار کنیم به جای اینکه دیس به هم دیگه بدید فیت بدید و به دنیا بفهمونید که ما بزرگترین هنرمندان جهان هستیم. من تو اهواز رپ میکنم ولی خدا وکیلی به کسی دیس ندادم اما خیلی ها من رو دیس کردند ولی من همچنان شاخ خوزستان هستم پس با دیس کردن به جای نمیرسیم.
-- hekmat ، Feb 4, 2009خیلی بده جمش کن بابا
-- ساسی مانکن ، Aug 1, 2009