ورنر هرتزوگ، بهترين فيلم‌ساز مستند فستيوال ادينبرا

پرویز جاهد

شصت و دومين فستيوال بين‌المللی فيلم ادينبرا، با انتخاب فيلم برخوردها در انتهای زمين (Encounters at the End of the World) ساخته ورنر هرتزوگ به عنوان بهترين فيلم مستند، روز يکشنبه ۲۹ ژوئن به کار خود پايان داد.

فستيوال ادينبرا با اين‌که فستيوالی غير‌رقابتی است و بخش مسابقه و هیات داوری رسمی ندارد، اما برای حمايت از سينماگران جوان بريتانيايی، هرساله جوايزی را که از سوی نهادها و موسسات سينمايی معتبر بريتانيايی تعيين شده، به فيلم‌های برگزيده اهدا می‌کند.

يکی از اين جوايز، جايزه سينمايی مايکل پاول است که در سال ۱۹۹۳ به ياد سينماگر فقيد انگليسی، مايکل پاول پايه‌گذاری شد و هرساله به بهترين فيلم بلند داستانی بريتانيايی تعلق می‌گيرد.

ورنر هرتزوگ هنگام فیلم‌برداری فیلمِ برخوردها در انتهای زمين

اين جايزه نقدی که مبلغ آن ۲۰ هزار پوند است و از سوی UK Film Council اهدا می‌شود، امسال به فيلم سامرز تاون (Somers Town) ساخته شين ميدوز، فيلم‌ساز جوان انگليسی و کارگردان فيلم خوب اين است انگلستان (This is England) تعلق گرفت.

شين ميدوز، يکی از مهم‌ترين کارگردان‌های نسل جديد سينماگران انگليسی است و در فيلم‌هايش بيشتر به دسته‌ها و گروه‌های حاشيه‌ای جامعه انگلستان، مثل مهاجران و اسکين‌هدها (نژادپرستان افراطی) در شهرهای کوچک انگلستان می‌پردازد.

فيلم سامرز تاون، داستان يک جوان شهرستانی به نام توموست که از ناتينگهام به لندن می‌رود و در آن‌جا با يک جوان مهاجر لهستانی که با پدرش زندگی می‌کند آشنا می شود و هر دو زندگی تازه و پرهيجانی را در منطقه سامرز تاون لندن و در يک محيط غريبه آغاز می‌کنند.

جايزه PPG برای بهترين بازيگر بريتانيايی نيز به رابرت کارلايل، بازيگر توانای اسکاتلندی به خاطر بازی در فيلم تابستان (Summer) اهدا شد. بازيگری که فيلم‌های مطرحی چون آواز کارلا، خاکستر انجلا و فول مانتی را در کارنامه خود دارد.

رونر هرتزوگ پست صحنه‌ی فیلمِ برخوردها در انتهای زمين

فيلم مرد روی سيم (Man on Wire) ساخته جيمز مارش به عنوان بهترين فيلم تماشاگران فستيوال برگزيده شد.

مستندی جذاب و تاثيرگذار در‌باره فيليپ پتيت، بندباز رمانتيک و جاه‌طلب آمريکايی (فرانسوی‌الاصل) که در سال ۱۹۷۴ بعد از ساخته شدن برج دوقلوی مرکز تجارت جهانی در نيويورک در اقدامی متهورانه (وغيرقانونی) بر روی سيمی که بين اين دو برج بسته شد، در ارتفاع ۱۳۶۸ فوتی از سطح زمين، راه رفت و نام خود را جاودانه ساخت.

فيليپ پتيت بعد از انفجار برج های دوقلو در يازده سپتامبر ۲۰۰۱ گفت:
«‌برای من صحبت کردن در اين‌باره بسيار دشوار است. چرا که من قبل از حرکت‌ام بر روی سيم، شش سال و نيم در مورد اين برج‌ها مطالعه کردم. من شاهد بودم که اين برج‌ها چطور مثل بچه‌ها بزرگ شدند و وقتی که بزرگ شدند، من با يک سيم آن‌ها را به عقد هم درآوردم.»

هرتزوگ در کنار راجر ایبرت

جايزه بهترين فيلم مستند که در سال گذشته به فيلم خلاقانه و جذاب بيلی دی کيد، ساخته فيلم‌ساز جوان آمريکايی جنيفر ونديتی، تعلق گرفت، امسال نصيب فيلم برخوردها در انتهای زمين (Encounters at the End of the World) ساخته فيلم‌ساز کهنه‌کار آلمانی ورنر هرتزوگ شد.

سيموس مک گاروی، رئيس هيات داوران بخش مستند فستيوال ادينبرا، هنگام اعلام اين جايزه گفت:

«‌همه فيلم‌های مستندی که نامزد دريافت اين جايزه بودند، از نظر سبک و تجربه سينمايی، فيلم‌های قدرتمندی بودند و اين کار انتخاب فيلم برتر را دشوار می‌کرد اما در نهايت يک فيلم بود که جمعاً ‌‌روی آن به عنوان يک فيلم برجسته توافق کرديم:

برخوردها در انتهای زمين که نگاه شاعرانه فيلم‌ساز به منطقه‌ای خاص از جهان است. فيلم هرتزوگ در‌باره کشف است. او دوربين‌اش را مثل قلم يک نويسنده به کار می‌گيرد و همان‌طور که پيش می‌رود، يادداشت برمی‌دارد و به تماشاگر اين امکان را می‌دهد که در کشفيات او از طريق لنز دوربين، سهيم شود.

فيلم هرتزوگ، يک فيلم مستند چالش‌گرانه است و به نظر ما شايستگی دريافت جايزه بهترين فيلم مستند فستيوال ادينبرا را دارد.»

صحنه‌ای از فیلم سامرز تاون

هرتزوگ اين فيلم را در‌باره زندگی در منطقه بسيار سرد و يخبندان آنتارکتيکا (Antarctica)، جنوبی‌ترين نقطه کره زمين ساخته و آن را به راجر ابرت، منتقد فيلم سرشناس آمريکايی تقديم کرده است.

راجر ابرت که از طرفداران هرتزوگ و فيلم‌های اوست‌، در نامه‌ای ستايش‌آميز خطاب به او نوشت:

«‌تو افتخار بزرگی به من دادی که فيلم تازه‌ات، برخوردها در انتهای زمين را به من تقديم کردی. از آن‌جا که من در طی تقريباً چهل سال که از آشنايی ما می‌گذرد، هميشه فيلم‌های تو را تحسين کرده‌ام، نيازی نيست که توضيح دهم چقدر اين لطف تو برايم مهم است.

وقتی اين فيلم را در فستيوال تورنتو ديدم، برايت نوشتم که اگر من اين فيلم را نقد کنم، در واقع تضاد منافع خواهد بود. دوست عزيز! اما من اين فيلم را نقد خواهم کرد چرا که من فيلم‌های بزرگ را دوست دارم.

اين يک نقد نيست، بلکه يک نامه است، نامه‌ای به يک مرد که زندگی و کارهايش و نگاه او به سينما، تماشاگران را وامی‌دارد که نه تنها در‌باره فيلم‌ها، بلکه در‌باره زندگی‌ها پرسش کنند، در‌باره زندگی خودشان، در‌باره زندگی تو و در‌باره زندگی مردمی که در فيلم‌هايت نشان داده‌ای.»

صحنه‌ای از فيلم مرد روی سيم

راجر ابرت در قسمت ديگری از نامه خود خطاب به هرتزوگ می‌نويسد:
«‌من همه فيلم های تو را نديدم و حافظه دقيقی هم ندارم، ولی معتقدم که تو هرگز فيلمی نساختی که صرفاً وابسته به سکس، خشونت و صحنه‌های تعقيب و گريز باشد. آه، البته در فيلم درس‌هايی از تاريکی که در باره آتش‌سوزی چاه های نفت کويت ساختی، خشونت هست يا در مرد گريزلی يا در سپيده دم نجات، اما نه خشونت برای سرگرمی.»

فيلم‌های مستند روند عملياتی استاندارد (Standard Operating Procedure) ساخته ارول موريس و مرد روی سيم ساخته جيمز مارش و مستهجن (Obscene) ساخته دنيل اوکانر و نيل اورتنبرگ نامزدهای ديگر دريافت اين جايزه بودند.

جايزه اسکيل ست (Skillset) به مبلغ پنج هزار پوند که از سوی موسسه سينمايی آموزشی اسکيل ست، به بهترين فيلم از نظر کشف زبان جديد سينمايی تعلق می‌گيرد، به فيلم آمريکايی Good Dick ساخته ماريانا پالکا تعلق گرفت.

در بخش فيلم‌های کوتاه نيز، فيلم پسر (Son) ساخته دنيل مولوی جايزه هزار پوندی UK Film Council را به عنوان بهترين فيلم کوتاه دريافت کرد. فيلم کوتاه دو پرنده (2‌Birds) ساخته رونار رونارسن، نيز برنده جايزه آکادمی فيلم اروپا شد.

جايزه ميرربال(Mirrorball) نيز جايزه‌ای است که به فيلم‌های تجربی ويدئويی در زمينه موسيقی اهدا می‌شود. اين جايزه به فيلم شادی، به کارگردانی دوگال ويلسن، تعلق گرفت.

فيلم انيميشن سفر فضايی به روايت جان، ساخته جيمی استون و آندرس جدن فورس، برنده جايزه نورمن مک لارن برای بهترين انيميشن بريتانيايی شد.