May 2008

غم‌نامه‌ای برای جسی جیمز

اندرو دومینیک، فیلمساز استرالیایی با فیلم «ترور جسی جیمز به وسیله رابرت فورد بزدل» ثابت کرده که ژانر وسترن هنوز زنده است و همچنان می‌توان آثار حماسی و شاعرانه زیبایی در این ژانر بر اساس زندگی‌های قهرمانان نامی آن ساخت. لحن موسیقی این فیلم لحنی عاطفی، محزون، سوزناک و مرثیه‌گونه است تا لحنی حماسی و با شکوه. بیشتر اتمسفریک است و به خوبی فضاسازی می‌کند و ریتم آرام آن با ضرب‌آهنگ آرام فیلم و فضای شوم و توطئه آمیز آن هماهنگ است. تماشاگر از ابتدا می‌داند که جسی جیمز کشته می‌شود و رابرت فورد هم او را می‌کشد.

محمد حقیقت: کن، مکه سینمای جهان است

محمد حقیقت، از منتقدان قدیمی سینماست که سال‌هاست در فرانسه اقامت دارد؛ اما برای علاقه‌مندان سینما، به ویژه خوانندگان مجله «فیلم» نامی آشناست. او علاوه بر نشریات سینمایی ایران، برای مجله‌های سینمایی فرانسه مثل «کایه دو سینما» نیز مطلب می‌نویسد و ارتباط نزدیکی با دست‌اندرکاران فستیوال کن دارد. به همین دلیل به محض دیدن او در کن، قراری برای گفتگو می‌گذارم و با هم فستیوال کن و سیاست‌های اخیر آن را مرور می‌کنیم.

همه‌ی برندگان کن ۲۰۰۸

یکشنبه‌شب، شصت و یکمین دوره جشنواره فیلم کن با معرفی برندگان بخش‌های مختلف به پایان رسید و لورن کانته، کارگردان فرانسوی با «کلاس درس» نخل طلا را از آن خود کرد. کلینت ایستوود، کاترین دونوو، متیو گارون، نوری بیگله و برادران داردن از جمله برندگان بخش‌های دیگر فستیوال کن امسال بودند. شنبه‌شب نیز جوایز بخش «نوعی نگاه» به برندگان آن‌ها اهدا شده بود.

نخل طلا از آن کيست؟

دیگر چیزی به پایان فستیوال فیلم کن امسال نمانده است. تا کنون از میان فیلم‌های به نمایش درآمده در بخش مسابقه، چند فیلم شانس بیشتری برای دریافت نخل طلا دارند. از میان آن‌ها می‌توان به فیلم «سکوت لورنا» ساخته‌ی برادران داردن، فیلم‌سازان بلژیکی اشاره کرد که قبلاً دو بار به خاطر فیلم‌های «بچه» و«روزتا» نخل طلا را دریافت کرده‌اند.

فستيوال کن در تسخير اينديانا جونز

فستیوال فیلم کن، روز گذشته در تسخیر استیون اسپیلبرگ، جرج لوکاس و هریسون فورد بود که با چهارمین قسمت فیلم‌های ایندیانا جونز، با نام «ایندیانا جونز و قلمرو جمجمه‌ی بلورین» به کن آمده بودند و بر روی فرش قرمز ظاهر شدند. اسپیلبرگ ۲۲ سال بعد از نمایش فیلم «رنگ ارغوانی» در فستیوال کن ۱۹۸۶، بار دیگر بر روی فرش قرمز قدم زد. این نخستین نمایش جهانی فیلم ایندیانا جونز چهار بود که با حضور اسپیلبرگ کارگردان، جورج لوکاس تهیه‌کننده و بازیگران فیلم هریسون فورد، کیت بلانشت، جان هارت و شیا لابیوف در سالن بزرگ سینه لومیر کن صورت گرفت.

گشت و گذاری با دوربین در کن

فستیوال کن واقعاً یک بازار مکاره است. با بوروکراسی بسیار قوی و مقرراتی سخت برای خبرنگاران و منتقدان فیلم. هر خبرنگار و عکاسی را به محدوده فرش قرمز راه نمی‌دهند و تبعیض وحشتناکی در این مورد وجود دارد. برای دیدن فیلم‌ها هم همین طور است و تماشای فیلم‌های بخش مسابقه و شرکت در جلسات مطبوعاتی ساده نیست در این چند روز بارها شاهد درگیری مأموران جشنواره با خبرنگاران بوده‌ام و حتی در مواردی دیدم که کار به زد و خورد کشیده است. با این حال، علی‌رغم تمام این حرف‌ها، عکس‌هایی از گوشه و کنار فستیوال و چهره‌های مشهور سینما در کن گرفته‌ام که فکر می‌کنم دیدنی باشند. پس ببینید.

بزرگداشت می ۶۸ در فستيوال کن

۴۰ سال قبل در چنین روزهایی، در ماه می ۱۹۶۸ موج جنبش کارگری و دانشجویی که از پاریس شروع شد به کن رسید و بساط فستیوال کن را در هم ریخت. دانشجویان شورشی و فیلم‌سازان معترض فستیوال را تسخیر کرده و از داوران خواستند که استعفا دهند. روز ۱۸ می ۱۹۶۸ قبل از نمایش فیلم «Peppermint Frappé» ساخته‌ی کارلوس سائورا، تعدادی از فیلم‌سازان فرانسوی به رهبری ژان لوک گدار و فرانسوا تروفو، خود را از پرده‌ی سینما آویزان کردند و خواهان توقف فیلم‌ها شدند.

بچه‌های مارکس و کوکاکولا

در ادامه‌ی برنامه‌ی بزرگداشت جنبش می ۶۸ در لندن، مؤسسه‌ی «بی‌اف‌آی» لندن مجموعه‌ای از فیلم‌های فرانسوی را که قبل و بعد از جنبش یا در حین آن ساخته شده و به نمایش درآمده‌اند، تحت عنوان «پاپ انقلابی می‌شود» به نمایش می‌گذارد. جنبشی که به قول گیلبر ادر، نویسنده‌ی رؤیابین‌ها که خود در سنگرهای شورشیان پاریس جنگیده‌، اصلاً با سینما و اعتراض به اخراج هانری لانگ لوا، مدیر سینما تک یا به‌قول ژان کوکتو اژدهای نگهبان گنج‌های سینمايی فرانسه آغاز شد.

فستیوال فیلم کن امروز افتتاح می‌شود

شصت‌ و یکمین دوره‌ی فستیوال فیلم کن امروز چهارشنبه ۱۴ می با فیلم «کوری» ساخته‌ی فرنادو میرلس افتتاح می‌شود. در این فیلم که بر اساس رمان مشهور «کوری» نوشته‌ی خوزه ساراماگو نویسنده‌ی پرتعالی ساخته شده، جولیان مور، مارک رافالو، دنی گلور و گیل گارسیا برنال بازی می‌کنند. قرار بود چهارمین قسمت از فیلم‌های ایندیانا جونز، ساخته‌ی استیون اسپیلبرگ با عنوان «ایندیانا جونز و قلمرو جمجه‌ی بلورین» به عنوان فیلم افتتاحیه‌ی کن به نمایش درآید؛ اما فیلم «کوری» جایگزین آن شده است.

سينما به عنوان يک ايدئولوژی

به مناسبت بزرگداشت چهل سالگی جنبش کارگری و دانشجویی می ۶۸، برنامه‌های ویژه‌ای از سوی ستاد بزرگداشت این جنبش در لندن تدارک دیده شده است. ستاد بزرگداشت می ۶۸ که با حمایت روزنامه‌ی «هرالد تريبيون» و مجله‌ی «تايم اوت» لندن تشکیل شده، از یازده آوریل به استقبال ماه می‌رفته و می‌خواهد با شعار «همه‌ی قدرت در خدمت تخیل» میراث می ۶۸ را گرامی بدارد.

راک، سکس و مواد مخدر

فیلم‌هایی چون «ایزی رایدر» «بانی و کلاید» «فارغ‌التحصیل» «مش» «قله زابریسکی» و «کابوی نیمه‌شب» در پاسخ به نیازها و خواست‌های چنین مخاطبانی به وجود آمد. فیلم‌هایی که سازندگان آن‌ها نسلی را نمایندگی می‌کردند که از سیستم و شیوه‌ی زندگی آمریکایی خسته و دل‌زده بود و راه گریز از این سرخوردگی اجتماعی را در مواد مخدر، سکس، هیپی‌گری و بی‌بند و باری اجتماعی جست‌وجو می‌کرد.

«مدرک‌ات را بينداز دور»

گلریز کلاهی، مترجم رخشان بنی‌اعتماد در کارگاه فیلم‌سازی او در لندن بود. وی فارغ‌التحصیل سینما و فیلم‌ساز مستند است و در زمینه‌ی ویدیوآرت کار می‌کند. گلریز تاکنون چند فیلم مستند از جمله مستندی درباره‌ی شیرین عبادی، مستندی درباره‌ی مهاجران افغانی در ایران و مستندی درباره‌ی تاثیر دین بر افکار مردم ساخته است. در روزهای برگزاری مسترکلاس رخشان بنی‌اعتماد در لندن با گلریز کلاهی گفت‌وگو کردم.

مه ۶۸ به روايت برتولوچی

به مناسبت چهلمین سال بزرگداشت شورش‌های ماه مه ۱۹۶۸ پاریس، فیلمی را انتخاب کرده‌ام که ارتباط تنگاتنگی با این رویداد مهم سیاسی تاریخ معاصر جهان دارد. رؤیابین‌ها (Dreamers) ساخته برناردو برتولوچی، بازسازی پاریس ۱۹۶۸ و روزهای پرالتهاب آن است. برتولوچی اين فيلم را براساس رمان معصومین مقدس نوشته ژیلبر ادر نویسنده فرانسوی ساخته که درباره بیداری سیاسی، بحران بلوغ و آزادی جنسی در بستر رویدادهای مه ۱۹۶۸ پاریس است.

مدرسه‌ای جديد برای آموزش سينما

امید الموتی فارغ‌ التحصیل سینما از دانشگاه سواس لندن است. امید به همراه پیتر فریزر موسسه‌ی آموزشی «این سایت» را راه‌ انداخته‌اند. همان موسسه‌ای که مسئولیت برگزاری کارگاه فیلمسازی رخشان بنی‌اعتماد در لندن را نیز به عهده داشته است. موسسه‌ی «این سایت» با انگیزه‌ی ایجاد یک روش آموزشی نوین در عرصه‌ی سینما پایه‌گذاری شده است. این موسسه قرار است جایی باشد که دانشجویان در آن، سینما را نه آنطور که در دانشکده‌های فیلمسازی تدریس می‌شود، یاد بگیرند.