آلن و کارگردانی اپرای پوچينی

پرويز جاهد

وودی آلن به زودی اپرای جيانی شيچی (Gianni Schicchi) نوشته‌ی جياکومو پوچينی، آهنگساز بزرگ ايتاليايی، را در لوس‌آنجلس به روی صحنه می‌برد. اين اپرا يکی از مهم‌ترين اپراهای کمدی رمانتيک جهان و قسمتی از اپرای سه‌گانه‌ی پوچينی با عنوان Il Trittico است که او آن را با الهام از بخش دوزخ کمدی الهی دانته نوشته است.

وودی آلن

وودی آلن می‌داند که دارد دست به کاری می‌زند که در آن تجربه‌ای ندارد و ممکن است حيثيت هنری او را به خطر اندازد. به علاوه او نگران بازيگرانی است که قرار است نقش‌های دشوار اين نمايش موزيکال را بازی کنند و می‌داند کنترل عوامل توليد در سالن اپرا بسی دشوارتر از کنترل عوامل توليد فيلم است. اما وودی آلن حداقل يکی از پيش‌شرط‌های لازم را برای کارگردانی يک اپرا دارد که اگرچه شرط کافی نيست اما قطعاً کار را برای او ساده‌تر خواهد کرد و آن استعداد وودی آلن در موسيقی جاز است. او يکی از بهترين نوازندگان کلارينت است و آثار برخی از مهم‌ترين نوازندگان جاز از جينگو راينهارت تا سيدنی بشی (Bechet) را اجرا کرده است. به هر حال اين امتياز کمی برای يک کارگردان اپرا نيست که موسيقی را بشناسد و خود نيز نوازنده‌ی خوبی باشد آن هم در نمايشی که موسيقی مهم‌ترين عنصر آن است.

جياکومو پوچينی

دو قسمت ديگر اين اپرای سه‌گانه را ويليام فريدکين، فيلمساز سرشناس آمريکايی و سازنده‌ی فيلم‌های جن‌گير، ارتباط فرانسوی، و 12 مرد خبيث، کارگردانی خواهد کرد. فريدکين برخلاف وودی آلن، تجربه‌هايی در کارگردانی اپرا دارد و قبلاً اپرای سالومه، اثر ريچارد اشتراوس، قلعه‌ی ريش آبی (Bluebeard Castle)، اثر بلابارتوک، و اپرای وويتسک، اثر البن برگ (بر اساس نمايشنامه‌ای از کارل گئورگ بوشنر)، را در لوس‌آنجلس به روی صحنه برده است.

اين تنها وودی آلن و فريدکين نيستند که در دوران پيری عمرشان به کارگردانی اپرا گرايش پيدا کرده‌اند. پيش از آنها لوکينو ويسکونتی، فرانکو زفيرلی، آندره تارکوفسکی، و ورنر هرتزوگ نيز اپراهايی را کارگردانی کرده‌اند. ويسکونتی يکی از عاشقان اپرا بود که عشق به اپرا ريشه در پس‌زمينه‌ی اشرافی او داشت. وی علاوه بر فيلم‌های درخشانی که ساخت، بسياری از اپراهای جوزپه وردی، اشتراوس، و پوچينی را نيز در اسکالای ميلان و کاونت گاردن لندن اجرا کرده است. از جمله اپرای معروف لاتراويتا، اثر وردی، را که در 1955 با شرکت ماريا کالاس، خواننده‌ی بزرگ اپرا، بر روی صحنه برده است.

لوکينو ويسکونتی



به علاوه تری گيليام، فيلمساز انگليسی و سازنده‌ی فيلم‌های برزيل و 12ميمون، نيز به زودی اپرای آندره شنيه (Andrea Chenier)، اثر امبرتو جيوردانو، را در خانه‌ی اپرای اسکالا (La Scala) به روی صحنه می‌برد. تری گيليام نيز مثل وودی آلن نخستين بار است که دست به کارگردانی اپرا می‌زند. وی در اين باره می‌گويد: «من در اين کار آماتورم. بنابراين انتظار پرتاب ميوه و سبزی از سوی تماشاگران را دارم. من هرگز در تئاتر کار نکردم اما تئاتر هميشه در فيلم‌های من حضور داشته است.»

اپرای آندره شنيه، اپرايی در باره‌ی انقلاب فرانسه است و درباره‌ی شاعری به همين نام که انقلابيون فرانسوی او را با گيوتين گردن زدند. دانته فرتی (Ferretti)، طراح صحنه‌ی فيلم‌های مارتين اسکورسيزی، طراحی صحنه اين اپرا را به عهده خواهد داشت.

سال گذشته لارس فون‌تريه، فيلمساز موفق دانمارکی، نيز تلاش کرد تا اپرای حلقه (Ring)، اثر ريچارد واگنر، را در بيروت به روی صحنه ببرد که هرگز عملی نشد.

-----------------------------
منبع: گاردين