سايت پيک مستند

پرويز جاهد

اخيرا سايت تخصصی پيک مستند، که نخستين سايت سينمای مستند به زبان فارسی است، توسط روبرت صافاريان و پيروز کلانتری از منتقدان و محققان جدی سينما راه اندازی شده است. اين سايت بر آن است که خلا موجود در زمينه نشريات و منابع مطالعاتی سينمای مستند در ايران را پرکند. با روبرت صافاريان در کافی شاپ خانه هنرمندان در تهران پيرامون اين سايت و ويژگی‌های آن گفتگويی کرده ام که می‌خوانيد:

لوگوی سایت

خوب روبرت چرا پيک مستند؟ ظاهرا يک سايت خبری مربوط به سينمای مستند است. از اسمش اين طور برمی‌آيد.

نه مشخصا سايت خبری نيست، ولی سوالت به جاست؛ يعنی پيک اين را به ذهن می‌آورد که با يک سايت خبری مواجه‌ايم. دليلش هم اين است که با اين که خبری نيست اما می‌خواهيم خيلی مرتبط با اتفاقات روز در سينمای مستند باشد. يعنی سايت صرفا نظری هم نيست. در واقع ما هردو(من و پيروز کلانتری) علائق مان عملی-نظری است. مباحث تئوريک ناب و خيلی کلی و فارغ از فيلم‌ها و اتفاقات روز، جای زيادی در اين سايت ندارد و حداقل مسئله‌اش نيست. نام پيک از آنجا می‌آيد. زنده بودن و مرتبط با اتفاقات روز بودن.

باز هم روی اسمش تاکيد می‌کنم: سايت تخصصی سينمای مستند ايران. سوال من اين است که چرا فقط سينمای ايران؟ آيا واقعا می‌خواهيد در محدوده سينمای ايران بمانيد؟

ما بحث‌مان و مسئله‌مان سينمای مستند ايران است. ولی از همين زاويه يکی از کمبودهای سينمای مستند ايران اين است که کمتر در ارتباط با سينمای مستند دنياست. بنابراين حتما در سايت‌مان مطالبی در باره معرفی سينمای مستند دنيا و فيلم‌های مهمی که ساخته می‌شوند داريم،‌ مثلا همين الان در باره کانديداهای جايزه اسکار برای فيلم مستند مطالبی داريم. ولی اين هم از آن زاويه است که به يک نيازی در سينمای مستند ايران پاسخ می‌دهد. به هرحال نمی‌خواهيم سينمای مستند دنيا را پوشش بدهيم يا روی آن خيلی تاکيد کنيم چون آن شناخت و رابطه گسترده را با آن سينما نداريم.

به طور کلی اين سايت چه مشخصاتی دارد. راجع به فرم و قالبش کمی توضيح بده.

اوايل شايد خيلی از يادداشت‌ها را من و پيروز بنويسيم. ولی خوب هم توی سايت دعوت کرديم از همه کسانی که به اين حوزه علاقمندند به ما کمک کنند و هم شخصا هر کس را ديديم، ازش خواستيم که به ما مطلب بدهد. به هر حال دوست داريم که به ما محدود نماند و همين الان در اين مدت يک ماهی که سايت راه افتاده کسان ديگری هم به ما مطلب دادند. بنابراين سايت هست هرچند اوايل ممکن است يک مقدار شبيه يک وب لاگ دونفره باشد.

يعنی برای هر نويسنده‌ای، يک فضايی وجود دارد که مطلبش چاپ شود و ديده شود.

وقتی مطالب زياد شد، می‌خواهيم چنين شکلی بهش بدهيم. فعلا اينطور نيست. فعلا مثل همه سايت‌ها، بخش‌های مختلف دارد و مطالب، اول توی صفحه اصلی‌اش می آید و بعد از اينکه مدتی آنجا ماند، به بخش مربوطه‌اش منتقل می‌شود و به صورت آرشيو آنجا نگهداری می‌شود. من شخصا برايم مهم است که مطالبش طوری آرشيو بشود که کسی که فرضا يک سال بعد به آن مراجعه می‌کند، بتواند به آسانی به مطلبی که می‌خواهد دسترسی پيدا کند. يعنی نقدها جدا، مقالات جدا، اخبار جدا و همه چيز طبقه‌بندی شده و قابل دسترسی باشد . می‌خواهيم گنجينه‌ای باشد از مجموعه مطالبی که در مورد سينمای مستند ايران نوشته می‌شود. در وهله اول چيزهايی که امروز نوشته می‌شود و بعد مطالبی که قبلا در جاهای ديگر منتشر شده و با اجازه خود نويسنده منتشر می‌شود.

اصلا فکر تاسيس اين سايت از کجا آمد و هزينه‌اش را چه کسی تامين می‌کند؟

فکرش که تازه نيست. فکر می‌کنم که مستندسازان و دوستداران سينمای مستند ايران خيلی تنبل بودند در اين زمينه. يعنی يک چنين چيزی بايد خيلی زودتر راه می‌افتاد. چون ما نشريه سينمای مستند هم نداريم. يعنی کمبود سايت و نشريه هر دو محسوس بود و شايد سالها بود که ما و ديگر فيلمسازان و نويسندگان سينمای مستند که دور هم می‌نشستيم، اين بحث بود و جای خالی آن را حس می‌کرديم و الان هم هر کسی در کنار انتقاداتی که به شکل و محتوای سايت می‌گيرد، می‌گويد که جايش خالی بود و خوب کاری کرديد که اين را راه انداختيد.

گويا انجمن مستندسازان سينمای ايران هم يک سايت دارد. سايت شما چه تفاوت عمده‌ای با سايت آنها و يا سايت پايگاه خبری فيلم کوتاه دارد؟

فکر می‌کنم ويژگی مهم‌اش اين است که ما بحث و نقد و تحليل می‌کنيم. آن دوتا سايت اينطور نيستند و اگر هم اين نوع مطالب را داشته باشند جای کمی را در سايت آن‌ها اشغال می‌کند. پايگاه خبری فيلم کوتاه البته فقط مربوط به سينمای مستند نيست و مربوط به فيلم کوتاه هم هست و اساسا سايت خبری است و کار خوبی است. دو سال است که راه افتاده و جای خالی‌اش محسوس بود. سايت انجمن مستندسازان هم که اساسا يک سايت صنفی است. يعنی اخبار صنف توش هست، نام اعضای صنف توش هست. اخيرا فعال‌تر شده و اخبار سينمای مستند را هم توش می بينيم و اتفاقا به اين دليل که آن دو تا سايت، اخبار را تا حدی منعکس می‌کنند، ما رسالت اصلی‌مان را خبر رسانی نمی‌دانيم.

تا چه حد سايت معرفی شده و اصلا چطور تبليغ کرديد؟

خيلی جديد است. هنوز يک ماه نيست که کارمان را شروع کرده‌ايم. به هر حال به دليل آشنايی‌های گسترده‌ای که با افرادی که در حوزه سينمای مستند کار می‌کنند داشتيم، اين کار را کرديم. عمدتا از طريق فرستادن ای‌ميل، سايت را معرفی کرديم. بعضی از سايت‌ها مثل سايت سينمای ما نيز خبرش را داده اند. يا سايت دکتر ناصر فکوهی که يک سايت انسان‌شناسی است و ما با او همکاری می‌کنيم.

آيا برای نوشتن مقاله حق‌التحرير هم پرداخت می‌کنيد؟

نه، فعلا پرداخت نمی‌کنيم ولی اميدواريم که طبق قانون‌مندی‌های اقتصادی فضای مجازی، اگر بتوانيم آگهی بگيريم و درآمدی داشته باشيم، اولين جايی که اين درآمد را بايد خرجش بکنيم همان دادن حق‌التحرير است.

جز تو و پيروز چه کسان ديگری به طور ثابت با سايت همکاری می‌کنند؟

بسياری از دوستانی که با ما در گروه مطالعاتی سينمای مستند هستند قول همکاری و نوشتن برای سايت را داده اند، مثل آقای ورهرام.

فکر می‌کنی اين سايت چه تاثيری می‌تواند در فضای سينمای مستند ايران بگذارد؟

راستش اينکه يک نشريه يا سايت چه تاثيری می‌تواند بگذارد؟ من خودم شخصا توی توهم نبودم يعنی در عين حال که در مورد تاثيرات بزرگ متوهم نيستم اما فکر می کنم در حد خودش تاثير می‌گذارد. من اين باور را دارم که هر کاری به اندازه نيرويی که صرفش می‌شود اثرش را هم می‌گذارد. بستگی به ما دارد که چقدر بتوانيم پی‌گير کارش را دنبال بکنيم و حوزه فعاليتش را گسترده‌تر کنيم.

روبرت صافاريان! ممنون از شرکت در اين گفتگو و برای سايت شما آرزوی موفقيت می‌کنم.