ارواح سرگردان جزيره ايوجيما

پرويز جاهد

کلينت ايستوود فيلمساز و بازيگر

کلينت ايستوود فيلمساز و بازيگر پرکاری است. امسال او با دوفيلم در مراسم اسکار و گلدن گلوب شرکت دارد: پرچم های پدران ما و نامه هائی از ايوجيما. هر دو فيلم در باره حمله آمريکا به جزيره ايوجيمای ژاپن در زمان جنگ جهانی دوم است. منتهی رويکرد جالب و هوشمندانه ايستوود به اين رويداد تاريخی در اين است که او از دو منظر متفاوت به اين جنگ خونين نگريسته و دوربين خود را در دو جبهه متقابل نيروهای درگير در اين جنگ قرار داده است. در فيلم پرچم های پدران ما او از زاويه ديد سربازان آمريکايی که پرچم آمريکا را در 23 فوريه در منطقه ام تی سوری باچی برافراشتند، به اين جنگ نگاه کرده و در فيلم نامه هائی از ايوجيما از دريچه چشم سربازان ژاپنی که از جزيره ايوجيما در برابر هجوم سربازان آمريکائی دفاع می کنند، روايت گر اين جنگ است.

وقتی سربازان آمريکايی در 19 فوريه 1945 جنوب شرقی سواحل ايوجيمای ژاپن پياده شدند، فرماندهان آنها پيش بينی می کردند که اين جنگ ظرف چهار روز تمام می شود و آنها اين جزيره را فتح می کنند. اما برخلاف پيش بينی آنها، ايوجيما بيشتر مقاومت کرد و آنها توانستند بعد از 5 هفته، با از دست دادن6800 نفر و زخمی شدن 17000 نفرسرباز اين جزيره را تسخير کنند. از 22000 سرباز ژاپنی نيز که از اين جزيره دفاع می کردند، تنها 1080 نفر زنده اسير شدند و بقيه از بين رفتند. برخی ازآنها که زنده ماندند ترجيح دادند خودکشی کنند تا اينکه با اسير شدن در دست دشمن باعث شرمساری امپراطورشان شوند.

اکنون سالها از اين واقعه می گذرد و هر دو طرف آمريکايی و ژاپنی ترجيح داده اند آن را فراموش کنند و نامی از آن نبرند اما کلينت ايستوود با فيلم هائی که ساخته دوباره خاطره اين جنگ خونين را در اذهان آمريکايی ها و ژاپنی ها زنده کرده است.

فیلم پرچم های پدران ما

پرچم های پدران ما که به زودی در آمريکا اکران می شود، بر اساس کتاب پرفروش جيمز برادلی پسر جان برادلی يکی ازشش سربازی که پرچم آمريکا را در منطقه سوری باچی جزيره ايوجيما برافراشت، ساخته شده و به زندگی سه تن از آن شش سربازی که از اين جنگ جان سالم به در بردند می پردازد. فيلم بين صحنه های گرافيکی از اين جنگ و زندگی پس از جنگ اين سربازان حرکت می کند.

در فيلم دوم يعنی نامه هائی از ايوجيما، نقش ژنرال ژاپنی، تادامی چی کوريباياشی را کن واتانابی(بازيگر فيلم آخرين سامورايی تام کروز) بازی می کند. فرمانده ای که تحصيل کرده آمريکا بود و از مخالفان اين جنگ بود و پيش از اينکه نخستين گلوله شليک شود می دانست که مقاومت در برابر آمريکايی ها بی فايده است. او قبل از شروع حمله آمريکايی ها در نامه ای به خانواده اش نوشت: « ممکن است من از اين جنگ زنده برنگردم. کار من اين است که تنها سقوط ايوجيما را به عقب بيندازم».
نحوه کشته شدن کوريباياشی هنوز يک راز است. جنازه او هرگز پيدا نشد. واتانابی بازيگر نقش او می گويد که بعد از بازی در اين فيلم بود که مجبور شد با تاريخ واقعی کشورش مواجه شود. او گفت که ژاپنی ها بايد به گذشته بنگرند و بدانند که پدران و پدربزرگ های آنها واقعا چه کردند.

فیلم نامه هائی از ايوجيما

ناديده گرفتن ميراث کوريباياشی غير ممکن است. در ماه های قبل از شروع جنگ، سربازان او 16 مايل تونل زيرزمينی کندند و 5000 غار و سنگر بتونی ساختند. سربازان او امروز همان جا که بر خاک افتادند، دراز کشيده اند. خانواده اين سربازان ايوجيما را سرزمين مقدس می خوانند. جزيره ای که ارواح سربازان ژاپنی هنوز در آن سرگردان اند. کلينت ايستوود زمانی که برای دريافت مجوز فيلمبرداری از اين جزيره به مقامات ژاپنی مراجعه کرد اين موضوع را فهميد. امروز تنها ساکنان اين جزيره، 400 نفر عضو نيروی دفاعی ساحلی ژاپن اند. آنها موظفند که وقتی اين جزيره را برای مرخصی ترک می کنند خاک چکمه هايشان را بتکانند مبادا که روح فرماندهانشان را از اين جزيره با خود ببرند. تنها سربازان نيروی هوايی ژاپن و يا خانواده های قربانيان جنگ، اجازه قدم نهادن به اين جزيره را دارند.

تا قبل از ساخته شدن فيلم های کلينت ايستوود کمتر جوان ژاپنی از تاريخ اين جزيره و سرنوشت تراژيک مدافعان آن خبر داشت. ايستوود امروز به خاطر ساختن اين فيلم ها مورد تحسين ژاپنی هاست. او با بازيگر نقش اول خود هم عقيده است که اکنون زمان آن فرا رسيده که بتوان آزادانه در باره جزيره کوچکی که سرنوشت تاريخ مدرن ژاپن را تعيين کرد حرف زده شود. ايستوود در بازديد اخير خود از توکيو گفت: «هيچکدام از بازيگران ژاپنی من ماجرای ايوجيما را نمی دانستند. شما 21000 سرباز ازدست داديد تنها برای اينکه آنها را ناديده بگيريد.»

منبع: گاردين