موسيقی فيلم: سينما پاراديزو

پرويز جاهد

سينما پاراديزو عنوان فيلمی است از سينمای ايتاليا به کارگردانی جوزپه
تورناتوره که انيو موريکونه آهنگساز سرشناس ايتاليائی موسيقی آن را ساخته است.

اين فيلم که محصول ۱۹۸۸ است، نخستين همکاری موريکونه با تورناتوره محسوب می‌شود، همکاری‌ای که بعد با فيلم مالنا ادامه می‌يابد. فيلم برنده جايزه ويژه هيئت داوران کن و اسکار بهترين فيلم خارجی شده و موريکونه نيز به خاطر آن جايزه بهترين موسيقی فيلم از بفتا را به دست آورد.

انيو موريکونه يکی از پرکارترين آهنگسازان موسيقی فيلم در جهان است که در ژانرهای مختلف و برای بيش از ۵۰۰ فيلم و سريال تلويزيونی موسيقی نوشته است. آهنگسازی که با بسياری از کارگردان‌های بزرگ سينمای ايتاليا مثل پير پائولو پازولينی، برناردو برتولوچی، ليليانا کاوانی، لينا ورتمولر، مارکو فرری، مارکو بلوکيو، جوليانو مونتالدو، اليو پتری، فرانکو زفيرلی و سرجئو لئونه کار کرده است اما شهرت اوليه خود را مديون موسيقی‌هایی است که برای ژانر فيلم‌های وسترن اسپاگتی خصوصا فيلم‌های سرجئو لئونه يعنی، خوب، بد و زشت، به خاطر چند مشت دلار و روزی روزگاری غرب ساخته است. استفاده از صدای واقعی حيوانات و صدای سوت انسان در اين فيلم‌ها يکی از نوآوری‌های موريکونه در زمينه ساخت موسيقی فيلم است.

فعاليت موريکونه تنها محدود به سينمای ايتاليا نشده و او برای برخی از فيلمسازان مطرح هاليوود مثل جان هوستون (انجيل)، رولاند جافی (ماموريت)، و برايان دی پالما (تسخير ناپذيران) نيز موسيقی ساخته است. ويژگی عمده آثار موريکونه برای سينما، کيفيت ارکسترال و تونال آنهاست که در حجم وسيعی اجرا می‌شود که نمونه آن همين موسيقی فيلم سينما پاراديزوست که يکی از مشهورترين و دوست داشتنی‌ترين آثار موريکونه به حساب می‌آيد.
سينما پاراديزو درباره عشق است: عشق به سينما، عشق به کودکی، عشق به زادگاه و مردمش و عشق به دختری جوان، زيبا و دست نيافتنی.

داستان فيلم روايت زندگی سالواتوره (با بازی ژک پرن)، فيلمساز مشهوری است که خاطرات دوران کودکی و نوجوانی خود را به ياد می‌آورد. سالواتوره با شنيدن خبر مرگ آلفردو، آپاراتچی سينما پاراديزو (با بازی به ياد ماندنی فيليپ نواره که به تازگی درگذشت)، بعد از سی سال دوری به دهکده اش در جنوب سيسيل باز می‌گردد تا در مراسم تدفين او شرکت کند. کسی که عشق به سينما را در وجود او شعله‌ور ساخت و رابطه‌ای پدر فرزندی با او داشت.

سينما پاراديزو، تقديری عاشقانه از سينما و درباره عصر طلائی سينما و جادوی آن است و برای نسلی از تماشاگران سينما که فيلم ديدن در سالن‌های تاريک در کنار جمعيتی انبوه و بر روی پرده بزرگ تنها شکل درست سينما بود، بسيار نوستالژيک است. خصوصا نسل پيش از تولد دی‌وی‌دی و ماهواره و مالتی پلکس سينما. روزگاری که سينما جزئی از زندگی مردم بود و روياهای آنها را می‌ساخت.

موسيقی اين فيلم نيز جزء تفکيک ناپذير آن است و نقش مهمی در ساختن فضای عاشقانه و نوستالژيک فيلم و تقويت موقعيت‌های دراماتيک آن دارد. موريکونه بر اساس تم اصلی که تم عشق است، برای تک تک صحنه‌های مهم فيلم قطعات جداگانه‌ای نوشته که حس‌های متضاد غم و شادی و تلخی و شيرينی را با هم در خود دارد.

آندره موريکونه پسر جوان انيو موريکونه که آهنگساز خلاقی است، پدرش را در ساختن موسيقی اين فيلم همراهی کرده است. تم عشق که برای فلوت و سازهای زهی نوشته شده و روايت‌گر عشق پرشور سالواتوره به الناست، کار اين آهنگساز جوان است.

برای شنيدن فايل صوتی اين برنامه اينجا را کليک کنيد.