اندر حکایت گرفتارشدن سرمایه‌های ایرانی در دبی

اردوان روزبه

در روزهای پایانی نوامبر بحرانی که اقتصاد آمریکا را در نوردیده بود و کشور‌های غربی را در حالت آماده‌باش نگه داشته بود، سر از بازار‌های پررونق کشوری که در حاشیه جنوبی خلیج فارس سال‌ها نقطه اتصال سرمایه‌های ایرانی و حتا محل خرج کرد پول‌‌های بی‌نشان بود، در آورد.

دکتر هادی غنیمی‌فرد تحلیل‌گر اقتصادی در این مورد اشاره می‌کند.

بالاخره بحران‌های مالی غرب به دبی رسید، می‌خواهم بدانم که به نظر شما تاثیر این بحران‌ها بر سرمایه‌گذاری‌های ایرانی در دبی چیست؟

در وحله اول باید بگویم متاسفانه چون دبی به اقتصاد کشورهای بحران‌زده خیلی وابسته است، این بحران فوق‌العاده در اقتصاد آن‌ها موثر خواهد بود. من وقتی برای دوستان‌مان در ایران راجع به بحران و آثار آن در اقتصاد صحبت می‌کردم این بحران را به این شکل توصیف ‌کردم که اگر بقال محل ما با من قهر کند و به من کالا ندهد، من یک فکری برای خودم می‌کنم.

اگر این بقال ورشکست شود، من می‌گویم به جهنم که ورشکست شد، چون من قبلاً گرفتاری‌هایم را حل کرده‌ام و دیگر به آن بقال نیازی ندارم، می‌خواهد ورشکست شود و یا می‌خواهد موفق شود. امروز بحران مالی در برابر اقتصاد ما در ایران، این مساله را دارد.

در مورد بحران چون به دلیل تحریم، ما با مسائلی روبرو بوده‌ایم، بسیاری از مسایل اقتصادی به ما منتقل نشد. ولی به کشورهایی مثل دبی که وابسته‌ی اقتصاد امریکا و کشورهای صنعتی جهان است این بحران فوق‌العاده روی آن‌ها تاثیر گذاشته است.

من انتظار عمیق‌تر شدن این بحران را در دبی دارم. چون ساختمان‌هایی که بی‌وقفه در دبی ساخته می‌شود و همین‌طور به دلیل بلندمرتبه‌سازی ارتفاع دبی دارد چندین متر از دریا بالاتر می‌‌رود معلوم نیست که این ساختمان‌های مرتفع مشتری داشته باشد یا خیر.

این همان بحرانی است که آمریکا را از پا درآورده است و من نمی‌دانم که در دبی چه وضعی پیدا خواهد کرد. در دبی این ساختمان‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها در حالی صورت گرفته است که مشخص نیست مشتری لازم را داشته باشد؛ به خصوص که با این هزینه‌های سنگین تبلیغات الان تمام رسانه‌های مختلف دنیا دارند برای فروش این‌ها تبلیغ می‌کنند و پول می‌گیرند و این به شدت به بحران مالی و کمبود نقدینگی دامن می‌زند.

باید اشاره کنم شدت بحران در عربستان سعودی از دبی کمتر خواهد بود، چون آن‌ها اقتصادشان را به این شکل درگیر این کشورها نکرده‌اند. عربستان مقداری پول داشته است که در بانک‌های دنیا گذاشته‌ و مقداری هم کارهای توسعه‌ای در کشورش می‌کند که فکر نمی‌کنم بحران در آن چندان تاثیری بگذارد.

البته در بحث نفت چون عربستان از نظر مقدار نفت صادراتی در مقام اول قرار دارد از نظر زیانی که به این شکل به این کشور وارد می‌شود، مقام اول را خواهد داشت. چون هم مقدار صادراتش بالا است و هم قیمت مقدار زیادی تنزل کرده است.

تاثیر این بحران را بر سرمایه‌های ایرانی در دبی چگونه می‌بینید؟

بله فکر می‌کنم که ۴۰ درصد سرمایه‌ی مشغول کار در دبی متعلق به ایرانی‌هاست. بی‌شک بنابر شرایط موجود تاثیری که بحران بر سرمایه‌گذاران ایرانی می‌گذارد بیشتر است. چون این یک قانون است که هر کس به دبی می‌رود باید با یک نفر از اهالی امارات شریک باشد و ۵۱ درصد به این فرد بدون پرداخت هیچ سهم‌الشرکه بدهد.

این باعث می‌شود که آن آقا که چیزی نداده زیان نکند اما این سرمایه‌گذار که هم باید سهم‌الشرکه‌ی او را بدهد و هم مال خودش را بدهد، لذا با توجه به تعداد شرکت‌های ایرانی در دبی عمده زیان‌های این بحران به سرمایه‌گذار ایرانی تعلق می‌گیرد.

چرا این سرمایه‌ها سر از دبی در آوردند؟

متاسفانه اشتباهاتی از نظر سیستم بانکداری ما وجود داشت. اول این‌که گرفتن تسهیلات خیلی مشکل بود. دوم از نظر مقررات در کشورمان که مقداری ارث از حکومت گذشته هم داشتیم، سختگیری‌هایی که در دادن مجوز و غیره بود باعث شد که مردم این‌جا مقداری دچار دردسر شوند.

دیگر این‌که بعد از انقلاب بدون دلیل فکر می‌کردند که اموال همه‌کس مصادره می‌شود و هر کسی پول داشته باشد مورد غضب دولت خواهد بود. که به نظر من چنین چیزی واقعیت نداشت.

رسانه‌های داخلی و خارجی به این مسایل دامن می‌زدند و محافل و آدم‌هایی که شایع‌پراکن بودند باعث شدند که این تصور پیش بیاید که اگر پول‌مان را ازایران ببریم بیرون، می‌توانیم راحت‌تر با آن زندگی کنیم.

خب! نزدیک‌ترین راه به ایران هم دبی بود که مردم پول خود را برمی‌داشتند و می‌رفتند به آنجا، چون با ۲ ساعت پرواز می‌توانستند به تهران برگردند و بستگان خود را هم ببینند.

فکر می‌کنید که گسترش بحران‌های اقتصادی در غرب، کشور جمهوری اسلامی ایران را تحت تاثیر قرار خواهد داد؟

همین الان هم تحت تاثیر قرار داده است، اما تاثیرش بیشتر بر روی قیمت نفت است. قیمت نفت هم با ارزان شدن مواد اولیه و کالاهای استراتژیک وارداتی ما مقداری جبران می‌شود. اما ما به دلیل آن‌که در تحریم قرار داشتیم، آن‌جوری که باید بحران اذیتمان نکرد.

البته ضرباتی هم به اقتصاد ایران وارد شد و هم‌چنان هم وارد خواهد شد. چون من فکر می‌‌کنم که این بحران هم اقلاً تا حدود ۷-۸ ماه به شدت و بعد با شدت کمتری ادامه خواهد داشت.

فکر نمی‌کنید که افزایش نرخ تورم در ایران خود یک بحران باشد؟

افزایش تورم متعلق به دیروز و امروز نیست. ما افزایش تورمی را که در ایران داریم از افزایش تورم در آمریکا کمتر است. بیشترین لطمه‌ای که ما می‌بینیم از آموزش آمریکایی در ایران است.

بیشتر بانکداران ما کسانی هستند که در آمریکا و کشورهای غربی تحصیل کرده‌اند ولی متاسفانه این تحصیلات متعلق به ۴۰-۵۰ سال قبل است و تمام تئوری‌هایی که از آن‌جا برای ما آورده‌اند، کارکرد ندارد. در حالی‌که می‌بینیم آمریکا در شرایطی که در حساس‌ترین نقاط بحران قرار دارد یک درصد بهره‌ی بانکی را پایین آورده است.

یک درصد یعنی ۲۵ درصد بهره‌ای که تا آن موقع داشت. بهره ۴ درصد را به ۳ درصد تبدیل کرد. ولی متاسفانه در کشور ما بهره‌ی بانکی ۱۹ درصد است.