«کمک به اتحاد با حفظ حقوق شهروندی»

اردوان روزبه

سازمان عفو بین‌الملل ۲۳ اکتبر دومین بیانیه‌ی خود را در مورد نه نفر از فعالان آذربایجانی که در یک مراسم افطار بازداشت شده بودند، صادر کرد.

بنابر اعلامیه‌ی سازمان عفو بین‌الملل، ادعا می‌شود آن‌‌ها در معرض شکنجه و رفتار خشونت‌آمیز قرار دارند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این‌ باره به سراغ وحید‌ قره‌باغی، سخنگوی انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجان رفته‌ام.

دومین بیانیه‌ی سازمان عفو بین‌الملل در ماه اکتبر برای فعالان بازداشت‌ شده‌ی آذربایجانی صادر شده است. مفاد این بیانیه به دنبال چه منظوری است؟

این دومین بیانیه‌ای است که از طرف عفو بین‌الملل در خصوص فعالین بازداشت شده در مراسم افطار صادر شده است.

از نه تن فعالینی که در بازداشتگاه بند ۲۰۹ زندان اوین نگه‌داری می‌شدند، پنج نفرشان آزاد شده‌اند، اما هنوز چهار تن از آن‌ها یعنی آقایان مهدی‌ نعیمی، علیرضا‌ صرافی، سعید محمدی و حسن راشدی، بدون محاکمه و بدون اجازه برای گرفتن وکیل در خطر شکنجه و بدرفتاری قرار دارند.

در این بیانیه آمده است که این افراد بیش از یک‌ ماه بدون آن‌که ملاقاتی با خانواده‌ی خود داشته باشند، در انفرادی نگه‌‌داری می‌شدند و الان هم این روند ادامه دارد.

آن‌ها در روزهای اخیر، ‌ملاقات‌هایی هم داشته‌اند و در آن ملاقات از آنچه بدرفتاری روحی بوده، خبر داده‌اند. همچنین به وضعیت فعالان آزاد شده یعنی، آقایان اکبر ‌آزاد، حسن رحیمی، صیاد محمدیان، عباس ‌نعیمی و حسین‌ حیدری که در روزهای نیمه‌ی دوم مهر به قید کفالت ۵۰ میلیون ‌تومانی آزاد شدند، اشاره‌ای شده است.

در ادامه آن بیانیه آمده است که آقای اکبر آزاد به عفو بین‌الملل گفته است برای روزهای متوالی، بازجویی شده و حتا بازجویی‌ها تا نیمه‌ی شب ادامه داشته و تنها در دو سه روز آخر به وی اجازه‌ی هواخوری داده شده است.

همچنین به او کمک‌های پزشکی هم نشده است، زمانی به او کمک پزشکی شده که از هوش رفته و به بهداری انتقال داده شده است.

بیانیه‌ی اول هم در این ارتباط بود؟

اطلاعیه‌ی قبلی هم در مورد بازداشت نه تن از این فعالین در یک مراسم افطار صادر شده بود. در آن بیانیه هم به بی‌خبری از این افراد اشاره شده بود.

چرا که خانواده‌های آ‌ن‌ها روزهای زیادی از بازداشت‌شدگان بی‌خبر بودند، ملاقاتی در کار نبود و حتا تماس تلفنی هم وجود نداشت و به آن‌ها تفهیم اتهام نشده بود.

به همین دلیل عفو بین‌الملل بیانیه داده بود. اضافه می‌کنم که در بیانیه‌ی دوم عفو بین‌المل اشاره شده است که این عده به جرم اقدام علیه امنیت ملی متهم شده‌اند.

اما فعالینی که آزاد شده‌اند به ما خبر داده‌اند که هنوز افرادی در زندان تحت فشار هستند تا اتهاماتی از قبیل ارتباط با کشورهای خارجی را قبول کنند.

به بحث وابسته بودن این‌گونه جریانات هویت‌طلب آذربایجانی با سایر کشورها و یا جریان‌ها اشاره کردید. نظر شما راجع به این موضوع چیست؟

این حرکت تماماً مدنی است و خواسته‌های قانونی پشت آن وجود دارد. اما دولت ایران با وجود آن‌که در قانون اساسی خود حقوق ملی آذربایجانی‌ها را به رسمیت شناخته است، با وجود گذشت بیش از۳۰ سال از انقلاب، به آن‌ها رسیدگی نمی‌کند و هنوز آذربایجانی‌ها نمی‌توانند به زبان مادری خود تحصیل کنند.

آذربایجانی‌ها نمی‌توانند تلویزیون و روزنامه‌هایی به زبان ترکی آذربایجانی داشته باشند. این‌ها خواسته‌های فعالین آذربایجانی است و بازداشت‌شدگان اخیر تنها روزنامه‌نگاران منتقدی بودند که در این خصوص مقالاتی نوشته بودند. همچنین شاعرانی بودند که در خصوص زبان و ادبیات ترکی آذربایجانی فعالیت داشتند.

اگر فرض را بر این بگذاریم که تمام گرایش‌های قومی در ایران مایل به داشتن تلویزیون مجزا، زبان و بیانی مجزا و حتا گاهی اوقات اقتصاد مجزا باشند این به تمامیت ارضی کشوری به نام ایران خدشه وارد نمی‌کند؟

به نظر من هیچ خدشه‌ای وارد نمی‌کند، به رسمیت شناختن حقوق فردی و شهروندی یک هموطن آذربایجانی، کرد، بلوچ و... به اتحاد کمک می‌کند و نه به جدایی.

وقتی آن‌ها ببینند در کشوری زندگی می‌کنند که به آن‌ها احترام گذاشته می‌شود و حقوقشان به رسمیت شناخته می‌شود و در برابری زندگی می‌کنند، در آن ‌هنگام برابری خواهد بود.