«خطر حمله‌ی آمریکا هنوز وجود دارد»

حسین علوی

بنا به اعلام وزیر امور خارجه ایران به زودی خاویار سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای تحویل بسته‌ی پیشنهادی کشورهای موسوم به ۱+۵ به ایران خواهد رفت. ایران نیز بسته‌ی پیشنهادی خود را به اطلاع اعضای دایم شورای امنیت به علاوه‌ی آلمان رسانده است.

این مسأله که بحث بر سر این دو بسته‌ی پیشنهادی آیا کمکی به حل مناقشه‌ی هسته‌ای ایران خواهد کرد یا نه، پرسشی است که با دکتر محسن مسرت، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسایل هسته‌ای در آلمان در میان گذاشتم:

محسن مسرت، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسایل هسته‌ای

موضوع ۱+۵ و بسته‌ای که آقای سولانا تحویل خواهد داد، همان موضع قدیمی اروپا و آمریکاست. در حالی که من فکر می‌کنم در موضع اخیر ایران، علاوه بر آن‌که با نظر شما موافقم که این جواب و بسته‌ی ایران هنوز در تضاد محاوی با بسته‌ی اروپاست، ولی شامل نظریات جدیدی می‌شود.

تا آن‌جا که من می‌دانم، موضع ایران از این نظر جالب است و تا حدی تغییر کرده که ایران برای اولین بار مسأله‌ی امنیت منطقه‌ای را در ارتباط با مسأله‌ی هسته‌ای آورده است، کاری که به عقیده‌‌ی من تا به حال نشده بود.

منتها پیشنهادهای ایران و نظریاتی که مطرح کرده است، بیشتر جنبه ی تعارفی و خیلی کلی دارد و نشان می‌دهد که هنوز ایران به فرهنگ سیاسی غرب، دیپلماتیک توجه نمی‌کند. درغرب این پیشنهادها باید خیلی مشخص و قابل فهم و شفاف باشند و آن تعارف‌هایی که در ایران و در فرهنگ شرق وجود دارد، این‌جا قابل فهم نیست.

بنابراین من فکرمی‌کنم علی‌رغم تغییراتی که در موضع ایران هست، ولی سر مسأله‌ی هسته‌ای و تعلیق، تغییر مشخصی دیده نمی‌شود و بنابراین مشکل کمافی‌سابقه باقی خواهد ماند.

برخی رسانه‌های اسراییلی از توافق رییس جمهور آمریکا و رهبران اسراییل برای متوسل شدن به راه حل نظامی در سرانجام‌ مناقشه‌ی هسته‌ای ایران خبرداده‌اند. اگرچه سخنگوی کاخ سفید آمریکا این گزارش‌ها را تکذیب کرده است. شما تهدیدهای نظامی را تا چه حد در شرایط کنونی جدی و عملی می‌بینید؟

اولاً تهدید نظامی اسراییل و آمریکا به عقیده‌ی من همیشه هم جدی بوده و هم عملی. منتها، شرایط سیاسی و دیپلماتیک و مشروع جلوه دادن حمله، با اشکالات زیادی روبه رو بوده است. الان هم همین‌طور است.

حمله نظامی از طرف آمریکا و اسراییل به این سادگی نخواهد بود، ولی درحال حاضر نئوکان‌ها که مواضع‌شان، به خصوص در رابطه با ایران، مخالفین بسیاری در آمریکا دارند‌، مشکل جدیدی پیدا کرده‌اند و آن پیشرفت‌ها و موفقیت‌های اوباما است.

در حالی که اوباما برخلاف هیلاری کلینتون علناً موضع خودش را بیان کرده که حاضر است در صورت موفق شدن در انتخابات به طور مستقیم و بدون قید و شرط با سایر کشورها و حتا کشورهایی که مخالف شدید آمریکا هستند، و از جمله ایران، وارد بحث بشود. با توجه به این تغییر جو سیاسی در آمریکا، سوال در اینجاست که آیا رهبران ایران این تغییرات را جدی می‌گیرند یا اینکه جدی نمی‌گیرند و توجهی به آن ندارند.

آقای مسرت، برای پرهیز از فاجعه‌ی یک درگیری نظامی ایران برای تصمیم‌گیری‌های کاملاً متفاوت، مانند توقف ولو موقت غنی‌سازی اورانیوم چقدر آمادگی دارد‌؟

من فکر می‌کنم نئوکان‌ها در موقعیتی هستند که می‌توانند با شروع حملات نظامی از طریق اسراییل و حمایت خودشان از اسراییل، جو سیاسی درونی آمریکا را که الان به نفع جریان صلح و همکاری مشترک در سطح جهانی است، لااقل بیشر از سابق، این جو را به هم بریزند و دوباره به جو خشونت‌طلبی ده سال اخیر برگردانند.

یعنی در حقیقت ما این‌جا با یک عامل جدید سیاسی روبه رو هستیم که خطر جنگ و حملات نظامی را به ایران، علی‌رغم مشکل و درگیری هسته‌ای، تشدید می‌کند و جواب از طرف ایران به چنین شرایطی، فقط می‌تواند جوابی چشمگیر و قابل فهم باشد.

من فکر می‌کنم به هیچ‌وجه در موضع ایران، تغییر اصولی به وجود نخواهد آمد.رهبران ایران با توجه به تغییراتی که در آمریکا انجام شده است با نوعی صرف‌نظر کردن داوطلبانه و از نظر زمانی محدود تعلیق، مثلاً در ارتباط با رییس جمهور جدید آمریکا، می‌توانند در سطح جهانی با موقعیت مستقلی بر سیاست خارجی ایران پافشاری کنند و به خصوص مانع از جنگ بشوند. و این مهم‌ترین هدفی است که رهبران ایران به عقیده‌ی من در این شرایط خطرناک لازم است که به آن توجه کنند.