انتخابات آینده می‌تواند تاریخ آمریکا را ورق بزند

حسن علوی

مرحله‌ی مقدماتی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، روز سه‌شنبه ۵ فوریه، در ۲۴ ایالت این کشور برگزار شد. در جریان این کارزار بزرگ انتخاباتی، که "سه‌شنبه‌ی بزرگ" نام گرفت؛ هیلاری کلینتون و باراک اوباما از حزب دموکرات و جان مک کین و میت رامنی از حزب جمهوری‌خواه، در صف مقدم رقابت‌ها قرار داشتند. ساعاتی پیش از پایان شمارش نهایی آرا، در گفتگو با دکتر کاظم علمداری، استاد دانشگاه ایالتی کالیفرنیا، این پرسش را در میان گذاشتم که آیا اکنون می‌توان از نتایج مشخص این انتخابات برای هر دو حزب سخن گفت؟

برای حزب جمهوری‌خواه، تقریباً باید گفت جواب مثبت است و آقای جان مک‌کین نسبت به رقبای دیگر خود پیشی گرفته و چون پشتوانه‌ی حزبی قویتر از دیگران هم دارد، شانس اینکه کاندیدای اصلی حزب جمهوری‌خواه بشود، بسیار زیادتر شده است. ولی در میان دو کاندیدای اصلی که در حزب دموکرات با همدیگر رقابت می‌کنند، هنوز تعیین تکلیف نشده است. اگرچه خانم هیلاری کلینتون امروز نسبت به آقای باراک اوباما جلو افتاده است، ولی مجموعه‌ی آرا نشان می‌دهد با توجه به اینکه اوباما ۱۵ ایالت از ۲۴ ایالت را برده است، از طرف دیگر خانم کلینتون تعداد آرای بیشتر و نمایندگان بیشتری را نصیب خودش کرده است؛ با اینحال هنوز رقابت ادامه دارد و به نظر می رسد تکلیف نهایی در این مرحله تعیین نخواهد شد.

چه مسائلی در انتخابات روز سه‌شنبه، تازه و پیش بینی نشده بود؟ حالا چه از نظر مطالبی که در سخنرانی‌های انتخاباتی مطرح می‌شد و چه از نظر گروه‌های اجتماعی که کاندیداها را حمایت می‌کردند؟
به نظر می‌رسد تنها نکته‌‌ی برجسته این بود که در دو ایالت که پیش بینی می‌کردند کاندیدای مقابل برنده شود، نتیجه وارونه درآمد. یعنی در ایالت ماساچوست که آقای ادوارد کندی و خانواده‌ی کندی تقریباً از آقای اوباما حمایت کرده بودند، در آنجا خانم کلینتون برد. با توجه به پشتوانه‌ی بسیار قوی که خانواده‌ی کندی آنجا دارند، این شانس نصیب اوباما نشد. در ایالت دیگری که کانه‌تیکات باشد، شانس این بود که خانم کلینتون برنده بشود و این نیز وارونه شد و آقای اوباما، در آنجا برنده شد. در بقیه‌ی ایالت‌ها وضع مشخص نبود. در کالیفرنیا تقریباً همین وضعیت که الان می‌بینید که هنوز شمارش آرا ادامه دارد و خانم کلینتون جلو هست، تقریباً همین گونه پیش‌بینی می‌شد. بنابراین چیز خیلی پیش بینی نشده‌ای اتفاق نیفتاد، جز اینکه روشن‌تر شد که سرنوشت نهایی حزب دموکرات، به احتمال بسیار زیادی در کنگره‌ی حزب تعیین خواهد شد.

در این انتخابات، پیروزی احتمالی هر یک از کاندیداها در هر حزب، چه تاثیری بر حزب رقیب خواهد داشت؟
در حزب جمهوری‌خواهان، به نظر می‌رسد اگر آقای مک‌کین برنده شود، شانس حزب دموکرات به نظرم بیشتر خواهد بود. البته اختلاف نظر در این مورد هست. ولی من نظرم این است که آقای میت رامنی توانایی رقابت با دو کاندیدای مورد نظر حزب دموکرات را بیشتر دارد. آدمی هست که سن و سالش پایین‌تر است، تجربه اقتصادی و سیاسی همزمان دارد. یعنی هم در بخش خصوصی فعال بوده و موفق بوده و هم فرماندار ایالت ماساچوست بوده و نیز اینکه آدم مذهبی است و توانسته محافظه‌کارهای حزب دموکرات را بیشتر بسیج بکند.

از طرف دیگر می‌شود گفت که آقای مک‌کین به دلیل اینکه سابقه‌ی دیرین‌تری در حزب دارد، از حمایت ریش‌سپیدان و گیس‌سپیدان حزبی، بیشتر برخوردار است. ولی توانایی اینکه آقای رامنی بتواند آرای بیشتری در انتخابات اصلی ماه نوامبر بدست بیاورد، زیاد‌تر است. باید توجه داشته باشیم که آقای رامنی یک فرد مذهبی مورمون است که در ایالت لیبرال ماساچوست، به فرمانداری انتخاب شده است. بنابراین باید گفت که توانایی فردی بسیار بالایی باید داشته باشد که یک آدم محافظه‌کار مذهبی در یک ایالت لیبرال، توانسته موفق بشود و فرماندار شود. از طرف دیگر اگر بین دو کاندیدای موجود حزب دموکرات نگاه بکنیم، به نظر می‌رسد که آقای اوباما، توانایی مقابله با هر یک از کاندیداهای حزب جمهوری‌خواه را بیشتر از خانم کلینتون خواهد داشت.

در مجموع به نظر شما ویژگی انتخابات این دوره‌ی ریاست جمهوری آمریکا، چه تفاوت‌هایی با دوره‌های قبل دارد؟
به نظر من این انتخابات در چهار دهه‌ی گذشته‌ی آمریکا، بی‌سابقه بوده و آن را تنها می‌شود با انتخابات ۱۹۶۸ آمریکا، که اوج جنبش‌های مدنی آمریکا بود، مقایسه کرد. امروز هم قاعدتاً باید اسم این را یک جنبش گذاشت. آقای اوباما توانسته یک جنبشی به راه بیندازد با شعار "تغییر و اتحاد مجدد آمریکا". و البته عمدتاً "تغییر". و گیرایی این شعار هم بیشتر به خاطر آن هست که در دوره‌ی ۸ ساله‌ی آقای بوش، آمریکا در زمینه‌های مختلف، در زمینه‌ی اقتصادی، سیاست خارجی، جنگ، بهداشت و ۱۲ میلیون کارگر مهاجر مکزیکی، برنامه‌‌اش با شکست مواجه شده است و امروز حزب جمهوری‌خواه قادر نیست از آقای بوش که هنوز هم رییس‌جمهور است، حمایت بکند و مردم را قانع کند که رییس‌جمهور هم با آنها هست. بطور کلی باید گفت که شور و هیجانی که در این انتخابات بوجود آمده، بسیار بسیار متفاوت است نسبت به گذشته، و باید توجه داشت که از بین دو چهره‌ی اصلی کاندیدای حزب دموکرات، اگر هر یک از این دو نفر انتخاب بشوند، تاریخ آمریکا را ورق خواهند زد. چه خانم کلینتون، که یک زن است و برای اولین بار در تاریخ ریاست جمهوری آمریکا به این سمت می‌رسد و چه آقای اوباما که یک سیاه‌پوست و با ویژگی‌های دیگری است و از جمله نیمه مسلمان و نیمه خارجی هست و مسائلی از این قبیل، نیمرخ دیگر آمریکا را بطور کلی عوض خواهد کرد. بنابراین این انتخابات از ویژگی‌های بسیار برجسته‌ای برخوردار است که من فکر می‌کنم اهمیت آن نه تنها برای آینده آمریکا و برای تغییر نیمرخ جنگ طلبانه و تجاوزکارانه‌ی آمریکا است، که در دوره‌ی آقای بوش بسیار برجسته شده بود؛ بلکه این انتخابات سیاست‌های آمریکا را در دنیا و به خصوص در منطقه‌ی خاورمیانه تغییر خواهد داد