«صلح منطقه موانع اساسی دارد»

حسین علوی

جورج بوش، رییس‌جمهور آمریکا از روز سه‌شنبه، سفر خاورمیانه‌ای خود را آغاز می‌کند. او از اسرائیل، سرزمین‌های فلسطینی در کرانه غربی رود اردن، کویت، مصر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی دیدار خواهد کرد. دکتر حسن هاشمیان، کارشناس مسایل منطقه، در ارتباط با اهداف اصلی این سفر به رادیو زمانه می‌گوید:

این سفر بعد از کنفرانس آناپولیست صورت می‌گیرد. کنفرانسی که آمریکا تلاش کرده بود نیروهای معتدل موجود در فلسطین و همچنین اسرائیل را بر سر یک میز بنشاند و در واقع بر موضوع صلح تأکید کند. ولی به اعتقاد من این صلح، موانع اساسی دارد. در داخل اسرائیل، سیاست امتیازدهی به فلسطینی‌ها مورد قبول همه‌ی گروه‌های سیاسی اسرائیلی نیست. در فلسطین هم محمود عباس با مشکل بسیار مهم داخلی مواجه است و آن موضوع حماس است.

آقای بوش در شرایطی به منطقه می‌آید که آن امیدهای شکل‌گیری صلح بین فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها که بعد از کنفرانس آناپولیست صورت گرفت، رو به سردی می‌گراید و چندان امید بخش نیست. من معتقد هستم که آقای بوش بتواند کارهایی را انجام دهد چون مسأله‌ی اصلی در داخل اسرائیل و در برنامه‌های شهرک‌هایی است که دولت اسرائیل نمی‌تواند از آنها دست بردارد، چون بخش عظیمی از ساکنین شهرک‌ها به گروه‌های انتخاباتی مربوط می‌شوند که می‌توانند بر دولت آقای اولمرت فشار وارد کنند. وضعیت قدس را نیز نمی‌توانند تغییر دهند به خاطر این‌که با مخالفان سرسختی مواجه است.

رییس‌جمهور آمریکا در صحبت‌های خودش قبل از سفر از مقابله با هدف‌های جمهوری اسلامی ایران در منطقه یاد کرده و سخنگوی وزارت خارجه ایران هم گفته که این سفر رئیس جمهور آمریکا با هدف منزوی کردن ایران است. چه سیاست‌هایی می‌تواند در دستور کار سفر آقای بوش برای منزوی کردن ایران و یا مقابله با ایران باشد؟

یکی از مسایلی که در این سفر، آقای بوش در رابطه با ایران بر آن تأکید خواهد کرد، جدا کردن سوریه از ایران است، سیاستی که فرانسه آن را آغاز کرده و آمریکا مایل است که آن را ادامه دهد. جهان عرب به خصوص عربستان هم تمایل دارد که این کار صورت گیرد.

از سوی دیگر، مسأله‌ی باز کردن فضای صلح بین اسرائیل و سوریه است که در حال حاضر گفته می‌شود با وساطت ترکیه گام‌های ملموسی در این زمینه برداشته شده. بنابراین بوش تاکید می‌کند که در این شرایط بتواند سوریه را از ایران جدا کند و ایران را در یک موضع خیلی سختی قرار دهد.

با توجه به این‌که دولت جمهوری اسلامی ایران از طریق سوریه چه بر حزب‌الله لبنان و چه بر حماس فلسطین در واقع فشار وارد می‌کند و یا ارتباط برقرار می‌کند، به اعتقاد آمریکایی ها اگر بتوانند سوریه را از ایران جدا کنند و امتیازاتی را در صلح منطقه به آن بدهند (جولان و فضای موجود در کنار جولان را به آن بدهند) ممکن است بتوانند دست ایران را از لبنان و فلسطین قطع کنند. بنابراین الان خیلی فشار سخت وارد می‌شود. بوش در این قضیه مصمم است که این کار را انجام دهد.


در ارتباط با سوریه و لبنان، اکنون اتحادیه عرب هم نشستی دارد که یک طرح سه قسمتی را برای حل بحران انتخاب ریاست جمهوری در این کشور ارائه کند و از جمله مسأله‌ی تدوین قانون انتخابات جدید را مطرح کرده است.

این قانون انتخابات اساسا چه پیشنهادی برای این بحران لبنان در بر دارد؟

این قانون انتخابات یکی از خواسته‌های مخالفان دولت است که معتقدند اگر تغییر کند، دولتی که اکنون در پارلمان اکثریت دارد با تغییر شیوه انتخاب حوزه‌ها این اکثریت خود را از دست می‌دهد و به همین خاطر وقتی اتحادیه عرب به عنوان مرحله سوم صحبت از انتخابات می‌کند، منظور این است که اگر اپوزسیون دولت سینیوره در حال حاضر از آن کارشکنی‌های خودش و مانع اندازی جلوی دولت سینیوره بر انتخاب ریاست جمهوری میشل سلیمان دست بردارد در نهایت امتیازی به این اپوزسیون داده خواهد شد و آن تغییر قانون انتخابات خواهد بود.

آقای هاشمیان آیا سفر رییس‌جمهور آمریکا به خاورمیانه، مربوط به مسایل عراق هم خواهد بود؟

من معتقدم که بوش یک دیداری هم از عراق خواهد داشت، اگر چه این دیدار را مشخص نمی‌کنند و به خاطر مسایل امنیتی اعلام نمی‌کنند، ولی دیدار خواهد کرد و یکی از مسایل حائز اهمیتی که یک‌بار دیگر بوش بر آن تاکید خواهد کرد، دفاع یا حمایت از شوراهای محلی معروف به «مجالس الفهوا» است که اخیراً در دولت مالکی و احزاب شیعه به شدت مورد انتقاد قرار گرفته و همچنین مورد هجوم سخت القاعده است که تعدادی از نیروهای‌شان هم کشته شدند.

من معتقدم که آقای بوش این مسأله را مورد بررسی قرار خواهد داد و با قاطعیت خواهد گفت که از این شوراهای محلی که توانستند القاعده را در مناطق سنی نشین زمین‌گیر کنند و آنها را بیرون کنند، حمایت خواهد کرد.

مسأله‌ی دومی که آقای بوش دنبال خواهد کرد، موضوع شیوه عقب نشینی نیروهای آمریکایی تا پایان سال 2008 از عراق است. آقای بوش برای این هم یک نوع استراتژی خاص در نظر گرفته که چگونه بیرون خواهد آمد.

آن چه که تأکید خواهد کرد این است که آیا این دولتی که اکنون بر سر کار است و به شدت مورد انتقاد گروه‌های مختلف قرار گرفته و از طرف دیگر کارآیی هم ندارد، آیا باید بر سر جا بماند یا تغییر کند. این سه محوری است که بوش در عراق دنبال خواهد کرد.