"استعفای لاریجانی در ارتباط با پیشنهادات پوتین است"

این گفت‌وگو را بشنوید و دانلود کنید.

علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به طور غیرمنتظره‌ای از سمت خود استعفا داده و سعید جلیلی معاون بخش آمریکا و اروپای وزارت امور خارجه عهده‌دار مسئولیت وی شده است. این درحالی است که علی لاریجانی قرار بود اواخر این هفته با خاویار سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ارتباط با مناقشه هسته‌ای ایران مذاکره کند. این مساله که آیا استعفای آقای علی لاریجانی ارتباط مستقیمی با مناقشه هسته‌ای ایران و پیشنهاد ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در سفر اخیر وی به تهران دارد یا نه، سوالی‌ست که بحث داغی را طی ساعت‌های گذشته در محافل خبری و سیاسی ایران دامن زده است. در گفت‌وگویی با دکتر صادق زیباکلام استاد دانشگاه و تحلیلگر مسایل سیاسی در تهران همین مسئله را درمیان گذاشتم:

من تصور می‌کنم که به احتمال خیلی زیاد استعفای غیرمترقبه و ناگهانی آقای دکتر لاریجانی برمی‌گردد به سفر آقای پوتین به تهران. منتها من فکر می‌کنم سفر آقای پوتین در حقیقت یک جرقه‌ای بود که زده شد به یک انبار باروت. چون از همان ابتدا که ایشان در مسئولیت شورای امنیت ملی و آقای احمدی‌نژاد هم در کسوت ریاست جمهوری جدید درآمدند، بتدریج معلوم شد که دو دیدگاه وجود دارد و اختلاف نظر این دیدگاهها همچنان تداوم پیدا کرده است. در هرحال آقای لاریجانی بیشتر معتقد است که راهبرد ما در خصوص بحث هسته‌ای باید یک راهبرد معقول و متوازن باشد و باید در هر حال در چارچوب مذاکرات حرکت بکنیم. حالا بعضا ممکن است امتیازاتی بدهیم و امتیازاتی بگیریم. ولی بهرحال جوری نباید بشود که بحث هسته‌ای تمام مسایل اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و غیره را تحت‌الشعاع خودش قرار بدهد. به سخن دیگر آقای لاریجانی همچون آقای هاشمی رفسنجانی معتقد است که درست است که بحث هسته‌ای مهم است، اما بهرحال نظام باید سبک و سنگین بکند و ببیند چه بهایی را باید برای این امر مهم بپردازد و بهایی بیش از ارزشی که دارد را ما بی‌خودی نیاییم بپردازیم.

اما با سفر آقای پوتین به تهران و ارزیابی‌هایی که از پیشنهاد ایشان در مورد پروژه‌ی هسته‌ای مطرح می‌شد این انتظار می‌رفت که مواضع آقای لاریجانی در حقیقت تقویت شده باشد!

همینطور است. آقای احمدی‌نژاد معقتدند که ما بهرحال و تحت هر شرایطی باید برنامه‌ی هسته‌ای‌مان را ببریم جلو. نگاه آقای احمدی‌نژاد به برنامه‌ی هسته‌ای ایران بیشتر یک نگاه ایدئولوژیک هست. یعنی برای ایشان بحث هسته‌ای یک رزمگاهی‌ هست، یک جنگ عقیدتی است بین ایران و آمریکا و بین ایران و غرب و اینجوری به بحث هسته‌ای نگاه می‌کنند...

آیا این درست است که پیشنهاد آقای پوتین که در حقیقت پیشنهاد کشورهای ۱+۵ است، تاکید بر ضرورت پایان‌دادن به غنی‌سازی اورانیوم است؟

ببینید، پیشنهاد آقای پوتین را ما کم و کیف‌اش را نمی‌دانیم چه هست. اما آنچه مسلم است در جهت تعلیق در برابر تعلیق بوده است. یعنی اینکه ایران به اصطلاح غنی‌سازی را به‌صورت تعلیق دربیاورد، و در مقابل پرونده‌ی ایران در شورای امنیت هم به حالت تعلیق دربیاید و نهایتا برگردد به شورای حکام و ما برگردیم پشت میز مذاکره و ببینیم که اگر ایران بخواهد مثلا به مدت یکسال یا دوسال و یا چندسال غنی‌سازی را به صورت تعلیق دربیاورد، در مقابلش کشورهای ۱+۵ چه امتیازاتی را حاضرند به ایران بدهند. آقای احمدی‌نژاد ظاهرا معتقدند که صرفنظر از اینکه چه امتیازاتی غرب حاضر است در برابر تعلیق غنی‌سازی به ایران بدهد، ما تحت هیچ شرایطی و هرگز نباید غنی‌سازی را به حالت تعلیق دربیاوریم. آقای لاریجانی معتقدند که بهرحال بحث اساسی منافع ملی است، در درازمدت و در کوتاه‌مدت، و اینجوری نیست که ما نذر کرده باشیم و یا جزو فرائض دینی‌ست که تحت هر شرایطی مثلا باید ما بحث هسته‌ای را به جلو ببریم.

آیا استعفای آقای لاریجانی به معنای این است که ایشان با پیشنهاداتی که آقای پوتین آورده است موافق هستند، ولی وضعیت موجود را مناسب نمی‌بینند برای پیشبرد این نظر؟

دقیقا اینطور است. برای اینکه اگر شما ۴۸ یا ۷۲ ساعت به عقب برگردید، می‌بینید که خیلی جالب است که آقای پوتین قبل از اینکه ایران را ترک بکنند، رفتند به دیدار مقام معظم رهبری آیت‌اله خامنه‌ای و با ایشان دیدار کردند. در آن دیدار آقای پوتین ظاهرا پیشنهادات کشورهای ۱+۵ را با خودش آورده بود و خدمت آیت‌اله خامنه‌ای ارائه می‌دهد. منتهی آقای پوتین ظاهرا فقط پیشنهادات را ارائه نمی‌دهد، بلکه اظهارنظر خودشان بوده که نظر روسیه هم همین است و اگر که شما خواسته باشید که فی‌الواقع این پیشنهادات را نپذیرید، دیگر خیلی نمی‌توانید روی حمایت روسیه از شما در رابطه با مسئله‌ی تحریم حساب بکنید. بنابراین یا آقای لاریجانی باید بروند به کنار و همه را بسپرند دست آقای احمدی‌نژاد، یا اینکه بهرحال نظر ایشان بعنوان رییس شورای امنیت ملی باید یک تاثیر و تاثراتی داشته باشد.

بنابراین می‌شود اینطور ارزیابی کرد که استعفای آقای لاریجانی به معنای این است که جایگزین ایشان که آقای سعید جلیلی هست، همان سیاست هسته ای گذشته‌ی دولت آقای احمدی‌نژاد را پیش خواهد برد؟

همینطور است. ببینید، کسی که خواهد آمد و جانشین آقای لاریجانی خواهد شد، قطعا کسی‌ست که در خط آقای احمدی‌نژاد خواهد بود. منتها واقعیت این است که تصمیم و حرف نهایی را آیت‌اله خامنه‌ای می‌زند. بنابراین ما باید منتظر بشویم ببینم که آیت‌اله خامنه‌ای رویکردشان چگونه است.