«تحریم جداگانه اروپا علیه ایران عملی نیست»

گفتگو با جلال ایجادی را بشنوید.

وزرای خارجه ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا روز پانزدهم اکتبر در لوکزامبورگ گرد هم آمدند تا پیشنهاد برنارد کوشنر وزیر خارجه فرانسه مبنی بر اعمال تحریم‌های جداگانه علیه ایران از سوی اتحادیه اروپا را مورد بررسی قرار دهند.

در این زمینه گفت‌وگویی داشتم با دکتر جلال ایجادی استاد دانشگاه در فرانسه و کارشناس مسایل منطقه و اروپا؛ و ابتدا میزان احتمال توافق بر سر پیشنهاد وزیر امور خارجه فرانسه را با او در میان گذاشتم:

من فکر می‌کنم در ارتباط با اقدام و ابتکاری که دولت فرانسه در این زمینه در نظر گرفته است که فشارهای اقتصادی و دیپلماتیک روی دولت ایران افزایش پیدا بکند، هنوز از نظر عملی به نظر من میسر نخواهد شد. به خاطر این که دولت‌های اروپایی در این زمینه نقطه نظر مشترک و واحدی ندارند. به ویژه به لحاظ قراردادهای مختلف و روابط دیپلماتیک خاصی که هر کدام از این کشورها با دولت ایران دارند.

در واقع سیاست فرانسه کاملاً با خط مشی دپیلماتیک همه این کشورها انطباق ندارد. بنابراین در سطح اروپا با توجه به شناختی که از کشورهای مختلف دارم، این است که فرانسه حتماً فشار خواهد آورد. حتماً فرانسه سعی می کند این کشورها را روی این مسأله بسیج بکند. ولی برای رسیدن به یک نتیجه‌گیری قطعی احتیاج به زمان بیشتری خواهد داشت.

به هر حال چه در ارتباط با مسایل اتمی، چه در ارتباط با مسایل حقوق بشر و نتیجتاً اقدامات تحریم اقتصادی که مورد نظر فرانسه هست، فکر می‌کنم تناسب قوای کنونی اجازه نمی‌دهد که کشورهای اتحادیه اروپا به یک نتیجه‌ی ملموسی در این زمینه برسند.

آیا نیکولا سارکوزی رییس‌جمهور فرانسه هم با توجه برخورد ملایم‌تر اخیری که در مقایسه با وزیر خارجه نسبت به مناقشه هسته ای ایران داشت، اکنون بر پیشنهاد وزیر خارجه خود‌ در اجلاس اتحادیه اروپا اصرار دارد؟

بله. خود آقای سارکوزی هم تأکیدش بر این است که اروپا به شکل یک‌پارچه و واحد علیه ایران اقدام بکند. هم‌چنان که پیوسته این نظر و خواسته‌ی دولت آمریکا هم بوده است که اروپا و آمریکا بتوانند هماهنگی بیشتری در اعمال فشارهای اقتصادی و تجاری روی ایران داشته باشند و به شکل همگون‌تری عمل بکنند.

آقای سارکوزی نیز در واقع تمایلش کماکان این است که در این زمینه فشار بیشتری وارد بیاورد و او و وزیر خارجه‌اش آقای کوشنر در هماهنگی با این قضیه به سر می‌برند.

البته فکر می‌کنم علی‌رغم این و با توجه به بده بستان‌هایی هم که کشورهای اتحادیه اروپا با روسیه دارند، سعی می‌کنند آن چنان که باید و شاید، به شکل خیلی یک‌جانبه با دولت ایران برخورد نکنند. به خاطر این که دولت روسیه زیاد توافقی ندارد که یک فشار خیلی متمرکز و قوی‌ روی دولت ایران پیاده بشود.

این است که با توجه به این که روسیه از یک طرف فشارهای خاص خودش را می‌آورد و در اروپا نیز ناهمگونی‌های زیادی وجود دارد، بنابراین آقای سارکوزی و دولتش نمی‌توانند آن چنان که مورد نظرشان و دلخواهشان است، به نتایج عملی و فوری برسند.

برخی ناظران مطرح می‌کنند که در صورتی که اتحادیه اروپا بر ضرورت تعلیق غنی‌سازی اورانیوم و عمل کردن ایران به مصوبات شورای امنیت تأکید کند، بنابراین نتایج همکاری ایران با آژانس که قرار است در ماه نوامبر آینده اعلام بشود، چه تاثیری می‌تواند بر مناقشه هسته ای داشته باشد؟

طرحی در نظر هست که دولت‌های اروپا در این زمینه به شکل رسمی از دولت ایران بخواهند که تغییر سیاست بدهد و باز اقدامات خود را در ارتباط با مسأله‌ی هسته‌ای به جهت جدیدی تعدیل بکند. ولیکن من فکر می‌کنم علی‌رغم این که کشورهای اتحادیه اروپا بتوانند به یک موضع و به یک قطعنامه‌ی سیاسی برسند، دولت ایران خودش را آماده کرده است که احتمالاً چنین قطعنامه‌ای از جانب اروپا صادر و نوعی فشار سیاسی جدید هم اعمال بشود.

ولیکن در عین حال موضع دولت ایران، من فکر می‌کنم، این خواهد بود که این گونه قطعنامه‌ها آن چنان که باید و شاید نمی‌تواند کارساز باشد و بنابراین برای ایران ایجاد مزاحمت‌های شدیدی نمی‌کند و این است که از نظر سیاسی و دیپلماتیک دارای موضع خاص خودش خواهد بود.

اروپا نیز با دادن یک چنین بیانیه‌ی مشترکی به جامعه بین‌المللی و همچنین آمریکا نشان می‌دهد که مسئله‌ی ایران مسأله اروپا هم هست. با این حال من فکر می‌کنم دولت ایران با این قضایا به عقب‌نشینی وادار نخواهد شد.