کابوس پاکستانی آمریکا

چندی پیش، خبرگزاری‌ها از پیروزی ژنرال پرویز مشرف در انتخابات پاکستان خبر دادند. این پیروزی در حالی اتفاق افتاد که دیوان عالی پاکستان حکم به قابل انجام بودن انتخابات ریاست جمهوری داده بود. اما اعلام برنده‌ی آن باید تا 17 اکتبر، یعنی پایان رسیدگی به شکایت‌هایی که از نامزدی مشرف به این دیوان رسیده است، به تعویق افتد. در این باره با مصطفی دانش، کارشناس مسائل پاکستان گفتگویی کردیم.

این برنامه را از اینجا بشنوید و دانلود کنید

آقای دانش، بنا بر گزارش‌ها، پرویز مشرف در رأی‌گیری پارلمان و مجالس ایالتی پاکستان برای احراز پست ریاست جمهوری، آرای کافی به دست آورده است اما دیوان عالی پاکستان دست کم تا 17 اکتبر درستی این انتخابات را تأیید خواهد کرد. آیا این بررسی دیوان عالی بیشتر مضمونی حقوقی است یا سیاسی؟

طبیعتا دادگاه عالی پاکستان این حق را دارد که در این مورد تصمیم بگیرد که آیا رییس‌جمهور پاکستان می‌تواند هم‌زمان رئیس ارتش هم باشد یا خیر؟ طبق قوانین پاکستان، رییس‌جمهور نمی‌تواند رییس دو ارگان مهم کشور شود. در واقع این یک تصمیم حقوقی خواهد بود و دادگاه عالی باید در این مورد تصمیم بگیرد که آیا انتخابات امروز جنبه‌ی رسمی و قضایی دارد یا خیر؟

بر اساس مذاکراتی که بین آقای پرویز مشرف و خانم بی‌نظیر بوتو انجام گرفت، حزب مردم و شخص بوتو در قدرت به نوعی سهیم خواهند شد. این سهیم شدن در قدرت تا چه حد به حزب مردم و بطور کلی اوضاع سیاسی پاکستان تاثیر خواهد داشت؟

ببینید، خانم بوتو خواهان این بود که در صورتی از حکومت در انتخابات پشتیبانی کند که مشرف در آینده، اجازه منحل کردن پارلمان پاکستان را نداشته باشد و در ضمن، تعقیب خانم بوتو را به خاطر فساد مالی کنار بگذارد. خانم بوتو در این رابطه حاضر شده در اکتبر به پاکستان برگردد و در انتخابات شرکت کند و به عنوان نخست وزیر آینده پاکستان انتخاب شود.

در واقع این خواست آمریکا است. برای این که وحشت دارد که در انتخابات آینده نیروهای رادیکالی، اکثریت را به دست بیاورند و در واقع دنبال یک آلترناتیو مردمی می‌گردد که در کنار مشرف، شخصیتی دیگری را داشته باشد و بتواند که کشور را کنترل کند. در پاکستان اکثر نیروهای رادیکال هستند و در رأی‌گیری که چند هفته پیش در پاکستان انجام شد، متاسفانه 46 درصد مردم، طرفدار بن لادن و 38 درصد مردم، طرفداری از مشرف می‌کنند. این مسأله برای دولت آمریکا کابوسی شده است.

من فکر می‌کنم با مشکلاتی که در پاکستان وجود دارد حتی با انتخاب شدن خانم بوتو به عنوان صدر اعظم هم تضاد بین جامعه از بین نخواهد رفت و خطرات بزرگی آینده پاکستان و منطقه را تهدید می‌کند.

به جز گروه‌های بنیادگرا در پاکستان، بقیه احزاب و جریانات سیاسی مخالف دولت پرویز مشرف چه سهمی از نفوذ و پایگاه دارند و حتی اگر پرویز مشرف و بی‌نظیر بوتو به توافق بر سر تقسیم قدرت برسند، آیا فضای سیاسی پاکستان ممکن است تخفیف بحران داشته باشد؟

فکر می‌کنم باید به این مطلب اشاره کرد که پاکستان کشور تضادهاست. در واقع دولت آمریکا از یک طرف خواهان ایجاد دموکراسی در پاکستان است و از طرف دیگر پاکستان مرکز خشونت است. از یک طرف پاکستان قدرت اتمی است و از طرف دیگر با فقر مطلق روبه‌رو است. از یک طرف طرفدار بوش و از طرف دیگر پناهگاه بن‌لادن است.

تضادی وجود دارد که نیروهای مخالف مشرف به خصوص نیروهای غیر مذهبی از آن استفاده می‌کنند و در راس این نیروها نواز شریف است که در سال 1999 توسط مشرف سقوط کرد و طرفداران بسیار زیادی در ایالت پنجاب و شهر لاهور دارد و فکر می‌کنم که مشرف یک بار موفق شد از ورود نواز شریف به پاکستان جلوگیری کند؛ ولی این خطر و مشکل همیشه وجود دارد که نواز شریف در آینده‌ای نزدیک به پاکستان برگردد و خود را کاندیدای نخست‌وزیری کند و مشکلات جدیدی را برای پاکستان به وجود آورد و با تضادهایی که در جامعه پاکستان وجود دارد، من فکر می‌کنم مخالفین هر روز قوی‌تر شده و بتوانند تقویت شوند و مشکل اصلی را برای مشرف و خانم بوتو به وجود آورند.