کنفرانس پارلمان اروپا در باره‌ی انرژی هسته‌ای

روز چهارشنبه، چهارم ژوییه، پارلمان اروپا طی کنفرانسی یک روزه در بروکسل، با شرکت دو جانبه‌ی کارشناسان انرژی و برخی مسئولان سیاسی شورای اروپا، به بررسی راه‌های برون‌رفت از بحران مربوط به انرژی اتمی در جهان پرداخت. این کنفرانس در پی اجلاس سالانه‌ی پارلمان اروپا برگزار شد که هفته‌ی گذشته نسبت به بحران هسته‌ای اظهار نگرانی کرده بود. سازمان دهندگان این کنفرانس به‌ويژه احزاب سبز اروپا بودند که با پروژه‌های هسته‌ای در جهان برای تأمین برق و سایر انواع انرژی مخالف‌اند. از آنجایی که بخش قابل توجهی از نگرانی اجلاس اخیر پارلمان اروپا مربوط به پروژه‌ی هسته‌ای ایران بود، در این کنفرانس نیز ایران در مرکز توجه قرار داشت. در ابتدای کنفرانس علی‌اصغر سلطانیه، نماینده‌ی ایران در سازمان بین‌المللی انرژی اتمی، و رابرت کوپر، از مسئولان شورای اروپا، به سخنرانی پرداختند. از جمله کارشناسان شرکت‌کننده در این کنفرانس دکتر محسن مسرت، کارشناس محیط زیست و انرژی و استاد علوم سیاسی دانشگاه اوزنابروک در آلمان، بود. با او گفت‌وگویی انجام دادم که از اینجا بشنوید یا در زیر بخوانید.

ابتدا در مورد موضوعی که دکتر محسن مسرت در کنفرانس ارائه کرده بود پرسیدم:

موضوعاتی که من درباره‌ی آن صحبت کردم مربوط می‌شد به جایگزین‌های اقتصادی در مقابل معضلات انرژی؛ به‌خصوص با توجه به این‌که مصرف انرژی در ایران در حال رشد است و منابع انرژی، به‌خصوص منابع فسیلی، محدود است. این سؤال مطرح بود که چه راهی وجود دارد و من سه راه را عنوان کردم.

راه‌هایی که شما مطرح کردید چه پیشنهاداتی بود؟

یک راه همان راهی‌ست که در ایران هم طرفدارانی دارد و آن راه انرژی هسته‌ای‌ست که به نظر من با توجه به این‌که این انرژی تا به حال با سوبسید خیلی قوی و بیش از هر انرژی دیگری تا به حال موجودیت اقتصادی داشته است، یعنی عملا کالای اقتصادی تا کنون نتوانسته بشود، و به‌خصوص این‌که مشکلات ایمنی این تکنولوژی نیز هنوز حل نشده و از همه مهم‌تر این‌که در ایران به ‌اندازه‌ی کافی ما از منابع طبیعی اورانیوم برخوردار نیستیم که ایران بتواند از طریق تکنولوژی هسته‌ای استقلال اقتصادی و سیاسی انرژی داشته باشند.

در این کنفرانس از طرف ایران هم شرکت داشتند؛ از جمله نماینده‌ی ایران در آژانس بین‌المللی و از وزارت خارجه نیز. توصیه‌های این کنفرانس چقدر مورد توجه مقامات ایرانی قرار گرفت؟

نظر من این است که دلایلی که در آنجا آورده شد با توجه به این‌که همگی در این مسأله توافق داشتیم که از حق ایران برای استفاده از علم و فن‌آوری و همچنین فن‌آوری هسته‌ای دفاع باید بشود و این امر به هیچ‌وجه مورد سؤال نیست، با توجه به این مسأله، موقعیت و فضای بسیار خوبی بود از نظر من و امکان بحث آزاد راجع به جوانب و راه‌های مختلف حل بحران انرژی بود و این موضوع توانست در این کنفرانس مطرح و بحث بشود و کسی در آنجا به هیچ‌وجه از مواضع آمریکا و اروپا در اجبار به این‌که ایران باید صرف نظر بکند از تغلیض اورانیوم مطرح نبود.‌ ولی ما با وجود این توانستیم خیلی آزادنه، علی‌رغم این درگیری در سطح جهانی، راجع به آینده‌ی انرژی ایران صحبت کنیم.

با توجه به این‌که بحث‌های تخصصی مطرح‌شده در این کنفرانس فرموله خواهد شد برای اینکه توصیه‌ای باشد برای پارلمان اروپا، آیا این بحث‌ها به سرانجامی رسید در کنفرانس و آینده‌ی این توصیه‌ها چه خواهد بود؟

البته ما نتیجه‌گیری مشترکی در این کنفرانس نداشتیم. عده‌ای از دید خیلی کلی و انتقادی نسبت به هم انرژی اتمی و هم سلاح‌های اتمی مواضع خودشان را در جهت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و به‌خصوص در مورد ایران در سطح استفاده‌ی بهینه از منابع انرژی توضیح دادند. از طرف دیگر نمایندگان رسمی هم که در این جلسه شرکت کرده بودند از این‌که ایران احتیاج به فن‌آوری هسته‌ای دارد دفاع کردند و مواضع خودشان را به بحث گذاشتند.

آقای مسرت! با توجه به این‌که در این کنفرانس نمایندگان جریان‌های سیاسی سبز در اروپا فعال بودند، آیا توصیه‌های عملی برای جایگزینی انرژی اتمی از طرف این کارشناسان به‌شکلی مطرح شد که برای جوامعی مثل ایران هم کارساز و مورد پذیرش باشد؟

بله، بله! خود من یک مطالعه‌ای را آنجا ارائه دادم که این مطالعه و مطالعات دو نفر دیگر که طرح و ارائه شدند، اینها قطعا بررسی خواهند شد. یعنی من امیدوارم که برگزارکنندگان این کنفرانس براساس این مطالعات پیشنهادات خیلی دقیق و قابل اجرایی به پارلمان اروپا ارائه بکنند.

آیا پیشنهادات مطرح‌شده در کنفرانس، یعنی پیشنهادات جایگزین برای انرژی اتمی، مورد توجه‌ و استقبال شرکت‌کنندگان ایرانی بود؟

من فکر می‌کنم لااقل شرکت‌کنندگان ایرانی، به‌خصوص مسئولین، در این زمینه تعمق کردند و در این زمینه از این‌که این مطالب مطرح شد به‌صورت آزاد تشکر کردند و بیشتر از این هم نمی‌شد انتظار داشت. من فکر می‌کنم بحث آزاد و شروع بحث درباره‌ی تفکر و تعمق در این راه که چه امکاناتی به‌خصوص از نظر اقتصادی و ایمنی برای ایران، برای آینده‌ی معضل انرژی ایران مهم هست،‌ در این زمینه فکر می‌کنم مسئولین به تعمق بیشتری علاقه نشان دادند.