ویژه برنامه ها


گفت‌وگو با فروغ تمیمی، مردم‌شناس فرهنگی مقیم آمستردام و تعدادی از ایرانیان مهاجر در هلند
تاثیر قتل تئو ون‌گوگ بر زندگی ایرانیان مقیم هلند

پنج سال پیش در همین روزها، تئو ون‌گوگ، فیلم‌ساز و روزنامه‌نگار هلندی در آمستردام به قتل رسید. بسیاری از مسلمانانی که در هلند زندگی می‌کنند معتقدند که فضای جامعه و برخورد مردم با آن‌ها پس از رویدادهای ۱۱ سپتامبر و هم‌چنین قتل ون‌گوگ دگرگون شده است. اما نظر ایرانیان مهاجر در طبقه‌های گوناگون اجتماعی و سنین مختلف در این رابطه در هلند چیست و از دوران کشته‌شدن تئو ون‌گوگ چه در ذهن دارند؟



سکوتی سنگین و مرحله‌ای تازه در بررسی اعدام‌های ۶۷

بیست و یک سال پیش در چنین روزهایی در تابستان 1367، تعداد زیادی از زندانیان سیاسی به طور ناگهانی در ایران اعدام شدند. از بابت تعداد کشته‌شدگان، آمارهای ضد و نقیضی در دسترس است ولی همین آمارهای گوناگون از اعدام شدن چندین هزار نفر حکایت دارد. در داخل ایران برای سال‌ها «سکوتی سنگین» تنها واکنش به اعدام‌های سال 67 بود ولی در چند سال اخیر از راه برخی زندانیان آن دوره که از اعدام‌ها جان سالم به در برده‌اند و شماری از خانواده‌های قربانیان به ویژه در خارج ایران با همکاری رسانه‌های برون مرزی، توجه بیشتری به موضوع جلب شد و به همراه آن، حساسیت‌های حکومتی نیز بیشتر. در خارج از ایران اما گرامیداشت یاد قربانیان و مستند ساختن این رویداد، جنبه‌های تازه‌ای به خود می‌گیرد. امروز در بروکسل، کمیته دفاع از مبارزات مردم ایران، برنامه یادبودی برگزار کرد؛ برنامه‌ای که در دوازدهم سپتامبر هم به شکل یک همایش در دانشگاه آزاد این شهر دنبال می شود.



دربار روسیه در آمستردام

هر دو سال یکبار، هرمیتاژ آمستردام، نمایشگاه بزرگی برگزار می کند. عنوان نمایشگاه اخیر در هرمیتاژ "در دربار روسیه" است، درگیرنده تابلوهای نقاشی، لباس های ساکنان دربار، مجسمه ها، ظروف، سرویس های غذاخوری و جواهراتی از دربار روسیه. در نمایشگاه اخیر مانند نمایشگاه های سالهای گذشته، کتابچه نفیسی هم درباره آثار به نمایش درآمده تهیه شده و به فروش می رسد. حدود 1800 اثر از سده نوزدهم به صورت امانت از موزه دولتی سنت پترزبورگ در روسیه برای این نمایشگاه به هلند منتقل شده است. آثار هنری از دوره ای هستند که شش تزار در روسیه سلطنت می کردند: از پل اول، فرزند کاترین کبیر تا نیکولاس دوم، آخرین تزار این کشور.



گفتگو با حسین نوش آذر، نویسنده و مترجم
«مبنا:‌ سرکوب – هدف:‌ ادبیات و تاریخ»

بیش از یکصد و چهل نفر از چهره‌های فرهنگی و رسانه‌ای ایران، از داخل و خارج از کشور، با انتشار بیانیه‌ای به خشونت‌های صورت گرفته نسبت به مردم در ایران اعتراض کرده‌اند. در بخشی از این بیانیه آمده: «خبر وقایعی که به دنبال اعتراض‌های قانونی مردم و جوانان در بازداشتگاه‌ها رخ داد هر چند بی سابقه نبود اما به سبب وسعت و شدتی که داشت، اهل فرهنگ و ادب را بیش از پیش متاثر کرد.» متن کامل این بیانیه در بسیاری از تارنماهای پارسی‌زبان منتشر شده است. حسین نوش آذر، نویسنده و مترجم ایرانی مقیم آلمان، از جمله امضا کنندگان این بیانیه است. در تماسی با او، ابتدا از چگونگی سازماندهی این حرکت پرسیدم.



«دولت ایران؛ بازنده اصلی بازی»

روز پنجشنبه، نهم ژوییه، همزمان با دهمین سالگرد رویدادهای هجده تیر در تهران، حدود پانصد نفر از ایرانیان مقیم هلند در برابر پارلمان این کشور تجمع کردند. در این گردهمایی که به کوشش کمیته «ندای ایران» در لاهه برپا شد ایرانیان از گروه‌های سنی، اجتماعی و سیاسی گوناگون شرکت داشتند. دو نماینده از پارلمان هلند نیز در گردهمایی سخنرانی کردند. ماریکو پیترز، از حزب سبزها معتقد بود حکومت ایران با واکنش مردم، مشروعیت خود را از دست داده و گرچه ادامه تلاش ها در ایران بسیار خطرناک است ولی باید ادامه پیدا کند.



گفتگو با محسن مخملباف، فیلمساز
محسن مخملباف: گزارش به پارلمان اروپا درباره انتخابات

در میان هنرمندان ایرانی که طرف‏داری از نامزد خاصی را در انتخابات ریاست جمهوری نشان دادند، محسن مخملباف، فیلمساز که این روزها در فرانسه اقامت دارد، فعالیت هایی جدی دارد. وی همراه با مرجان ساتراپی، نویسنده "پرسپولیس" در نشست پارلمان اروپا در بروکسل حضور پیدا کرد و آنگونه که به "زمانه" گفته از مقام های اروپایی خواسته است که ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد را به رسمیت نشناسند.



نخستین جشنواره موسیقی Iranian.com

بیست و پنجم آوریل، نخستین جشنواره‌ی موسیقی Iranian.com در سان‌فرانسیسکو برگزار می‌شود. چهار هنرمند ایرانی مقیم آمریکا که در زمینه‌های گوناگون موسیقی فعالیت دارند در این جشنواره برای پشتیبانی از تارنمای Iranian.com برنامه اجرا می‌کنند: فرامرز اصلانی، خواننده؛ زیبا شیرازی، خواننده؛ آرش سبحانی، نوازنده‌ی گیتار و خواننده‌ي‌ گروه کیوسک، و همچنین صهبا امینی‌کیا آهنگساز و نوازنده‌ی پیانو. در این برنامه الهام جذاب، کمدین، نیز برنامه‌ای را اجرا خواهد کرد. با هنرمندان موسیقی این جشنواره گفتگو کرده‌ایم.



گفتگو با احمد باطبی، سخنگوی مجموعه فعالان حقوق بشر ایران
دو فعال ایرانی در نشست عالی حقوق بشر

در ژنو، نشست عالی حقوق بشر سازمان ملل برپاست. تعداد زیادی از پژوهشگران و فعالان حقوق بشر از کشورهای گوناگون در این نشست حضور دارند و از وضعیت حقوق بشر در کشورهای خود سخن می‌گویند. در این نشست به موضوع‌هایی مانند جهانی بودن حقوق بشر، نژاد پرستی، کشتارهای دسته‌جمعی، جنایت علیه بشریت، شکنجه و آزادی بیان توجه شده و از فعالان ایرانی هم دو نفر حضور دارند: نازنین افشین‌جم و احمد باطبی. باطبی معتقد است در این نشست گرچه بیشتر نگاه‌ها به قضیه، نگاهی سیاسی است؛ ولی همچنان مسئله حقوق بشر یکی از اولویت‌هاست.



رکورد شکنی سفارت کانادا در رد ویزای ایرانیان

بر پایه آمار انجمن حقوق‌دانان فارسی‌زبان کبک، در سال ۲۰۰۸درخواست ۶۱ درصد متقاضیان ویزای گردشگری کانادا در ایران رد شده است. به گفته مدیر این انجمن، این آمار با توجه به قانون «حق دسترسی به اطلاعات» در کانادا به‌دست آمده است. ویسنت والایی معتقد است: «زمانی که سفارت کانادا در تهران روزی ۱۵هزار دلار از بابت بررسی درخواست ویزا درآمد دارد، موظف است که حداقل خدمات را ارائه کند.»



«زندان، شکنجه، و استوار بر سر عقیده»

یازدهم بهمن، اتحادیه‌ي سراسری کارگران هلند جایزه سال ۲۰۰۸ خود را به منصور اُسانلو، فعال کارگری ایرانی که در زندان به‌سر می‌برد اهدا کرد. در مراسم، کارت‌هایی بین حاضران پخش شد که در پشت آن نامه‌ای خطاب به رئیس جمهور ایران نوشته شده بود و در آن آزادی منصور اسانلو و دیگر فعالان کارگری درخواست شده‌ بود. حاضران پس از امضای کارت‌ها آن‌ها را به صندوق‌های ویژه‌ای ریختند که در روزهای آینده قرار است به ایران ارسال شود. هنک فان‌در کولک، رئیس اتحادیه سراسری کارگری هلند در مراسم از این که امکان اهدای مستقیم جایزه به منصور اسانلو وجود ندارد ابراز تأسف کرد. گزارش و گفتگوی اختصاصی «زمانه» از مراسم را بخوانید.



انوشیروان روحانی و خاطراتی از هایده

۱۹ سال پیش در همین روزها، هایده، خواننده‌ی محبوب ایرانی در سن ۴۷ سالگی در آمریکا درگذشت. پس از گذشت حدود دو دهه از آن زمان، ترانه‌های هایده همچنان دوستداران بی‌شماری در بین ایرانیان دارد. یکی از آهنگ‌‌سازانی که کارهای زیادی برای هایده آفرید، انوشیروان روحانی است؛ وی در گفتگو با «زمانه» از خاطرات دو دهه همکاری با هایده گفته است.



احمد باطبی: جنبش دانشجویی به بن‌بست نمی‌رسد

تا پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ هیچگاه به‌طور رسمی مراسمی برای ۱۶آذر برگزار نشد ولی پس از انقلاب، این روز به عنوان «روز دانشجو» پذیرفته شد. با این‌حال در سال‌های پس از انقلاب هم بارها گردهمایی دانشجویان در این روز با برخورد نیروهای امنیتی مواجه شده است.
جنبش دانشجویی ایران در گذر این سال‌ها دچار چه دگرگونی‌هایی شده و وضعیت آن در مقایسه با سال‌های پیش از انقلاب چه تفاوت‌هایی کرده؟ این موضوع‌ها از جمله مسایلی بودند که با احمد باطبی در میان گذاشتم؛ فعال جنبش دانشجویی و سخنگوی برون‌مرزی مجموعه فعالان حقوق بشر ایران که در پی چاپ عکس‌اش بر جلد اکونومیست در تیر ۱۳۷۸ به نماد جنبش دانشجویی ایران بدل شد.



نویسنده‌ هندی برنده جایزه اصلی پرنس کلاوس

سوم دسامبر 2008، مراسم اهدای جایزه اصلی پرنس کلاوس در آمستردام برگزار شد. مراسمی با حضور ملکه‌‌ي هلند، تعدادی از اعضای خانواده‌ي سلطنتی، وزیران و شخصیت‌های فرهنگی - هنری. برندهء این جایزه، ایندیرا گوسوامی، نویسنده 64 ساله‌ي هندی بود که آثارش از سوی منتقدان به عنوان صدایی نو در ادبیات مدرن هند ارزیابی شده است. نویسنده‌ای که از ادبیات برای تغییرات اجتماعی و ایجاد صلح بهره می‌گیرد. گوسوامی در سخنرانی‌ خود گفت: «زندگی‌ام را وقف برجسته کردن فلاکت مردم کشورم کرده‌ام.»



برداشتی تازه از نمایش «ایرانیان» در آمستردام

نمایش «پارسیان» یا «ایرانیان» نوشته‌ي آشیلوس، تراژدی‌نویس یونانی، حدود چهارصد سال پیش از میلاد مسیح آفریده شده و از کهن‌ترین نمایشنامه‌ها در تاریخ تئاتر محسوب می‌شود. این نمایش یونانی گرچه به ایرانیان مربوط است، در سال‌های گذشته بارها به زبان‌های اروپایی با هنرمندان غیر ایرانی به روی صحنه رفته؛ اما به تازگی آلن‌ یادگاریان برداشت تازه‌ای از آن را در آمستردام ارائه کرده و در آن از زبان پارسی نیز بهره گرفته است.



گفتگو با ماهان عابدین، کارشناس سیاسی
«نگاه متفاوت به تروریسم و برخورد با آن»

در روزهای ۱۷ و ۱۸ اکتبر، نشست سالیانه‌ي «مرکز پژوهش‌های تروریسم» در لندن برپا شد. کار این مرکز از سال ۲۰۰۶ آغاز شده و گردانندگان آن بر این باور هستند که نگاهی متفاوت به مسئله‌ي تروریسم و شیوه برخورد با آن دارند. ماهان عابدین، کارشناس مسایل سیاسی مقیم لندن، ‌از پایه‌گذاران مرکز پژوهش‌های تروریسم است که اطلاعات بیشتری درباره‌‌ي نشست سالانه‌ي مرکز و اهداف آن ارائه می‌کند.



ناخرسندی نابینایان در آمریکا از یک فیلم

«نابینایانی که در یک آسایشگاه روانی زندگی می کنند، به هم حمله می‌کنند؛ در خودشان مدفوع می‌کنند و برای غذا به تجارت جنسی می پردازند...» اینها صحنه‌هایی از فیلم «کوری» (Blindness) ساخته‌ي فرناندو میرلس است که واکنش نابینایان، به‌ویژه در آمریکا را برانگیخته است. مدیر فدراسیون ملی نابینایان در بالتیمور می‌گوید: «چنین سناریویی ترفند عاقلانه‌ای برای موفقیت در جامعه نیست؛ بلکه توصیفی توهین‌آمیز از نابینایان و تحلیل‌بردن همه‌ي تلاش‌ها در جهت همراه کردن آنها با قشر غالب جامعه است.»



«فراموشی» به معنای تکرار فاجعه

در آستانه‌ی بیستمین سالگرد اعدام گسترده‌ی زندانیان سیاسی در ایران در سال ۱۳۶۷ مراسم گوناگونی در شهرهای اروپا برپا می‌شود. در پایتخت هلند نیز به کوشش کمیته یادبود اعدام‌های سال ۶۷ و با همکاری سازمان عفو بین‌الملل و رادیو زمانه، مراسمی در روز شنبه، ‌۳۰ اوت برپا خواهد شد. مهرداد لوایی، از اعضای کمیته یادبود، معتقد است: «جمهوری اسلامی در ۲۰ سال گذشته، در مورد این کشتارها، سیاست سکوت را اتخاذ کرده و نسل جوان ایران که آن دوران را تجربه نکرده، خاطره‌ی تاریخی هم از آن ندارد.»



گفت و گو با سخنگوی انجمن دفاع از حقوق کودکان در تهران:
«بهزیستی، درباره آزار کودکان پاسخگو نیست»

چند روز پیش عکس‌هایی در سایت‌های اینترنتی منتشر شد از سه کودک که در محل نگهداری کودکان در زنجان بودند. عکس‌هایی که نشان‌دهنده‌ی داغ شدن بخش‌هایی از بدن این کودکان بود. فرشید یزدانی، سخنگوی انجمن دفاع از حقوق کودکان می‌گوید: «‌خود بهزیستی یک نفر را مقصر دانسته و او هم در حد یک خدمه است و هنوز عکس‌العملی جدی نشان داده نشده است. یک نفر را هم به‌عنوان بازرس فرستادند. این‌که به چه نتیجه‌ای برسد، دقیق معلوم نیست. بهزیستی به عنوان نهادی که این اتفاق برایش افتاده، صرفاً خودش دارد بررسی می‌کند، و نه نهاد بالاتری.»



گفتگو با جمیله داوودی، سخنگوی کمیته برگزاری همایش
همایش «بنیاد پژوهش‌های زنان ایران» در کالیفرنیا

«بنیاد پژوهش‌های زنان ایران» از 4 تا 6 ژوییه 2006 نوزدهمین همایش سالانه خود را برگزار می‌کند. همایش امسال موضوع‌های متنوعی درباره مسایل زنان را دربرگرفته است؛ از الگوی زن سنتی در تصویر و تاثیر شرایط کنونی جهان بر زنان گرفته تا گرایش‌های گوناگون در جنبش‌های حقوق زنان و بررسی تارنماهای فمینیستی. جمیله داوودی، سخنگوی کمیته برگزاری همایش در این رابطه با «زمانه» گفتگو کرده است.



گفتگویی با فریده پورعبدالله، از گردانندگان همایش
«بررسی موانع تحقق حقوق بشر در ایران»

گروهی از ایرانیان مقیم کالیفرنیا چند سالی‌است که با نام «جمعیت ایرانی حقوق بشر» فعالیت دارند و همایش‌هایی سالانه برای بررسی مسایل حقوق بشر در ایران برگزار می‌کنند. این جمعیت، از ۲۰ تا ۲۲ ژوئن نیز همایشی با عنوان «بررسی موانع تحقق حقوق بشر در ایران» در تالار شهرداری سن‌خوزه در شمال کالیفرنیا برگزار می‌کند. در همین رابطه با فریده پورعبدالله، از اعضای پایه‌گذار انجمن گفتگویی کردم.