ترانه‌سرایان


عشق اما پیداست

محمود خوشنام: وین پایتخت زیبای اتریش را شهر موسیقی نامیده‏اند. نام وین، همیشه اشتراوس را به ذهن می‏آورد. در میان والس‏های اشتراوس «دانوب آبی» به‏خصوص در ایران، جاذبه و شهرتی فراگیرتر پیدا کرده است. به والس اشتراوس گوش می‌دهیم و به ترانه‌ای از شهیار قنبری؛ ترانه‏سرای معروف که بعضی از ترانه‏های خودساخته و خودخوانده‏اش زیبا و دلنشین است.



گل گشتی در «گل‌ها»
پیوند شعر و موسیقی در ترانه‌های رهی معیری

محمود خوشنام: در میان نخستین همراهان داود پیرنیا در برنامه‌ی گل‌ها، رهی معیری شاعر و ترانه‌سرای معروف ارج و منزلتی ویژه دارد. رهی علاوه برآن که شاعر تغزلی توانایی بود، از اندک ترانه‌سرایانی بود که با موسیقی نیز آشنایی داشت. حتی دو دانگ صدایی داشت که به یاری آن می‌توانست سروده‌های خود را پیش از انتشار آزمایش کند. در تاریخ ترانه‌پردازی ایران کمتر شاعری را می‌توان با رهی مقایسه کرد. پیوند شعر و موسیقی در کار او در اوج دقت و زیبایی بود.



«شعر نو، موسیقی نو می‌خواهد»

محمود خوشنام: بعد از نیما به شعر اخوان می‌رسیم که او نیز خیلی مورد تقاضای آهنگسازان بوده است. شعر اخوان اگرچه ساختاری نو دارد ولی مصالح آن سنتی است. از این‌رو آهنگ‌های سنتی و نیمه سنتی بهتر روی آن می‌نشینند. کار حسین علیزاده روی «زمستان» به‌خوبی کار پرویز مشکاتیان روی «قاصدک» در نیامده است، زیرا تکیه‌ی اولی به آواز سنتی بیش‌تر از دومی است. روی همین «زمستان» پیش از علیزاده، همایون خرم کار کرده و نتیجه بهتر درآمده است.



درباره‌ی زویا زاکاریان
ترانه‌هایی به رنگ زنانگی

محمود خوشنام: ما چند هفته‌ی پیش از برجسته‌ترین زنان ترانه‌سرا یاد کردیم ولی از یکی دو چهره غافل ماندیم. یکی از آنان زویا زاکاریان است که کار ترانه سرایی را از سال‌های پیش از انقلاب آغاز کرده و در سال‌های مهاجرت نیز تا امروز این کار را ادامه داده است. زویا زاکاریان در سال ۱۳۲۹ در خانواده‌ای ارمنی و اهل هنر در تهران زاده شده است. مادرش خواننده‌ی گروه آواز جمعی بود و پدر و برادرش نیز با موسیقی آشنا بودند. زویا در سال ۱۳۶۳ ایران را ترک گفت.



آهنگ‌سازی در پس ترانه‌هایش

محمود خوشنام: از سال‌های چهل بودند آهنگسازانی که می‌خواستند در عرصه‌ی شعر نیز هنر خود را بیآزمایند، ولی توفیقی به دست نیاوردند. در این میان استثنایی پدید آمد. آهنگ‌سازی پای در میدان نهاد که متن‌های ساده‌ی مردم‌پسندی را به آهنگ‌های خود پیوند می‌زد و این کار را در سال‌های پس از مهاجرت به آمریکا نیز ادامه داد. مردم‌پسند بودن ترانه‌های پازوکی خوانندگان معروف زمان را به هم‌کاری با او ترغیب کرده است.