تاریخ انتشار: ۲۶ اسفند ۱۳۸۵ • چاپ کنید    
گفت‌وگو با حسین علیزاده، قسمت اول:

حسین علیزاده: «موسیقی ایرانی گرفتار وابستگی‌هایی کورکورانه است»

محمد تاج‌دولتی
tajdolati@gmail.com

برای شنیدن فایل صوتی «اینجا» را کلیک کنید.


گروه هفت نفره‌ی هم‌آوایان | عکس‌ها از محمد تاج‌دولتی

حسین علیزاده، آهنگساز بنام ایران و سرپرست گروه هم‌آوایان، تور کنسرت‌های آمریکای شمالی و اروپا را از روز نهم مارس، از شهر تورنتو آغاز کرد. ارکستر هفت نفره‌ی هم‌آوایان در نخستین اجرای خود، برنامه‌ای را در دو قسمت، در برابر بیش از ۱۷۰۰ نفر از علاقه‌مندان ایرانی و غیرایرانی موسیقی سنتی ایران ارائه کرد. حسین علیزاده، صبا و نیما، دو نوازنده‌ی جوان گروه، که فرزندان دوقلوی حسین علیزاده هستند، و پوریا اخواص، یکی از خواننده‌های گروه، در گفت‌وگوهایی با رادیو زمانه، در باره‌ی گروه هم‌آوایان و آثاری که در کنسرت‌ها ارائه می‌کنند، و هم‌چنین حضور موسیقیدان‌های جوان ایرانی در صحنه‌های بین‌المللی، و به‌ویژه موسیقی زیرزمینی ایران، شرکت کردند.

- آقای علیزاده، از سابقه‌ی فعالیت گروه هم‌آوایان برایمان بگویید.

- گروه هم‌آوایان بیش از پانزده سال سابقه‌ی فعالیت دارد و علت تشکیل آن هم این است که پس از این‌که صدای خواننده‌ی زن در ایران ممنوع شد، گروهی تشکیل دادم که هم در زمینه‌ی آواز تجربه‌های تازه‌ای بکنیم و آواز را به‌صورت چندصدایی، اما نه به‌شکل غربی آن، بلکه با ویژگی‌های موسیقی ایرانی، ارائه کنیم و در ضمن از صدای زن هم استفاده کنیم. بسیاری از موسیقی فیلم‌هایی که من نوشتم، یا آلبوم‌هایی مثل آلبوم "رازنو" یا "به تماشای آب‌های سپید"، از جمله فعالیت‌های این گروه بوده و همین‌طور کنسرت‌های زیادی که در اروپا و آمریکا و ژاپن انجام داده‌ایم.


گروه هم‌آوایان

گروه هم آوایان گروه بزرگی است. چند سال پیش یک آزمون عمومی گذاشتم و تعدادی از خوانندگان زن و مرد که استعداد داشتند را انتخاب کردم که حدود سی نفر خواننده، و همین طور تعدادی نوازنده‌ی سازهای مختلف هستند. گروه هم‌آوایان سازی و آوازی‌ست و بنابه موضوع کار، یا شرایط، اعضایی از این گروه انتخاب می‌شوند. در سفرهای خارج از کشور، به‌ویژه آمریکا و کانادا، که مسیرهای دورتری هستند، دعوت‌کنندگان مایلند که گروه از سه یا چهار نفر تجاوز نکند. به همین دلیل، در چند سال گذشته، با استاد شجریان و آقای کلهر و خود من و همایون شجریان، چهار نفره می‌آمدیم. سال گذشته که کانادا بودم، با من قراردادی امضا شد و برای انجام توری در کانادا و آمریکا دعوت شدیم. از بین خواننده‌ها دو نفر، خانم افسانه رسایی و آقای پوریا اخواص، را انتخاب کردم و همین طور تعداد پنج نوازنده که این دو خواننده را همراهی می‌کنند.

برنامه‌ی کنسرت در دو قسمت است که نخست، خود من به همراه آقای پژمان حدادی، بداهه‌نوازی می‌کنم و قسمت دوم کارهایی‌ست که در دستگاه راست پنجگاه اجرا می‌کنیم. نکته‌ی قابل اشاره این است که آواز به‌صورت دو صدایی زن و مرد اجرا می‌شود و شعرها هم از شاعران مختلفی مثل شهریار، مولانا، فریدون مشیری و حافظ است.


حسین علیزاده

این تور از تورنتو آغاز می‌شود و در بوستون آمریکا ختم می‌شود، و تعدادی کنسرت هم در فرانسه، هلند و آلمان خواهیم داشت.

- آن‌چه که در این گروه چشمگیر است، حضور موسیقیدان‌های جوان، از جمله دو پسر خود شما، صبا و نیما علیزاده، است. آیا هدف اصلی شما در گروه هم‌آوایان، به میدان آوردن نسل دوم موسیقیدان‌های ایرانی‌ست؟

- حتما. این نکته‌ی بسیار مهمی‌ست که به جوان‌ها در هنرهایی که ریشه‌های فرهنگی خودمان در آن هست بیشتر میدان بدهیم. در ایران تفکر غلطی وجود دارد که بر اساس آن، هر چیزی که بی‌ارزش و در سطوح پایین است را به جوان‌ها نسبت می‌دهیم. مثلا می‌گوییم این چه نوع موسیقی‌ست که گوش می‌کنید، می‌گویند جوان‌ها از این نوع موسیقی خوش‌شان می‌آید. یا می‌گوییم این جوان است، خام است، نمی‌فهمد. در حالی‌که برعکس، باید امکانات را برای جوان‌ها فراهم کنیم تا در هنرهای ماندگار و هنرهایی که بیشتر با تفکر همراه است و فقط مصرف روزانه ندارد، فعالیت کنند.

در حال حاضر، در این هنرها به جوان‌ها کمتر میدان می‌دهیم و بسیاری از جوان‌های با استعداد هستند که می‌توانند هنر کلاسیک ما، یا حداقل موسیقی هنری ما را بارور کنند. صبا و نیما هم طبعا چون در خانواده‌ای بوده‌اند که با موسیقی رشد و کار کرده‌اند، حالا قرعه به نام‌شان افتاده که در این گروه کار کنند. اما این گروه جای بسیاری از جوان‌ها، با استعدادهای مختلف، می‌تواند باشد که بنابه موضوعات مختلف، در کار گروهی شرکت می‌کنند.


حسین علیزاده

خوشبختانه همسالان صبا و نیما در میان شاگردانم بسیارند و اتفاقا امید من به نسل جوان است. من معتقدم در موسیقی ایرانی، یک نوع تکرار عادت‌ها یا وابستگی‌ها و دلبستگی‌های متعصبانه یا کورکورانه‌ای، نزد برخی موزیسین‌ها هست که باعث شده موسیقی ایرانی را یک موسیقی بسته تصور کنند، در صورتی که این طور نیست. نسل خود ما، یعنی کسانی مثل آقای شجریان، لطفی، من، طلایی، مشکاتیان و دیگران، کارهای خیلی معروف‌مان را در سنین بیست تا بیست‌وپنج سالگی ساختیم. شما خودتان شاهد چند تا از برنامه‌هایی که مثلا در جشن هنر اجرا می‌شد بوده‌اید. آن موقع، به ما جوان‌ها امکاناتی داده شد که مبتکرش رادیو تلویزیون ملی ایران بود. ایجاد مرکز حفظ و اشاعه‌ی موسیقی، و امکانات و بودجه‌هایی که فراهم شد، به ما جوان‌ها اجازه داد که در موسیقی هنری ایرانی بتوانیم رشد کنیم.

به نظر من، حالا این امکانات وجود ندارد، یا نسبت به جمعیت جوان ما بسیار کم است. ما فکر می‌کنیم امکانات فقط باید بخ یک نوع موسیقی، مثل موسیقی پاپ، داده شود، یا در هر چیزی فقط شکل مصرفی آن را نگاه می‌کنیم. در صورتی که اگر در فرهنگ‌مان مسایل را ریشه‌ای نگاه کنیم، و هر چقدر به جوان‌ها در این مسیر بیشتر میدان بدهیم، شاهد خواهیم بود که جاودانه زدن هنرها و سنت‌های ما از طریق جوان‌ها صورت خواهد گرفت.

ما امکانات دولتی نداریم، و من با امکانات شخصی‌ام این کارها را می‌کنم. بسیاری از اوقات، درآمد آلبوم‌ها یا کنسرت‌ها را هزینه‌ی این تجربه‌ها می‌کنم، چون دولت کاری نمی‌کند یا اگر بکند شاید به شکل تبلیغاتی یا هدفمند باشد که سلیقه‌ی من نیست.

آنچه که آزاد و مستقل باشد در شکل خصوصی و غیر دولتی آن است که آن هم سرمایه می‌خواهد. من پذیرفته‌ام که اگر امکاناتی مادی بتوانم فراهم کنم، آن را در خدمت تجربه با جوان‌ها قرار دهم. خوشبختانه پروژه‌ها و برنامه‌های دراز مدتی در این زمینه داریم و جوان‌های بسیار خوب و با استعداد هم وجود دارند. خواننده‌ی گروه ما، پوریا اخواص، یک جوان بیست‌وپنج ساله است که بسیار خوب و پخته، در کنار خانم رسایی، که سال‌ها تجربه دارد، برنامه اجرا می‌کند و احساس می‌شود بسیار بیش از سن‌اش تجربه دارد. او یکی از اعضای فعال گروه هم‌آوایان است که در طول چهار پنج سال گذشته، هم سفرها و کنسرت‌های بین‌المللی داشته و هم در داخل موفق بوده است.

پوریا در بیست و پنج سالگی تجربه‌های بسیار خوبی را پشت سر می‌گذارد و به این موضوع توجه کرده که او هم مثلا در پنجاه سالگی باید به جوان‌ها توجه کند. هر هنری را می‌شود از طریق نسل جوان ادامه داد. اگر با نگاه واپس‌گرایانه به این موضوع نگاه کنیم، و بخواهیم جایی را تصاحب کنیم و به جوان‌ها میدان ندهیم، آن وقت خودمان باعث از بین رفتن آن هنر می‌شویم. اگر به جوان‌ها میدان ندهیم و آنها را محکوم کنیم که فقط مصرف‌کننده باشند، خود به خود نمی‌توانند راه پیدا کنند.

Share/Save/Bookmark

نظرهای خوانندگان

I think someone like Alyzadeh who is, nationally and internationally, very famous should not expect governmental support. Alyzadehs’ concerts in big and important halls worldwide would pay for itself. However, it’s clear that there is no meaningful support for young talents in Iran form the government. I think it’s become a habit for us to criticize government for almost everything however irrelevant! Apparently, Ershad is now busy commissioning religious symphonies e.g. Hazrate Mohamad, Emam Reza etc more than anything else! It’s funny our Islamic symphonist Shahin Farehat is such Araghkhor_e debsh!

-- Golkoh ، Mar 17, 2007

پوریا... یادش به خیر شب‌های حافظیه را.... 2 برادر هنرمند یکی در ضرب و دیگری در کمانچه و آواز. هرکجا هستند موفق باشند.

-- سوشیانت ، Mar 18, 2007

I was thrilled in the recent concert of Mr. Alizadeh especially his improvisation was pure, colourful, vibrant and energetic. I have seldom seen such a strong improvisation.
Although Mr. Alizadeh has done fantastic works with Hamavayan, many have been missing works like ‘Neynava’. If he could compose similar works it would definitely attract more western musicians to Persian Music.

-- Mehdi ، Mar 25, 2007

علیزاده تنها استثنا موسیقی ماست

-- حسام ، Mar 26, 2007

به یمن نفس حق تکسوار دشت امید(استاد علیزاده) همیشه پایدار و موفق باشید.

-- محمد حسین ، Mar 28, 2007

استادی در شان و منزلت والای استاد علیزاده متبلور است .
ایشان هنر ناب را با اندیشه و دانش پویا در می آمیزد وبا سرپنجه زرین بر تارهای ساز هوا وفضای اطرافشان را گل افشان وعطر باران میسارد .سادگی و بی پیرایگی استادانه جنابشاشان وگرمی کلامشان آنچنان است که آن هنگام که به دیدارشان نائل گردیدم، چند صباحی در امواج گفتارشان سرمست و از خود بیخود بودم.
دیر زمانی گله مند از زمانه که بزرگان مان کجایند که از دانش و بینششان توشه برگیریم .سپاس ایزد را به همت و مهر گرامی دوستی به دیار استاد علی زاده نائل و اندوه که نمیشد خستگی میزبان و میهمان را نادیده گرفت و آزردشان بیشتر زمانی و از گفتارشان بهره بیشتر جست.
امید که استاد بدانند که دری گرانند بر تارک فرهنگ و هنر ایران زمین و بیش از پیش بهره مند سازند تشنگان دریای اصالت را.
.پایداریشان و پر باریشان را از درگاه ایزد یکتا آرزو دارم.

-- جهانگیر ، Apr 1, 2007

تصحيح:در نوشته پيشين در رج 15 (بديدارشان نائل گرديدم درست ميباشد)/ج

-- جهانگیر ، Apr 2, 2007

Hi; My wife and I came to your concert in Manhattan also. It was great and we enjoyed your music very much.
God Bless

-- amir irani nejad ، Apr 5, 2007

استاد علیزاده که در اکثر بخشهای موسیقی ( نوازندگی ، آهنگسازی، موسقی فیلم ، تالیف ، آموزش و .....)فعالیت داشته اند به حق بی نظیر بوده وبا عنایت به خصایص اخلاقی والای این هنرمند فرهیخته ، بنده اعتقاد دارم که این خداوندگار الحان خوش از سوی آفریدگار هستی به جهانیان هدیه شده است و ایشان فردی آسمانی بوده و زمینیان را این چنین سراغ ندارم

-- شهریار عالی نژاد ، Apr 29, 2007

علیزاده تنها استثنا موسیقی ماست

-- kamyar ، May 15, 2007

موسیقی و علیزاده = شعر و نیما

-- محمد ، Jun 30, 2007

hamishe movaffagh baashid aghaaye Alizaade. man in jomleye shoma va tarze fekretaan nesbat be "javanaan" ra misetaayam. baashad ke bozorgaane maa dar saayere arse-haa niz be chonin negaahe roo be pish o javaan geraayanei dast yaaband.

-- Azadeh ، Jul 5, 2007

استاد ميخوام بدونيد ما عاشقان شما هستيم كه هميشه با شما خواهيم ماند استاد شور عشق با نواي ساز شما در ما متولد شد

-- پريسا ، Jul 12, 2007

با سلام
آقای علی زاده من توانستم نسخه اصلی کار سرور گل را در ایران گوش بدهم بطور کلی از دوستاران نوع نگاه آقای علیزاده به موسیقی ایرانی هستم ولی در کار سرور گل به غیر از قطعه رباب و کمانچه تراک چهار بقیه قطعات خط ذیگر کارهای پیشین ارائه گردید نمی دانم چرا دانشجوی تهران بودم و در طی این دوران دوست داشتم آقای علیزاده را از نزدیک ببینم وبا عقاید ایشان بیشتر اشنا شوم و همیشه دوشت داشتم دو نوازی از آقای علیزاده وکلهر ببینم بدون حضور هیچ خواننده ای

-- منصور آویشن ، Aug 1, 2007

بسیار عالیست از استادان دیگر بخصوص استاد شجریان بیشتر بنویسید

-- جلال ، Aug 19, 2007

استاد علیزاده که در اکثر بخشهای موسیقی ( نوازندگی ، آهنگسازی، موسقی فیلم ، تالیف ، آموزش و .....)فعالیت داشته اند به حق بی نظیر بوده .هنر ناب را با اندیشه و دانش پویا در می آمیزد وبا سرپنجه زرین بر تارهای ساز هوا وفضای اطرافشان را گل افشان وعطر باران میسارد .پایداریشان و پر باریشان را از درگاه ایزد یکتا آرزو دارم.

-- بدون نام ، Sep 3, 2007

هر چه خوبان همه دارند تو یکجا داری.من به عنوان یک جوان یک ایرانی یک انسان و یکی از بی شمار عاشقان شما(استاد علیزاده) به شما افتخار میکنم .آرزوی من هستید. به امید دیدار.

-- مقداد خزایی ، Sep 4, 2007

وقعا افتخار مي كنم به موزيسين مورد علاقه ام كه اينطور روشن به جوان ها و رشد استعداد هاشون نگاه مي كنن و يا انقدر زيبا از صداي زن استفاده مي كنن و دفاع در برار آزادي صداي زن در كاراشون هويداست

-- مونا ، Sep 6, 2007

نگاره شما به ما جوان ها و به كار بردن صداي زن. به ما اميدواري مي دهد

-- مونا ، Sep 6, 2007

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)