مرگ ۸۰۰ فک در دریای خزر!

محمد تاج‌دولتی

یکی از خبرهای ناگوار زیست محیطی در چند روز گذشته مرگ بیش از ۸۰۰ فک در شمال دریای خزر در سواحل کشور قزاقستان بود که گفته می شود براثر هوای بسیار معتدل زمستان گذشته اتفاق افتاده است. در میان فک های تلف شده ۱۸۰ بچه فک وجود داشته و با اینکه منطقه ِ مرگ این فک‌ها در سواحل شمال شرقی قزاقستان و نزدیک به پایگاه‌های نفتی این کشور بوده، اما به گزارش وزارت حوادث غیرمترقبه قزاقستان آلودگی مواد نفتی در دریا عامل مرگ این حیوانات بی آزار دریایی نبوده و آب شدن زودهنگام یخ ها و به طور کلی پدیده گرمایش آب و هوای کره زمین این فاجعه زیست محیطی را به وجود آورده است.

به گزارش یک نهاد بین المللی که مسئول حفاظت از دریای خزر در زمینه زیست محیطی است، در سال ۲۰۰۰ میلادی نیز در واقعه مشابهی در همین منطقه از دریای خزر ۲۰ هزار فک جان خود را از دست دادند. در این منطقه از دریای خزر به دلیل سرمای زیاد تکه های بزرگ یخ در دریا شناور است و آب شدن و شکسته شدن تکه های یخ یکی از دلایل مرگ این فک‌ها بوده است.

دریای خزر به دلیل بسته بودنش بزرگترین دریاچه جهان هم نامیده می‌شود، با کشورهای ایران، آذربایجان، قزاقستان، روسیه و ترکمنستان احاطه شده است. یک قرن پیش بیش از ۱٫۵ میلیون فک در این دریا زندگی می کردند که به دلایل گوناگون تعداد این حیوانات دریایی تا پایان دهه ۱۹۸۰ میلادی به کمتر از ۴۰۰ هزار فک رسیده بود.

همکاری مک دونالد و "گرین پیس"

از ایرادهای اساسی که سازمان های طرفدار محیط زیست به کمپانی‌های بزرگ بین المللی مثل مک دونالد می ‌یرند، این است که شبکه جهانی رستوران‌های مک دونالد از مواد اولیه غذایی استفاده می‌کنند که روش و محل تولید آن به سلامت محیط زیست آسیب می‌زند. کمپانی یزرگ مک دونالد هم برای حفظ حیثیت تجاری خود دست به اقدامات تبلیغاتی و کارهایی می‌زند که این انتقادها را خنثی کند.

یکی از اقدامات شگفت و جالب کمپانی مک دونالد همکاری‌ای است که اخیرا با سازمان بین المللی صلح سبز یا "گرین پیس" برای جلوگیری از تخریب جنگل های آمازون آغاز کر‌‌ده‌اند. این همکاری میان "گرین پیس" و شرکت مک دونالد از آن جهت است که شرکت تامین کننده دانه‌های "سویا" برای رستوران های مک دونالد با قطع درختان جنگل های آمازون زمین هایی را برای کشت و تولید دانه های "سویا" فراهم می‌کرده است. با اعتراضات گسترده‌ای که سازمان جهانی صلح سبز به نابودی جنگل‌های آمازون کرده نهایتا در بازدیدی که تعدادی از مشاوران کمپانی مک دونالد به اتفاق چند تن از فعالان "گرین پیس" از منطقه آمازون داشته‌اند، توافق کرده‌اند شرکت تولید کننده دانه های سویا را متقاعد کنند که این محصول را در مناطق دیگر تولید کند و بیش از این درختان جنگل های آمازون را قطع نکند.

"چرنوبیل"، بیست و یک سال بعد

روز ۲۶ آوریل گذشته، بیست و یکمین سال وقوع فاجعه زیست محیطی نیروگاه اتمی "چرنوبیل" در روسیه بود. ۲۱ سال است که قربانیان زنده مانده "چرنوبیل" با عواقب هولناک آلودگی های رادیوآکتیو در سکوت سر می کنند.
در حالیکه سازمان جهانی بهداشت با همکاری سازمان بین المللی انرژی اتمی تعداد کسانی را که بر اثر تشعشعات رادیو آکتیو نیروگاه "چرنوبیل" به سرطان مبتلا شده اند را حدود ۴ هزار نفر و جان باختگان مستقیم آن واقعه را ۵۹ نفر اعلام کرده بود، حالا پس از بیست و یک سال مشخص شده حدود یک میلیون نفر از ساکنان اطراف منطقه ِ نیروگاه "پرنوبیل" مستقیما دچارآلودگی تشعشعات رادیوآکتیو شده اند که از میان آنها بیش از ۱۰۰ هزار نفر تا کنون جان باخته اند و حدود ۳۰۰ هزار نفر هم به شدت گرفتار انواع بیماری های ناشی از انفجار این نیروگاه هستند و وضعیت همچنان وخیم تر می شود. چند ماه پیش کوفی عنان دبیر کل سابق سازمان ملل متحد گفته بود فاجعه زیست محیطی "چرنوبیل" در درازمدت بیش از ۹ میلیون نفر قربانی خواهد گرفت.

کنفرانس بانکوک

یکی از موانع مطرح شده برای اجرای راه‌های جلوگیری از گرمایش زمین این است که می‌گویند این روش‌ها با رشد اقتصادی کشورها در تضاد است.
به همین جهت هفته گذشته در شهر بانکوک، پایتخت تایلند، گردهمایی بزرگی با شرکت کارشناسان زیست محیطی صدوبیست کشور تشکیل شده تا به بررسی راه‌هایی بپردازد که ضمن جلوگیری از افزایش بیشتر گرمای آب و هوای زمین مانع رشد اقتصادی و توسعه کشورها هم نشود.

گردهمایی بانکوک، سومین اجلاس بین المللی است که در سال جاری با هدف بررسی گرمایش زمین و راه‌های جلوگیری از افزایش گازهای گلخانه‌ای انجام می‌شود.

آن‌چه که در این گردهمایی مورد توافق قرار گرفته این است که اگر پیشنهادهای سه گردهمایی بین المللی امسال از طرف همه ِ کشورها اجرا شود، روند رو به رشد گرم تر شدن آب و هوای زمین تا ۲۵ سال دیگر متوقف می‌شود.

۴۰۰ پژوهشگر و کارشناس محیط زیست که روز جمعه در بانکوک به کار خود پایان دادند، بار دیگر تائید کرده اند که خشکسالی، توفان،سیل و بالاآمدن آب دریاها و به هم ریختن تعادل اکوسیستم نتایج ناگزیر وضعیت کنونی است و هر سال شاهد بروز تعداد بیشتری از این پدیده های مخرب خواهیم بود.

این برنامه را اینجا بشنوید